تاکسونومی و بیوسیستماتیک

بررسی تنوع ریختی جمعیت‌های طبیعی سیچلایدماهیان ایرانی Iranocichla spp. در حوضۀ هرمزگان با استفاده از تکنیک ریخت‌سنجی هندسی

منوچهر نصری؛ سهیل ایگدری؛ الهام جمشیدی

دوره 14، شماره 53 ، دی 1401، صفحه 1-18

https://doi.org/10.22108/tbj.2022.133867.1201

چکیده

در این مطالعه تنوع ریختی بین آرایه‌‌ای و بین جنسیتی سیچلایدماهیان ایرانیIranocichla spp. و امکان تمایز آنها در منابع آبی استان هرمزگان براساس تکنیک ریخت‌سنجی هندسی مطