مطالعۀ فلوریستیک شیب شمالی منطقۀ کوهستان بهار، استان خراسان شمالی، ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه علوم گیاهی، دانشکده علوم زیستی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

2 استاد گروه علوم گیاهی، دانشکده علوم زیستی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

3 پژوهشگر هرباریوم دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

هدف از این پژوهش، مطالعۀ دامنۀ شیب شمالی کوهستان بهار واقع در استان خراسان شمالی است. در این مطالعه، فلور این منطقه بین سال‌‌های ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۰ شناسایی شد. نمونه‌‌های گیاهی طی فصول رویشی به‌‌طور متوالی جمع‌‌آوری و در هرباریوم دانشگاه خوارزمی شناسایی و نگهداری شد. درمجموع، ۲۱۵ آرایه شامل ۱۵۶ سرده و ۴۹ تیره جمع‌‌آوری شد. از این تعداد یک گونه، یک سرده و یک تیره متعلق به نهانزادان آوندی و ۲۱۴ گونه، ۱۵۵ سرده و ۴۸ تیره متعلق به گیاهان دانه‌‌دار بود. براساس نتایج به‌‌دست آمده، تیره‌‌های باقلائیان و کاسنیان هرکدام با داشتن به ترتیب ۲۱ و ۲۰ آرایه بزرگ‌‌ترین تیره‌‌های موجود در منطقه هستند. سردۀ Astragalus با ۱۲ گونه، سردۀ Allium با شش گونه و سرده‌‌های Acanthophyllum و Bromus هریک با چهار گونه به ترتیب سرده‌‌های بزرگ‌‌تر موجود در منطقه هستند. از میان آرایه‌‌های بررسی‌‌شده، همی‌‌کریپتوفیت با 3۶ درصد، بیشترین درصد شکل زیستی گیاهان منطقه را به خود اختصاص داده است که با اقلیم سرد و کوهستانی منطقه هم‌‌خوانی دارد؛ همچنین شش آرایه (8/2 درصد) انحصاری ایران هستند و ۱۶ آرایه (4/7 درصد) در فهرست IUCN قرار می‌‌گیرند. ۷۰ درصد آرایه‌‌های مطالعه‌‌شده به ناحیۀ ایران – تورانی تعلق دارند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Floristic Study of the Northern Slope of Bahar Mountain Region, North Khorasan Province, Iran

نویسندگان [English]

  • Elahe Razbani 1
  • Farrokh Ghahremaninejad 2
  • Mohammad Reza Joharchi 3
1 MSc Graduate, Department of Plant Sciences, Faculty of Biological Sciences, Kharazmi University, Tehran, Iran
2 Professor, Department of Plant Sciences, Faculty of Biological Sciences,, Kharazmi University,, Tehran, Iran
3 Researcher, Ferdowsi University of Mashhad Herbarium (FUMH), Mashhad, Iran
چکیده [English]

Bahar Mountain is located in North Khorasan Province. The northern slope of this area, with an area of about ten thousand hectares, is studied in this research. This study deals with the identification of the flora of the region from years 2019 to 2021. Plant specimens were collected consecutively during growing seasons and were identified and kept in the herbarium of Kharazmi University (T). In total, 215 taxa were collected, which include 156 genera and 49 families, of which, one species, one genus, and one family belong to non-vascular plants and 214 species, 155 genera, and 48 families belong to the seed plants. Fabaceae and Asteraceae families are shown to be the largest families in the region with 21 and 20 taxa, respectively. The genera Astragalus with 12 species, Allium with 6 species, and Acanthophyllum and Bromus genera each with four species are found to be the largest genera in the region. Among the examined taxa, hemicryptophytes have the highest percentage of biological forms among the plants studied with 36%, which is in accordance with the cold and mountainous climate of the region. In addition, six taxa (2.8%) are found to be endemic to Iran and 16 taxa (7.4%) are included in the IUCN list. In total, 70% of the studied taxa belong to the Irano-Turanian region.
Introduction
Floristic studies are among the most important and fundamental types of scientific approaches for the introduction of plants in any region. This type of research, on the other hand, is especially important for the increase of plant specimens in local and international herbaria. As a result, the availability of herbarium specimens is essential for other scientific investigations such as molecular systematic as well as chemical, chromosomal, and ecological studies and leads to obtaining additional information related to the plants, such as the possible mechanisms of migration, extinction, and last but not the least, the preparation of vegetation maps. In accordance with the floristic study approach, this study investigates the flora of the northern slope of Bahar Mountain in North Khorasan province.
.
Materials and Methods
The study area of this research is Bahar Mountain, located in North Khorasan province, with about
27 thousand hectares, of which about 10 thousand hectares are related to the northern slopes. The floristic investigation of the region was conducted between the years 2019 and 2021, with sampling carried out every two weeks in the seasons of spring, summer, and early autumn. The collected specimens were provided from full-grown, healthy, and pest-free plants, which possessed adequate vegetative and reproductive organs, including stems, leaves, flowers, and/or fruits. Information about specimens such as location, date of collection, height above sea level, geographical longitude and latitude, biological form, plant size, flower color, and abundance in the region were recorded. After pressing and drying, the specimens were mounted on herbarium sheets and stored in the Tehran Herbarium of Kharazmi University (T).
For the precise identification of the collected plants, various flora and monographs were utilized, especially Flora Iranica (Rechinger, 1963-2015) and Flora of Iran (Assadi, 1989-2021). In most cases, the studied samples were compared with the pre-identified specimens available in the Herbarium of the Research Center for Plant Sciences, Ferdowsi University of Mashhad (FUMH).
IPNI (2021) and POWO (2021) databases were also used to check the correctness of the scientific names. The life form of each plant species was determined on the basis of Raunkiaer's classification (Raunkiaer, 1934). The geographical distribution of plants was determined using flora related to Iran's flora. To determine the rank of the IUCN (International Union for Conservation of Nature), the Red Data Book of Iran (Jalili & Jamzad, 1999) was used.
 
Research Findings
During the present study, approximately 348 plant specimens were collected and 215 plant taxa were identified. A total of 348 taxa belonging to 23 orders, 49 families, 156 genera, 215 species, 12 subspecies, and 4 varieties were identified. Of these, one species, one genus, and one family belong to non-vascular plants, and 214 species, 155 genera, and 48 families belong to the seed plants. Among the seed plants, three species, two genera, and two families belong to gymnosperms, and 212 species, 153 genera, and 46 families belong to angiosperms. Angiosperms include dicots with 169 species, 127 genera, and 36 families, and monocots with 42 species, 26 genera, and 10 families.
The largest families, in terms of taxon number, are Fabaceae (21 species), Asteraceae (20 species), Brassicaceae (19 species), Lamiaceae (18 species), Poaceae (15 species), Apiaceae (11 species), Boraginaceae (9 species), Caryophyllaceae (8 species), Liliaceae (7 species), Ranuncalaceae (7 species), Rosaceae (6 species), and Amaranthaceae (6 species). The genus Astragalus with 12 species, Allium with six species, and Acanthophyllum and Bromus each with four species are the largest genera in the region.
The vegetation composition of a certain region could be attributed to the geographical distribution of each species growing in the region. The investigations showed that 151 taxa belong to the Irano-Turanian region, 27 taxa to the Irano-Turanian/Euro-Siberian/Mediterranean region, 10 taxa to the Irano-Turanian/Mediterranean region, and 7 taxa to the Irano-Turanian/Euro-Siberian region. Considering that the highest percentage of geographical distribution among the plants studied in the region (70%) is related to Irano-Turanian vegetation elements, it can be concluded that the studied area belongs to the Irano-Turanian region.
Among the taxa collected from the flora of Bahar Mountain, six taxa (2.8%) are found to be endemic to Iran and 16 taxa (7.4%) are included in the IUCN list, of which three species are vulnerable (VU) and 11 taxa are subject to least concern category (LR), showing the necessity of precautionary actions to inhibit the possible damage to the flora of the area. Fabaceae and Asteraceae are the largest families in the region with 21 and 20 taxa, respectively. These two families are also the largest families in Iran, and like the region studied in this study, as the first and second largest plant families of Iran (Ghahremaninejad et al., 2017). The significant expansion of Asteraceae plants such as the genera Cirsium, Cousinia, and Artemisia, in the region could be attributed to the adaptability of their growth form with the harsh conditions prevailing in the region (high temperature, low humidity) and their survival against excessive grazing and repetitive floods.
Brassicaceae and Lamiaceae families are the third and fourth largest families in the region, each with 19 taxa. Most of the Brassicaceae are therophytes and appear on the ground in a short period of time suitable for growing in the region (spring). The Poaceae family is the fifth largest family in the region with 15 taxa. This family is the third largest family in Iran with 477 species (Bidarlord & Ghahremaninejad, 2022). The wide distribution of the members of this family in the region can be attributed to their easy seed dispersal and high regeneration after grazing.
The closest previously studied area to Bahar Mountain, in terms of vegetation, is the Miandasht area (Rahimi et al., 2016) located 10 km east of Jajarm city. Asteraceae, Brassicaceae, Fabaceae, Poaceae, and Amaranthaceae were found to be the richest in terms of species diversity in the Midandasht region. The comparison of the largest families in the Miandasht and Bahar Mountain regions shows that Asteraceae, Brassicaceae, Fabaceae, and Poaceae are among the five largest families in both regions.
The genus Astragalus is the largest genus in both Bahar Mountain, with 12 species, and in the Miandasht region, with 19 species (Rahimi et al., 2016). In order to have a better comparative view of the flora of the studied area, it is necessary to mention the results obtained from other areas. The floristic study of the Baba Aman region in North Khorasan by Nadaf (2021) revealed the presence of 117 plant species in 101 genera and 33 families. Asteraceae with 20 species, Poaceae with 17 species, and Lamiaceae with 14 species are the largest plant families in the region. The biological forms of the plants in the region include hemicryptophytes (38%), therophytes (32%), chamaephytes (16%), cryptophytes (8%), and phanerophytes (6%). The percentage of different chorotypes of plants in the Baba Aman region includes the Irano-Turanian (65%), two-region taxa (18%), three-region taxa (9%), and cosmopolitan taxa (8%) (Nadaf, 2021).
 
Discussion of Results and Conclusion
According to the studies carried out in the neighboring regions, a considerable similarity revealed in the flora elements of the adjacent regions, as well as their chorotypes and biological form, could be attributed to more or less similar climate and other ecological conditions. The family Asteraceae has been among the richest families in all studied areas, and hemicryptophytes have been the most abundant life form in the regions studied (except in one case), and the Irano-Turanian chorotype has been decisively dominant in all regions.
 
Acknowledgments
The authors would like to thank the editor and reviewers for their valuable comments.

کلیدواژه‌ها [English]

  • North Khorasan Province
  • Irano-Turanian
  • Endemic Species
  • Plants

اصل مقاله

مقدمه

مطالعات فلوریستیک از مهم‌‌ترین و اساسی‌‌ترین انوع بررسی‌‌های علمی گیاهان هر منطقه است و ترکیب گیاهی محدودۀ جغرافیایی را مشخص می‌‌کند. این نوع تحقیقات از سوی دیگر نیز اهمیت خاصی دارند و آن افزایش نمونه‌‌های گیاهی در هرباریوم‌‌ها است؛ به طوری که وجود نمونه‌‌های هرباریومی همیشه به دیگر مطالعات علمی از قبیل مطالعات سیستماتیک مولکولی، شیمیایی، کروموزومی و بوم‌‌شناسی و همچنین کسب دیگر اطلاعات مرتبط با گیاهان از قبیل چگونگی مسیرهای احتمالی مهاجرت و انقراض و همین‌‌طور تهیۀ نقشه‌‌های پوشش گیاهی در سطح کشور کمک شایانی می‌‌کند؛ اما شاید عمده‌‌ترین تأثیر مطالعات تنوع فلوری، به‌‌ویژه در نقاط دورافتاده یا کمتر مطرح (به‌‌دلیل صعب‌‌العبوربودن)، کمک به تکمیل کتاب‌‌های فلور موجود باشد که دربارۀ ایران به مجموعۀ فلورا ایرانیکا (Rechinger, 1963-2015) و مجموعۀ فلور ایران (Assadi, 1989-2021) اشاره می‌‌شود. امروزه شناسایی فلور و تخمین میزان فراوانی آرایه‌‌های هر منطقه در مدیریت حفاظت گونه‌‌های گیاهی کمک ارزشمندی است.

در سال‌‌های اخیر مطالعات فلوری بی‌‌شماری در مناطق متنوع کوهستانی تا ماندابی کشور انجام شده است (Khanhasani et al., 2021; Akhavan Roofigar & Bagheri, 2021; Mohammadi et al., 2021). در خراسان (استان‌‌های خراسان رضوی، خراسان شمالی و خراسان جنوبی) نیز مطالعات فلوری متعددی در مناطق کوهستانی تا جنگلی صورت گرفته است (Ghahreman et al., 2006; Aydani et al., 2008; Saberi et al., 2010; Rahchamani et al., 2014; Ezazi et al., 2014; Rahimi et al., 2016; Malkeshi et al., 2022; Noedoost & Farzam, 2022)؛ علاوه‌‌بر این چندین مطالعۀ هرباریومی براساس نمونه‌‌های موجود در هرباریوم دانشگاه فردوسی (FUMH) نیز انجام شده که به تکمیل اطلاعات موجود در فلورا ایرانیکا در استان‌‌های خراسان کمک کرده است (Ghahremaninejad et al., 2005, 2010, 2012; Joharchi et al., 2006, 2010).

در راستای انجام مطالعات فلوریستیک در کشور، فلور کوهستان بهار واقع در استان خراسان شمالی، در شمال شرق ایران، در این پژوهش به‌‌طور دقیق و همه‌‌جانبه بررسی شده است.

 

مواد و روش‌‌ها

منطقۀ مطالعه‌‌شده

منطقۀ کوهستان بهار با وسعت حدود ۲۷ هزار هکتار در استان خراسان شمالی واقع شده است. از این وسعت، مساحتی حدود ۱۰ هزار هکتار مربوط به دامنه‌‌های شمالی این کوهستان در پژوهش حاضر مطالعه شده است. کوهستان بهار بین طول‌‌های جغرافیایی 56 درجه و 37 دقیقۀ شرقی تا 56 درجه و 44 دقیقۀ شرقی و عرض‌‌های جغرافیایی 37 درجه و 13 دقیقۀ شمالی تا 37 درجه و 16 دقیقۀ شمالی قرار دارد. نزدیک‌‌ترین شهر به این منطقه، جاجرم است که در فاصلۀ 40 کیلومتری جنوب غربی آن قرار دارد (شکل ۱). بخش سنخواست در فاصلۀ ۲۵ کیلومتری جنوب شرقی کوهستان بهار واقع شده است. جاده سنخواست به جاجرم در جنوب این منطقه واقع است. نزدیک‌‌ترین دهستان‌‌ها به این منطقه شامل روستاهای کرف و خراشا در شرق، روستاهای مشما، چارچوبه، کرکی و برزنه در غرب و روستاهای قرجه‌‌آباد و کلاته حاج‌‌احمد در شمال می‌‌شود. این منطقه از سمت جنوب غربی ازطریق تپه‌‌ماهورهایی با ارتفاع کم به کوه اوزن متصل می‌‌شود.

شکل ۱- موقعیت استان خراسان شمالی و شهرستان جاجرم.

Figure 1 - Location of North Khorasan Province and Jajarm county.

 

بلندی کم‌‌ارتفاع‌‌ترین نقطۀ این کوهستان نسبت به سطح دریا 1379 متر و مرتفع‌‌ترین نقطۀ آن 2530 متر است. متوسط دمای سالانه طی سال‌‌های ۱۳۹۳تا ۱۳۹۸ در ایستگاههای سنخواست ۵۶/۱۶ و طی سال‌‌های ۱۳۸۵تا ۱۳۹۸ در ایستگاه هواشناسی جاجرم ۸۴/۱۵ است. متوسط بارندگی سالیانه در سال‌‌های ۸۵ تا ۹۸ در ایستگاه هواشناسی سنخواست و جاجرم (شکل ۲) به ترتیب ۱/۱۳۶ میلی‌‌متر و ۸/۱۲۸ میلی‌‌متر برآورد شده است.

ازنظر زمین‌‌شناسی، استان خراسان شمالی در واحد ساختمانی کپه‌‌داغ قرار دارد. واحد ساختمانی کپه‌‌داغ در بین دو واحد فلات توران و ایران مرکزی قرار گرفته است. استان خراسان شمالی با توجه به شرایط توپوگرافی، شیب و جهت آن، زمین‌‌شناسی و ... دربرگیرندۀ‌‌ بخشی از دو حوزۀ آبریز درجه دو اترک و کویر مرکزی و همچنین بخش کوچکی از حوضه‌‌های آبریز قره‌‌سو - گرگانرود و قره‌‌قوم است. منطقۀ مطالعه‌‌شده در حوزۀ آبخیز کویر مرکزی واقع شده است (ESPN, 2016). اقلیم منطقه براساس ضریب خشکی دومارتن و آمبرژه، خشک است.

 

شکل 2- نمودار آمبروترمیک منطقۀ کوهستان بهار.

Figure 2 - Ombrothermic diagram of the Bahar mountain area.

روش پژوهش

به‌‌منظور بررسی فلوریستیک منطقه، از بهار 1398 تا اوایل پاییز 1400 در فصول بهار، تابستان و پاییز هر دو هفته یک‌‌بار نمونه‌‌برداری صورت گرفت. گیاهان دارای رشد کامل و عاری از هر گونه آفت و بیماری، به‌‌صورت کامل (شامل گل، ساقه، برگ و میوه) جمع‌‌آوری شد. اطلاعاتی دربارۀ محل جمع‌‌آوری نمونه نظیر تاریخ و محل جمع‌‌آوری، ارتفاع از سطح دریا و طول و عرض جغرافیایی و اطلاعاتی دربارۀ گیاه نظیر شکل زیستی، اندازۀ گیاه، رنگ گل و فراوانی آن در منطقه ثبت شد؛ همچنین ضمن جمع‌‌آوری، از گونه‌‌ها و مناظر طبیعی منطقه عکس‌‌های متعددی گرفته شد. نمونه‌‌ها بعد از پرس و خشک‌‌شدن، روی برگه‌‌های هرباریومی چسبانده شد و درحال حاضر در هرباریوم دانشگاه خوارزمی (هرباریوم تهران: با آکرونیم T) نگهداری می‌‌شود.

برای شناسایی علمی گیاهان جمع‌‌آوری‌‌شده از منابع مختلف به‌‌ویژه فلورا ایرانیکا (Rechinger, 1963-2015) و فلور ایران (Assadi, 1989-2021) استفاده شده است. همچنین از پایگاههای IPNI ((2021 و POWO (2021) برای بررسی صحت اسامی استفاده شد. شکل زیستی هرکدام از گونه‌‌های گیاهی براساس طبقه‌‌بندی رانکیه (Raunkiaer, 1934) تعیین شد. پراکنش جغرافیایی گیاهان با استفاده از فلورهای مرتبط با پوشش گیاهی ایران تعیین شد. برای تعیین رتبۀ IUCN (International Union for Conservation of Nature) از کتابRed Data Book of Iran (Jalili & Jamzad, 1999) استفاده شد.

 

نتایج

طی مطالعۀ حاضر حدود ۳۴۸ نمونۀ گیاهی جمع‌‌آوری شد. درمجموع، 215 آرایه متعلق به ۲۳ راسته، ۴۹ تیره، ۱۵۶ سرده، ۲۱5 گونه، ۱۲ زیرگونه و چهار واریته با استفاده از منابع فلور شناسایی شد. از این تعداد، یک گونه، یک سرده و یک تیره متعلق به نهانزادان آوندی و ۲۱4 گونه، ۱۵۵ سرده و ۴۸ تیره متعلق به گیاهان دانه‌‌دار است. از بین گیاهان دانه‌‌دار، سه گونه، دو سرده و دو تیره به بازدانگان و ۲۱۲ گونه، ۱۵۳ سرده و ۴6 تیره به نهاندانگان تعلق دارد. از این تعداد گیاهان نهاندانه، دولپه‌‌ای‌‌ها ۱۶۹ گونه، ۱۲۷ سرده و ۳6 تیره و تک‌‌لپه‌‌ای‌‌ها ۴۲ گونه، ۲۶ سرده و ۱0 تیره را شامل می‌‌شوند. فهرست اسامی گیاهان در جدول 2 آورده شده است.

بزرگ‌‌ترین تیره‌‌ها ازنظر تعداد آرایه به ترتیب عبارتند از: Fabaceae (۲۱ گونه)، Asteraceae (۲۰ گونه)، Brassicaceae (۱۹ گونه)،Lamiaceae  (۱۸ گونه)، Poaceae (۱۵ گونه)، Apiaceae (۱۱ گونه)، Boraginaceae (نه گونه)، Caryophyllaceae (هشت گونه)، Liliaceae (هفت گونه)، Ranuncalaceae (هفت گونه)، Rosaceae (شش گونه) و Amaranthaceae (شش گونه). سرده‌‌های Astragalus با ۱۲ گونه، Allium با شش گونه و Acanthophyllum و Bromus با چهار گونه نیز به ترتیب سرده‌‌های بزرگ‌‌تر موجود در منطقه هستند.

نسبت شکل زیستی آرایه‌‌های بررسی‌‌شده به ترتیب عبارت است از: همی‌‌کریپتوفیت (۳۶ درصد)، تروفیت (۲۲ درصد)، کامفیت (16 درصد)، ژئوفیت (۱۸ درصد) و فانروفیت (هشت درصد). از میان گیاهان مطالعه‌‌شده، شش آرایه (8/2 درصد) انحصاری ایران هستند و ۱۶ آرایه (4/7 درصد) در فهرست IUCN قرار می‌‌گیرند. با توجه به فراوانی همی‌‌کریپتوفیت‌‌ها (۳۶ درصد) نتیجه گرفته می‌‌شود که اقلیم منطقه سرد و کوهستانی است.

با توجه به پراکنش جغرافیایی گونه‌‌های گیاهی هر منطقه، به تأثیرپذیری آنها از ناحیه یا نواحی رویشی مختلف پی برده می‌‌شود. بررسی‌‌های انجام‌‌شده نشان داد ۱۵۱ آرایه به ناحیۀ ایران - تورانی، ۲۷ آرایه به ناحیۀ ایران – تورانی / اروپا – سیبری / مدیترانه‌‌ای، ۱۰ آرایه به ناحیۀ ایران – تورانی / مدیترانه‌‌ای و هفت آرایه به ناحیۀ ایران – تورانی / اروپا - سیبری تعلق دارد. با توجه به اینکه بیشترین درصد پراکنش جغرافیایی گیاهان منطقه (۷۰ درصد) مربوط به عناصر رویشی ایران - تورانی است، نتیجه گرفته می‌‌شود منطقۀ مطالعه‌‌شده به ناحیۀ ایران - تورانی تعلق دارد (شکل ۳). در جدول 2 فهرست اسامی، شکل زیستی و کوروتیپ گیاهان منطقه آورده شده است. ترتیب ذکر آرایه‌‌ها براساس نظام APG ذکر شده است (Ghahremaninejad et al., 2017). تعدادی از عکس‌‌های گونه‌‌های منطقه در شکل‌‌های 4 تا 17 نمایش داده شده است.

 

شکل ۳- فراوانی و درصد کوروتیپ گیاهان منطقه. علائم اختصاری: (IT) ایران - تورانی، (IT,M) ایران – تورانی / مدیترانه‌‌ای، (IT,SS) ا
یران – تورانی / صحرا - سندی، (IT,ES,M) ایران – تورانی / اروپا – سیبری / مدیترانه‌‌ای، (IT,ES) ایران – تورانی / اروپا - سیبری، (IT,M,SS) ایران – تورانی / مدیترانه‌‌ای / صحرا - سندی، (COS) جهان‌‌وطن، (SCO) نیمه‌‌جهان‌‌وطن و (PL) چندناحیه‌‌ای.

Figure 3 - Abundance and percentage of chorotypes of the plants in the region. Abbreviations: (IT) Iran-Turanian, (IT,M) Iran-Turanian/Mediterranean, (IT,SS) Iran-Turanian/Saharo-Sindian, (IT,ES,M) Iran-Turanian/Euro-Siberian/Mediterranean, (IT,ES) Iran-Turanian/Euro-Siberian, (IT,M,SS) Iran-Turanian/Mediterranean/Saharo-Sindian, (COS) Cosmopolitan, (SCO) Subcosmopolitan, and (PL) Pluriregional.

 

از میان گونه‌‌های تعیین نام شده، شش آرایه شامل چهار گونه و دو واریته، انحصاری ایران هستند و 8/2 درصد از فلور کوه بهار را تشکیل داده‌‌اند (جدول 1).

جدول ۱- فهرست گیاهان انحصاری ایران موجود در کوه بهار.

Table 1 - List of Iran's endemic plants found in Bahar mountain.

کورولوژی

پراکنش در ایران

نام تیره

نام گونه

IT

شرق

Fabaceae

Astragalus neoassadianus Ranjbar

1

IT

شمال شرق

Fabaceae

Astragalus kashmarensis Maassoumi & Podlech

2

IT

شمال شرق

Brassicaceae

Neotorularia dentata (Freyn & Sint.) Hedge & J.Leonard var. grandiflora Khodash. & Joharchi

3

IT

شمال شرق

Brassicaceae

Noccaea apterocarpa (Rech.f. & Aellen) Al-Shehbaz & Menke

4

IT

شمال شرق و شمال

Plumbaginaceae

Acantholimon gorganense Mobayen

5

IT

شرق و شمال شرق

Asteraceae

Echinops sphaerocephalus L. var. koelzii (Rech.f.) Parsa

6

 

بحث

در میان آرایه‌‌های جمع‌‌آوری‌‌شده از فلور کوه بهار شش آرایه انحصاری ایران هستند و ۱۶ آرایه (4/7 درصد) در فهرست IUCN قرار می‌‌گیرند. از میان ۱۶ آرایۀ IUCN، سه آرایه در معرض آسیب (VU) و ۱۱ آرایه در معرض آسیب کم (LR) هستند و برای کنترل آسیب وارد به فلور منطقه باید تدبیری اندیشید.

تیره‌‌های باقلائیان (Fabaceae) و کاسنیان (Asteraceae) به ترتیب با داشتن ۲۱ و ۲۰ آرایه بزرگ‌‌ترین تیره‌‌های موجود در منطقه هستند. این دو تیره، بزرگ‌‌ترین تیره‌‌های ایران و مانند منطقۀ مطالعه‌‌شده در این پژوهش دارای مقام اول و دوم در کشور هستند (Ghahremaninejad et al., 2017). سازگاری شکل رویشی گیاهان تیرۀ کاسنیان، نظیر سرده‌‌های Cirsium، Cousinia و Artemisia با شرایط سخت حاکم بر منطقه (دمای زیاد و رطوبت کم) و حضور بیشتر این گیاهان در منطقه به‌‌دلیل چرای مفرط و جاری‌‌شدن سیلاب منجر به گسترش چشمگیر آنها شده است. در تیرۀ باقلائیان (Fabaceae)، سرده‌‌هایی نظیر Onobrychis و Astragalus به‌‌دلیل سازش زیاد دربرابر شرایط خشک و دشوار در بخش‌‌های مرتفع کوه بهار حضور فراوانی داشتند.

تیره‌‌های کلمیان (Brassicaceae) و نعنائیان (Lamiaceae) هرکدام با داشتن ۱۹ آرایه، سومین و چهارمین تیره‌‌های بزرگ منطقه محسوب می‌‌شوند. بیشتر گونه‌‌های تیرۀ کلمیان، تروفیت هستند و در دورۀ زمانی کوتاه و مناسب رویش در منطقه (فصل بهار) روی زمین ظاهر می‌‌شوند.

تیرۀ گندمیان (Poaceae) با داشتن ۱۵ آرایه پنجمین تیرۀ بزرگ منطقه است. این تیره سومین تیرۀ بزرگ ازنظر تعداد گونه (477 گونه) در ایران است (Bidarlord & Ghahremaninejad, 2022). پراکنش وسیع این تیره در منطقه ممکن است به سهولت انتشار بذر آنها به‌‌دلیل سبک‌‌بودن و قدرت زیاد جوانه‌‌زنی مجدد پس از چرای دام مربوط باشد.

نزدیک‌‌ترین منطقۀ مطالعه‌‌شده به کوهستان بهار ازنظر پوشش گیاهی، منطقۀ میاندشت (Rahimi et al., 2016) واقع در ۱۰ کیلومتری شرق شهرستان جاجرم است. تیره‌‌های گندمیان، باقلائیان، کلمیان، کاسنیان و تاج‌‌خروسیان غنی‌‌ترین تیره‌‌ها ازنظر تعداد گونه در منطقۀ میاندشت هستند. همان‌‌طور که ذکر شد پنج تیرۀ بزرگ کوه بهار شامل باقلائیان (۲۱ گونه)، کاسنیان (۲۰ گونه)، کلمیان (۱۹ گونه)، نعنائیان (۱۸ گونه) و گندمیان (۱۵ گونه) می‌‌شود. مقایسۀ تیره‌‌ها در مناطق میاندشت و کوه بهار نشان می‌‌دهد که تیره‌‌های کاسنیان، کلمیان، باقلائیان و گندمیان به‌‌صورت مشترک جزئی از پنج تیرۀ بزرگ در هر دو منطقه هستند. سردۀ گون (Astragalus) در کوه بهار با ۱۲ گونه و در منطقۀ میاندشت با ۱۹ گونه بزرگ‌‌ترین سرده در هر دو منطقه است.

برای داشتن دیدگاه مقایسه‌‌ای بهتر از فلور منطقۀ مطالعه‌‌شده، لازم است نتایج حاصل از سایر مناطق ذکر شود؛ در همین راستا در مطالعۀ فلوریستیک و معرفی گیاهان دارویی منطقۀ بابا امان در خراسان شمالی توسط Nadaf (2021)، 117 گونۀ گیاهی در 101 سرده و 33 تیرۀ گیاهی گزارش شده است و تیره‌‌های کاسنیان با 20 گونه، گندمیان با 17 گونه و نعنائیان با 14 گونه بزرگ‌‌ترین تیره‌‌های گیاهی منطقه هستند. اشکال زیستی گیاهان منطقه شامل همی‌‌کریپتوفیت‏ها (38 درصد)، تروفیت‏ها (32 درصد)، کامفیت‏ها (16 درصد)، کریپتوفیت‏ها (هشت درصد) و فانروفیت‏ها (شش درصد) است. درصد کوروتیپ‎های مختلف گیاهان در منطقۀ بابا امان عبارتند از: منطقۀ ایرانو - تورانی 65 درصد، دوناحیه‏ای 18 درصد، سه‌‌ناحیه‏ای نه درصد و چندناحیه‏ای و جهان‌‌وطنی هشت درصد. در مطالعۀ Amini et al. (2021) در ناحیۀ اسدلی - رختیان در بجنورد (استان خراسان شمالی)، ۲۷ تیره، ۶۱ سرده و ۶۹ گونه مشاهده شده است. بزرگ‌‌ترین تیره‌های گیاهی منطقه، کلمیان و کاسنیان، تیپ‌‌های بیولوژیک گیاهان منطقه شامل ۲۳/۳۶ درصد تروفیت، ۷۸/۳۴ درصد همی‌‌کریپتوفیت، ۰۴/۱۳ درصد ژئوفیت، ۱۴/۱۰ درصد کامفیت، ۳۴/۴ درصد فانروفیت و ۴۴/۱ درصد کریپتوفیت و بیشترین سهم، مربوط به عناصر ناحیۀ ایرانو - تورانی با ۱۱/۶۸ درصد بوده است. با توجه به نتایج، درصد زیاد تروفیت‌‌ها و همی‌‌کریپتوفیت‌‌ها نشان از سرد و خشک بودن منطقه دارد. در مطالعۀ Ghayormand & Saeidi Mehrvarz (2014) که در منطقۀ قره‌‌چه در شمال شرق استان خراسان رضوی انجام شده است، درمجموع، 396 گونه از گیاهان آوندی متعلق به 252 سرده و 62 تیرۀ گیاهی شناسایی شده است. بزرگ‌‌ترین تیره‌‌های منطقه ازنظر تعداد گونه عبارتند از: کاسنیان (63 گونه)، باقلائیان (32 گونه)، کلمیان (28 گونه)، نعنائیان (25 گونه) و کرفسیان (22 گونه). سرده‌‌های Astragalus با 14 گونه و Centaurea، Cousinia و Euphorbia هریک با هفت گونه دارای بیشترین تعداد گونه بوده‌‌اند. شکل‌‌های زیستی عمدۀ منطقۀ قره‌‌چه به ترتیب عبارتند از: همی‌‌کریپتوفیت‌‌ها (43 درصد)، تروفیت‌‌ها (28 درصد)، کامفیت‌‌ها (12 درصد)، ژئوفیت‌‌ها (11 درصد) و فانروفیت‌‌ها (شش درصد). در اینجا نیز درصد زیاد همی‌‌کریپتوفیت‌‌ها نشان‌‌دهندۀ اقلیم سرد و کوهستانی منطقه است. ازنظر پراکنش جغرافیایی، بیشترین سهم، مربوط به عناصر ایرانو - تورانی (55/60 درصد) و پس از آن عناصر چندناحیه‌‌ای (21/12 درصد) است که نشان می‌‌دهد منطقه ازنظر جغرافیای گیاهی به‌‌طور کامل از عناصر فلوریستیک منطقۀ ایران و توران تأثیر می‌‌گیرد. Malkeshi et al. (2022) نیز در بررسی مقدماتی فلور، شکل زیستی و کوروتیپ گیاهان منطقۀ بوزداغی در استان خراسان شمالی، درمجموع، 252 گونۀ گیاهی آوندی متعلق به 173 سرده و 53 تیره، ‏در جایگاه گیاهان بومی، از منطقۀ بوزداغی گزارش کرده‌‌اند. غنی‏ترین تیره‌‌ها کاسنیان، گندمیان، نعنائیان و باقلائیان بوده‌‌اند. سردۀ Astragalus نیز غنی‏ترین سرده در منطقه و شکل زیستی غالب منطقه، همی‏کریپتوفیت‏ها (3/31 درصد) و تروفیت‏ها (8/29 درصد) بوده است. تعداد چشمگیری از گونه‌‌ها (5/63 درصد) به ناحیۀ رویشی ایرانو - تورانی تعلق داشته‌‌اند.

با توجه به مطالعات انجام‌‌شده در مناطق مجاور، تشابه زیادی در عناصر فلوری منطقه و نیز کوروتیپ و شکل زیستی آنها مشاهده می‌‌شود که تاحدودی امکان بسط‌‌دادن این تشابهات به سایر مناطق با اقلیم و شرایط نزدیک به هم وجود دارد و می‌‌شود پیش‌‌بینی‌‌هایی داشت. تیرۀ کاسنیان در تمام این مطالعات از غنی‌‌ترین تیره‌‌ها بوده است، همی‌‌کریپتوفیت‌‌ها جز در یک مطالعه، دارای بیشترین فراوانی بوده‌‌اند و شکل زیستی ایرانو – تورانی به‌‌طور قطع در تمام مناطق یادشده غالب بوده است.

 

       

شکل 4- Tamarix ramosissima

شکل 5- Tamarix ramosissima

شکل 6- Hyoscyamus turcomanicus

شکل 7- Hyoscyamus turcomanicus
       

شکل ۸- Hymenocrater calycinus

شکل ۹- Prunus microcarpa

شکل ۱۰- Valeriana ficariifolia

شکل 1۱- Tulipa montana
       

شکل 1۲- Arum rupicola

شکل ۱۳- Tulipa undulatifolia var. micheliana

شکل 1۴- Iris kopetdagensis

شکل 1۵- Acer monspessulanum subsp. turcomanicum

 

 

شکل 16- نمایی از پوشش گیاهی ضلع شمالی کوهستان بهار.

Figure 16 – A view of the vegetation on the northern slope of Bahar mountain.

 

شکل 17- نمایی از پوشش گیاهی دامنۀ شمال غربی کوهستان بهار.

Figure 17 – A view of the vegetation on the northwest slope of Bahar mountain.

جدول ۲- فهرست اسامی، شکل زیستی و کوروتیپ گیاهان منطقه.

(علائم اختصاری: Th: تروفیت، G: ژئوفیت، Ph: فانروفیت، Ch: کامفیت، He: همی‌‌کریپتوفیت، Ep: اپی‌‌فیت، H: هلوفیت، COS: جهان‌‌وطن، IT: ایرانو تورانی، ES: اروپا سیبری، SS: صحارا سندی، M: مدیترانه‌‌ای، PL: چندمنطقه‌‌ای، LR: گونه‌‌های گیاهی با خطر کم، DD: گونه‌‌های گیاهی بدون اطلاعات و NE: ارزیابی‌‌نشده)

Table 2 - List of names, life forms, and chorotypes of the plants in the region.

(Abbreviations: Th: Therophyte, G: Geophyte, Ph: Phanerophyte, Ch: Chamaephyte, He: Hemicryptophyte, Ep: Epiphyte, H: Helophyte, COS: Cosmopolitan, IT: Iran-Turanian, ES: Euro-Siberian, SS: Saharo-Sindian, M: Mediterranean, PL: Pluriregional, LR: Plant species of Least Concern, DD: Data Deficient plant species, NE: Not Evaluated)

 

کوروتیپ

شکل زیستی

وضعیت IUCN

گونه

تیره

ردیف

دم‌‌اسبیان

PL

G

NE

Equisetum ramosissimum Desf.

Equisetaceae

1

بازدانگان

IT

 

Ph

NE

Juniperus polycarpos K. Koch var. turcomanica
(B. Fedtsch.) R. P. Adams

Cupressaceae

2

IT

Ph

NE

Juniperus sabina L.

Cupressaceae

3

IT

Ch

NE

Ephedra intermedia Schrenk & C. A. Mey.

Ephedraceae

4

تک‌‌لپه‌‌ای‌‌ها

-

G

NE

Arum rupicola Boiss.

Araceae

5

IT

G

NE

Fritillaria raddeana Regel

Liliaceae

6

IT

G

NE

Fritillaria gibbosa Boiss.

Liliaceae

7

IT

G

NE

Gagea gageoides (Zucc.) Vved.

Liliaceae

8

IT, M

G

NE

Gagea kunawurensis (Royle) Greuter

Liliaceae

9

IT, SS

G

NE

Gagea reticulata (Pall.) Schult. & Schult.f.

Liliaceae

10

IT

G

NE

Tulipa montana Lindl.

Liliaceae

11

IT

G

NE

Tulipa undulatifolia Boiss. var micheliana (Hoog) Wilford

Liliaceae

12

IT

G

NE

Colchicum robustum (Bunge) Stef.

Colchicaceae

13

IT

G

NE

Ixiolirion tataricum (Pall.) Schult.f.

Ixioliriaceae

14

IT

G

NE

Iris kopetdagensis (Vved.) B. Mathew & Wendelbo

Iridaceae

15

IT

G

NE

Iris songarica Schrenk

Iridaceae

16

IT

G

LR

 

Eremurus spectabilis M. Bieb.

Asphodelaceae

17

IT

G

NE

Eremurus olgae Regel

Asphodelaceae

18

IT

G

LR

Eremurus stenophyllus (Boiss. & Buhse) Baker

Asphodelaceae

19

IT

G

LR

Hyacinthus litwinowii Czerniak.

Asparagaceae

20

IT, ES, M

G

NE

Muscari neglectum Guss. ex Ten.

Asparagaceae

21

IT

G

NE

Polygonatum sewerzowii Regel

Asparagaceae

22

IT

G

NE

Allium grande Lipsky

Amaryllidaceae

23

IT

G

LR

Allium kopetdagense Vved.

Amaryllidaceae

24

IT

G

NE

Allium sarawschanicum Regel

Amaryllidaceae

25

IT

G

NE

Allium scabriscapum Boiss.

Amaryllidaceae

26

IT

G

NE

Allium umbilicatum Boiss.

Amaryllidaceae

27

IT

G

NE

Allium xiphopetalum Aitch. & Baker

Amaryllidaceae

28

IT, M

He

NE

Cyperus longus L.

Cyperaceae

29

COS

He

NE

Juncus articulatus L.

Juncaceae

30

PL

He

NE

Juncus inflexus L.

Juncaceae

31

IT, ES, M

Th

NE

Aegilops cylindrica Host

Poaceae

32

IT, M, ES

He

NE

Alopecurus arundinaceus Poir.

Poaceae

33

IT, M, ES

Th

NE

Avena sterilis L. subsp. ludoviciana (Durieu) Gillet & Magne

Poaceae

34

IT

Th

NE

Bromus danthoniae Trin.

Poaceae

35

IT

He

LR

Bromus kopetdagensis Drobow

Poaceae

36

IT

Th

NE

Bromus pumilio (Trin.) P.M.Sm.

Poaceae

37

IT, ES, M

Th

NE

Bromus tectorum L.

Poaceae

38

IT, ES

G

NE

Calamagrostis pseudophragmites (Hall.f.) Koeler.

Poaceae

39

PL

He

NE

Cynodon dactylon (L.) Pers.

Poaceae

40

PL

He

NE

Festuca sclerophylla Boiss. ex Bisch.

Poaceae

41

IT

He

NE

Melica persica Kunth

Poaceae

42

IT, M

He

NE

Piptatherum holciforme (M. Bieb.) Roem. & Schult.

Poaceae

43

IT, ES, M

He

NE

Poa bulbosa L.

Poaceae

44

IT, ES

He

NE

Stipa hohenackeriana Trin. & Rupr.

Poaceae

45

IT, ES, M

Th

NE

Taeniatherum caput- medusa (L.) Nevski

Poaceae

46

دولپه‌‌ای‌‌های حقیقی

IT

G

LR

Corydalis chionophila Czernjak.

Papaveraceae

47

IT

Th

NE

Glaucium elegans Fisch. & C. A. Mey.

Papaveraceae

48

IT, ES, M

Th

LR

Fumaria vaillantii Loisel.

Papaveraceae

49

IT

Ph

NE

Berberis integerrima Bunge

Berberidaceae

50

IT

Ph

NE

Berberis integerrima Bunge × B. orthobotrys Bien. ex Aitch.

Berberidaceae

51

IT

G

NE

Bongardia chrysogonum (L.) Spach

Berberidaceae

52

IT, ES, M

Th

NE

Adonis scrobiculata Boiss.

Ranunculaceae

53

IT

Ch

NE

Clematis orientalis L.

Ranunculaceae

54

IT, M

Th

NE

Delphinium ajacis L.

Ranunculaceae

55

IT

Th

NE

Delphinium rugulosum Boiss.

Ranunculaceae

56

IT

Th

NE

Nigella integrifolia Regel

Ranunculaceae

57

IT

G

NE

Ranunculus olgae Regel

Ranunculaceae

58

IT

He

NE

Thalictrum sultanabadense Stapf

Ranunculaceae

59

IT, M, SS

He

NE

Alhagi maurorum Medik.

Fabaceae

60

IT

He

VU

Astragalus ackerberagensis Freyn

Fabaceae

61

IT

He

NE

Astragalus brevidens Freyn & Sint.

Fabaceae

62

IT

He

VU

Astragalus citrinus Bunge subsp. khorassanicus Podlech

Fabaceae

63

IT

He

NE

Astragalus gompholobium Benth. ex Bunge

Fabaceae

64

IT

He

NE

Astragalus juratzkanus Freyn & Sint.

Fabaceae

65

IT

He

VU

Astragalus kashmarensis Maassoumi & Podlech

Fabaceae

66

IT

He

NE

Astragalus neoassadianus Ranjbar

Fabaceae

67

IT

He

NE

Astragalus pendulinus popov & B. Fedtsch.

Fabaceae

68

IT

Ch

NE

Astragalus podolobus Boiss. & Hohen.

Fabaceae

69

IT

He

LR

Astragalus schahrudensis Bunge

Fabaceae

70

IT

He

NE

Astragalus sumbari Popov

Fabaceae

71

IT

Ch

NE

Astragalus verus Olivier

Fabaceae

72

IT, ES

Ph

NE

Colutea buhsei (Boiss) Shapar.

Fabaceae

73

IT

He

NE

Hedysarum kopetdaghi Boriss.

Fabaceae

74

IT

He

NE

Hedysarum micropterum Bunge ex Boiss.

Fabaceae

75

PL

He

NE

Lotus corniculatus L.

Fabaceae

76

IT

Ch

DD

Onobrychis arnacantha Bunge ex Boiss.

Fabaceae

77

IT

Ch

NE

Onobrychis cornuta (L.) Desv.

Fabaceae

78

IT

He

NE

Sophora pachycarpa C. A. Mey.

Fabaceae

79

IT

G

NE

Vicia subvillosa (Ledeb.) Boiss.

Fabaceae

80

IT

Ph

NE

Crataegus turkestanica Pojark.

Rosaceae

81

IT

Ph

NE

Prunus microcarpa C. A. May.

Rosaceae

82

IT

Ph

NE

Prunus turcomanica (Lincz.) Kitam.

Rosaceae

83

IT

Ph

NE

Rosa beggeriana Schrenk

Rosaceae

84

IT, ES, M

Ph

NE

Rosa canina L.

Rosaceae

85

IT

Ph

NE

Cotoneaster nummularioides Pojark.

Rosaceae

86

IT

He

NE

Bryonia monoica Aitch. & Hemsl.

Cucurbitaceae

87

IT

Ch

NE

Hypericum scabrum L.

Hypericaceae

88

IT

Th

NE

Viola occulta Lehm.

Violaceae

89

IT, ES, M

Ph

NE

Salix alba L.

Salicaceae

90

IT

He

NE

Euphorbia buhsei Boiss.

Euphorbiaceae

91

IT

He

NE

Euphorbia bungei Boiss.

Euphorbiaceae

92

IT

He

NE

Euphorbia kopetdaghi (Prokh.) Prokh.

Euphorbiaceae

93

IT

G

NE

Geranium kotschyi Boiss.

Geraniaceae

94

PL

G

NE

Epilobium hirsutum L.

Onagraceae

95

IT

Ph

NE

Acer monspessulanum L. subsp. turcomanicum (Pojark.) Rech.f.

Sapindaceae

96

IT

He

NE

Haplophyllum acutifolium DC.

Rutaceae

97

IT

Th

NE

Diarthron vesiculosum Fisch. & C.A.Mey.

Thymelaeaceae

98

IT, ES, M

He

NE

Reseda lutea L.

Resedaceae

99

IT

He

NE

Cleome coluteoides Boiss.

Cleomaceae

100

IT, ES, M

Th

NE

Alyssum desertorum Stapf.

Brassicaceae

101

IT

Th

NE

Alyssum szovitsianum Fisch & C.A.Mey.

Brassicaceae

102

IT, ES

Th

NE

Asperuginoides axillaris (Boiss. & Hohen.) Rauschert

Brassicaceae

103

IT, ES, M

Th

NE

Camelina rumelica Velen.

Brassicaceae

104

IT

Th

NE

Chorispora tenella (Pall.) DC.

Brassicaceae

105

IT

Th

NE

Conringia clavata Boiss.

Brassicaceae

106

IT

He

NE

Crambe cordifolia Steven subsp. kotschyana (Boiss.) Jafri

Brassicaceae

107

IT

He

NE

Dvorakia alyssifolia (DC.) D.A.German

Brassicaceae

108

IT

G

NE

Eutrema renifolium (Boiss. & Hohen.) Al-Shehbaz, G.Q.Hao & J.Quan Liu

Brassicaceae

109

IT, ES

He

NE

Lepidium draba L.

Brassicaceae

110

IT, ES, M

He

NE

Lepidium latifolium L.

Brassicaceae

111

IT, ES

He

NE

Lepidium affghanum Boiss.

Brassicaceae

112

IT

Th

NE

Neotorularia dentate (Freyn & Sint.) Hedge & J.Leonard

Brassicaceae

113

IT

Th

NE

Neotorularia dentata (Freyn & Sint.) Hedge & J.Leonard var. grandiflora Khodash. & Joharchi

Brassicaceae

114

IT

He

NE

Noccaea apterocarpa (Rech.f. & Aellen) Al-Shehbaz & Menke

Brassicaceae

115

IT

He

NE

Noccaea trinervia Steud.

Brassicaceae

116

IT, ES, M

Th

NE

Odontarrhena inflata (Nyár.) D.A.German

Brassicaceae

117

IT

He

NE

Peltaria angustifolia DC.

Brassicaceae

118

IT, M, SS

Th

NE

Strigosella africana (L). Botsch.

Brassicaceae

119

IT, ES

Ph

NE

Myricaria germanica Desv.

Tamaricaceae

120

PL

Ph

NE

Tamarix ramosissima Ledeb.

Tamaricaceae

121

IT

Ch

LR

Acantholimon gorganense Mobayen

Plumbaginaceae

122

IT

Ch

NE

Acantholimon erinaceum (Jaub. & Spach) Lincz.

Plumbaginaceae

123

IT

Ch

DD

Acantholimon quinquelobum Bunge

Plumbaginaceae

124

IT

Ch

NE

Atraphaxis spinosa L.

Polygonaceae

125

IT

Ch

NE

Acanthophyllum glandulosum Bunge ex Boiss.

Caryophyllaceae

126

IT

Ch

NE

Acanthophyllum korshinskyi Schischk.

Caryophyllaceae

127

IT

Ch

NE

Acanthophyllum lilacinum Schischk.

Caryophyllaceae

128

IT

Ch

NE

Acanthophyllum mucronatum C.A.Mey.

Caryophyllaceae

129

IT

Ch

NE

Dianthus orientalis Adams subsp. stenocalyx (Boiss.) Rech.f.

Caryophyllaceae

130

IT, SS

Th

NE

Holosteum umbellatum L. subsp. glutinosum (M.Bieb.) Nyman

Caryophyllaceae

131

IT

Th

NE

Lepyrodiclis holosteoides (C.A.Mey.) Fenzl ex Fisch. & C.A.Mey.

Caryophyllaceae

132

IT, ES, M

He

NE

Silene latifolia Poir.

Caryophyllaceae

133

PL

Th

NE

Blitum virgatum L.

Amaranthaceae

134

IT

Ch

NE

Caroxylon dendroides Pall.

Amaranthaceae

135

IT

Ch

NE

Halothamnus glaucus (M.Bieb.) Botsch.

Amaranthaceae

136

IT

Ch

NE

Krascheninnikovia ceratoides (L.) Gueldenst.

Amaranthaceae

137

IT

Ch

NE

Noaea mucronata Asch. & Schweinf.

Amaranthaceae

138

IT, ES, M

Ch

NE

Suaeda microphylla Pall.

Amaranthaceae

139

IT, ES, M

Th

NE

Androsac maxima L.

Primulaceae

140

IT

Th

NE

Asperula setosa Jaub. & Spach

Rubiaceae

141

IT

He

NE

Crucianella gilanica Trin. subsp. transcaspica (Ehrend.) Ehrend & Schoenb.-Tem.

Rubiaceae

142

IT

He

NE

Galium pojarkovae Pobed.

Rubiaceae

143

IT

Ch

LR

Rubia florido Boiss.

Rubiaceae

144

IT

Th

NE

Buglossoides tenuiflora (L.f) I.M.Johnts.

Boraginaceae

145

IT

Th

NE

Lappula barbata (M.Bieb) Gurke

Boraginaceae

146

IT

Th

NE

Lappula microcarpa (Ledeb.) Gurke

Boraginaceae

147

IT

Th

NE

Nonea caspica (Willd.) G.Don

Boraginaceae

148

IT

He

NE

Onosma longiloba Bunge

Boraginaceae

149

IT

He

NE

Paracaryum crista-galli (Rech.f. & Riedl) D.Heller

Boraginaceae

150

IT

Th

NE

Pseudolappula sinaica (A.DC.) Khoshsokhan, Sherafati & Kaz.Osaloo

Boraginaceae

151

IT

Th

NE

Rochelia disperma (L.f.) K.Koch

Boraginaceae

152

IT

He

NE

Solenanthus circinnatus Ledeb.

Boraginaceae

153

IT

He

NE

Convolvulus pseudocantabrica Schrenk subsp. askabadensis (Bornm. & Sint.) Vved.

Convolvulaceae

154

IT, ES, M

Th

NE

Cuscuta monogyna Vahl

Cuscutaceae

155

IT

He

NE

Hyoscyamus turcomanicus Pojark.

Solanaceae

156

IT

Ph

NE

Lycium ruthenicum Murray

Solanaceae

157

IT

He

NE

Linaria pyramidalis (Vent.) F.Dietr. subsp. kopetdaghensis (Kuprian.) D.A.Sutton

Plantaginaceae

158

IT

He

NE

Veronica oxycarpa Boiss.

Plantaginaceae

159

IT

He

NE

Veronica khorassanica Czerniak.

Plantaginaceae

160

IT, ES, M

Th

NE

Clinopodium graveolens Kuntze

Lamiaceae

161

IT

Ch

NE

Hymenocrater calycinus Benth.

Lamiaceae

162

IT

Ch

NE

Lagochilus khorassanicus Zeraatkar, F.Ghahrem. & Joharchi

Lamiaceae

163

SCO

Th

NE

Lamium amplexicaule L.

Lamiaceae

164

PL

He

NE

Marrubium vulgare L.

Lamiaceae

165

PL

He

LR

Mentha longifolia (L.) L.

Lamiaceae

166

IT

Ch

NE

Nepeta elegantissima Jamzad & Serpoosh.

Lamiaceae

167

IT

He

NE

Phlomis cancellata Bunge

Lamiaceae

168

IT

He

NE

Phlomoides labiosiformis (Popov) Adylov, Kamelin & Makhm.

Lamiaceae

169

IT

He

NE

Phlomoides molucelloides (Bunge) Salmaki

Lamiaceae

170

IT

Ch

NE

Salvia abrotanoides (Kar.) Sytsma

Lamiaceae

171

IT

He

NE

Salvia chloroleuca Rech.f. & Aellen

Lamiaceae

172

IT, M

He

NE

Stachys lavandulifolia Vahl

Lamiaceae

173

IT

Ch

NE

Stachys trinervis Aich. & Hemsl. & Hemsl.

Lamiaceae

174

IT

Ch

NE

Stachys turcomanica Trautv.

Lamiaceae

175

IT, M

Ch

NE

Teucrium polium L.

Lamiaceae

176

IT

Th

NE

Ziziphora tenuior L.

Lamiaceae

177

IT

Ch

NE

Ziziphora  clinopodioides Lam.

Lamiaceae

178

IT, ES, M

He

NE

Dodartia orientalis L.

Mazaceaae

179

IT

G

NE

Orobanche amoena C.A.Mey.

Orobanchaceae

180

IT

He

NE

Achillea wilhelmsii K.Koch

Asteraceae

181

IT

Ch

NE

Artemisia aucheri Boiss.

Asteraceae

182

IT

Th

NE

Carduus transcaspicus Gand.

Asteraceae

183

IT, ES, M

Th

NE

Carthamus oxyacantha M.Bieb.

Asteraceae

184

IT

Ch

NE

Centaurea virgata Cav. subsp. squarrosa (Willd.) Gugler

Asteraceae

185

IT

Th

NE

Centaurea depressus M.Bieb.

Asteraceae

186

IT, ES, M

He

NE

Chondrilla juncea L.

Asteraceae

187

IT

G

NE

Cicerbita kossinskyi Krasch.

Asteraceae

188

PL

Th

NE

Cirsium arvense (L.) Scop.

Asteraceae

189

IT

He

NE

Cousinia eryngioides Boiss.

Asteraceae

190

IT

He

NE

Cousinia hypopolia Bornm. & Sint.

Asteraceae

191

IT

He

NE

Echinops sphaerocephalus L. var. koelzii (Rech.f.) Parsa

Asteraceae

192

IT

He

NE

Klasea latifolia (Boiss.) L.Martins

Asteraceae

193

IT

He

NE

Leuzea repens (L.) D.J.N.Hind.

Asteraceae

194

IT

Th

NE

Microcephala lamellata (Bunge) Pobed.

Asteraceae

195

IT

He

NE

Senecio paulsenii O.Hoffm. subsp. khorasanicus (Rech.f. & Aellen) B.Nord.

Asteraceae

196

PL

He

NE

Tanacetum parthenium Sch.Bip.

Asteraceae

197

IT

He

NE

Tanacetum polycephalum Sch.Bip. subsp. duderanum (Boiss.) Podlech

Asteraceae

198

IT

He

NE

Taraxacum sonchoides (D.Don) Sch.Bip.

Asteraceae

199

IT, ES, M

G

NE

Tussilago farfara L.

Asteraceae

200

IT, M

Ph

NE

Lonicera nummulariifolia Jaub. & Spach

Caprifoliaceae

201

IT, SS

Th

NE

Lomelosia olivieri (Coulter) Greuter & Burdet

Caprifoliaceae

202

IT

He

NE

Valeriana ficariifolia Boiss.

Caprifoliaceae

203

IT

He

NE

Valeriana sisymbriifolia Vahl

Caprifoliaceae

204

IT, M

Th

NE

Bifora radians M.Bieb.

Apiaceae

205

IT, M

Ch

NE

Bupleurum exaltatum M.Bieb.

Apiaceae

206

PL

He

NE

Conium maculatum L.

Apiaceae

207

IT

G

NE

Elwendia kuhitangi (Nevski) Pimenov & Kljuykov

Apiaceae

208

IT

G

NE

Elwendia cylindrica (Boiss. & Hausskn.) Pimenov & Kljuykov

Apiaceae

209

IT, ES, M

He

NE

Falcaria vulgaris Bernh.

Apiaceae

210

IT

He

NE

Ferulago sp.

Apiaceae

211

IT, ES, M

Ch

NE

Pimpinella tragium Vill. subsp. lithophila (Schischk.) Tutin

Apiaceae

212

IT

He

NE

Prangos latiloba Korov.

Apiaceae

213

IT, M

Th

NE

Scandix stellata Banks & Soland.

Apiaceae

214

IT

He

NE

Zosima absinthiifolia (Vent.) Link

Apiaceae

215

 

 

 

سپاسگزاری

نویسندگان از سردبیر محترم مجله و داوران گرامی به‌‌دلیل ارتقادادن سطح مقاله با ارائۀ نظرات سازندۀ خود، صمیمانه تشکر می‌‌کنند.

مراجع

Akhavan Roofigar, A. & Bagheri, A. (2021). The floristic study of Golestankooh area in Isfahan province, Iran. Nova Biologica Reperta, 8(1), 68-83. http://dx.doi.org/10.52547/nbr.8.1.68 [In Persian].
Amini, M., Jafari, A. & Gassemzadeh, F. (2021) Floristics study of Assadli-Rakhtian region in Bojnourd (North Khorassan province). Journal of Plant Ecosystem Conservation, 9(18), 37-67. http://pec.gonbad.ac.ir/article-1-715-en.html [In Persian].
Assadi, M. (Chief editor). (1989-2021). Flora of Iran. No. 1-151. Research Institute of Forests and Rangelands )RIFR) Publication.
Aydani, M., Ghahremaninejad, F., Khavarinejad, R. A. & Joharchi, M. R. (2008). The investigation on floristic, life form and chorotype of medicinal plants of Darkesh area in Northern Khorassan province. Iran. Quart. J. Pl. Sci. Res., 1(8), 36-46. https://www.researchgate.net
Bidarlord, M. & Ghahremaninejad, F. (2022). A checklist of Iranian grasses. Phytotaxa, 574(1), 1-31. https://doi.org/10.11646/phytotaxa.574.1.1
Ezazi, A., Rahchamani, N. & Ghahremaninejad, F. (2014). The flora of Saluk National Park, Northern Khorassan province. Iranian J. Biodivers. Environm. Sci., 5(1), 45-71. https://www.researchgate.net
Experimental Studies Program of North Khorasan (ESPN). (2016). Deputy Planning, Bojnord. Management and Planning Organization. [In Persian].
Ghahreman, A., Heydari, J., Attar, F. & Hamzeh’ee, B. (2006). A floristic study of the southwestern slopes of Binalud elevations (Iran: Khorassan Province). JUST, 32(1). https://www.sid.ir/EN/VEWSSID/J_pdf/80420060101.pdf [In Persian].
Ghahremaninejad, F., Ataei, N. & Nejad Falatoury, A. (2017). Comparison of angiosperm flora of Afghanistan and Iran in accordance with APG IV system. Nova Biologica Reperta, 4(1), 74-99. http://dx.doi.org/10.21859/acadpub.nbr.4.1.74 [In Persian].
Ghahremaninejad, F., Joharchi, M.  & Vitek, E. (2012). New plant records for Khorassan province, Iran, V; with complementaries to its flora. Annalen des Naturhistorischen Museums in Wien, Serie B, 114, 59-94. https://www.jstor.org/stable/41767526
Ghahremaninejad, F., Joharchi, M. & Vitek, E. (2010). New plant records for Khorassan province, Iran, III. Annalen des Naturhistorischen Museums in Wien, Serie B, 111, 135-148. https://www.jstor.org/stable/41767488
Ghahremaninejad, F., Joharchi, M. R. & Vitek, E. (2005). New plant records for Khorassan province, Iran. Annalen des Naturhistorischen Museums in Wien, Serie B, 106, 255-293. https://www.jstor.org/stable/41767328
Ghayormand, M., & Saeidi Mehrvarz, Sh. (2014). Floristic study of Ghareche region in NE Khorasan Razavi Province.  Taxonomy & Biosystematics, 6(3), 85-102. https://tbj.ui.ac.ir/article_17530.html?lang=en [In Persian].
IPNI. (2021). International plant names index. The Royal Botanic Gardens, Kew, Harvard University Herbaria and Libraries and Australian National Botanic Gardens. (Retrieved 12 August 2021). Published online: http://www.ipni.org
Jalili, A. & Jamzad. Z. (1999). Red data book of Iran: A preliminary survey of endemic, rare, and endangered plant species in Iran. Research Institute of Forests and Rangelands (RIFR) Publication.
Joharchi, M., Ghahremaninejad, F. & Vitek, E. (2010). New plant records for Khorassan province, Iran, IV; with complementary notes to its flora. Annalen des Naturhistorischen Museums in Wien, Serie B, 112, 329-367. https://www.jstor.org/stable/41767488
Joharchi, M., Ghahremaninejad, F. & Vitek, E. (2006). New plant records for Khorassan province, Iran. Annalen des Naturhistorischen Museums in Wien, Serie B, 108, 277-301.  https://www.jstor.org/stable/41767379
Khanhasani, M., Jalili, A., Khodakarami, Y. & Jalilian, N. (2021). Wetlands flora of Kermanshah province, Iran. Nova Biologica Reperta, 8(2), 154-172.  http://dx.doi.org/10.52547/nbr.8.2.154 [In Persian].
Malkeshi, A., Bakhshi Khaniki, G., Asri, Y., Nadaf, M. & Rabie, M. (2022). A preliminary survey of flora, life form and chorotype of plants of the Booz Daghi region in North Khorassan Province. Taxonomy and Biosystematics, 14(52), 1-26.  https://doi.org/10.22108/tbj.2022.134427.1208 [In Persian].
Mohammadi, M., Ghahreaninejad, F. & Tavakkoli, Z. (2021). Flora, life form, and a chorological study of Bazarjan region’s vegetation in Markazi Province. Taxonomy & Biosystematics, 13(49), 43-66. https://doi.org/10.22108/tbj.2022.131883.1189 [In Persian].
Nadaf, M. (2021). Floristic study and introduce medicinal plants of Babaaman region, North Khorasan. Journal of Plant Research (Iranian Journal of Biology), 34(1), 205-219. https://plant.ijbio.ir/article_1656.html?lang=en [In Persian]
Noedoost, F. & Farzam, M. (2022). Flora, life form, and chorology of plants in highlands of south Mashhad. Taxonomy & Biosystematics, 14(50), 115-148. https://doi.org/10.22108/tbj.2022.133882.1202 [In Persian].
POWO (2021). Plants of the world online. (Retrieved 10 November 2021). www.plantsoftheworldonline.org
Rahchamani, N., Ezazi, A. & Ghahremaninejad, F. (2014). The flora of Sarigol National Park, Northern Khorassan Province. Iran. J. Biodivers. Environm. Sci., 4(6), 278-307. http://www.innspub.net/wp-content/uploads/2014/06/JBES-Vol4No6-p278-307.pdf
Rahimi, A., Atri, M. & Khavarinejad, R.A. (2016). The study of safe part of Miandasht wildlife refuge flora in North Khorassan Province. Taxonomy & Biosystematics, 8(27), 39-56. https://doi.org/10.22108/tbj.2016.20979 [In Persian].
Raunkiaer, C. (1934). The life forms of plants and statistical plant geography. Oxford University Press.
Rechinger, K. H. (Editor). (1963-2015). Flora Iranica. Vols. 1-174: Akademische Druck- u. Verlagsanstalt, Graz; 175: Akademische Verlagsgesellschaft, Salzburg; 176-181: Naturhistorisches Museum, Wien.
Saberi, A., Ghahremaninejad, F., Sahebi, J. & Joharchi, M. R. (2010). A floristic study on Chahchaheh Pistachia forest, NE Iran. Taxonomy & Biosystematics, 2(5), 61-92. https://tbj.ui.ac.ir/article_17394_en.html?lang=en [In Persian].

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار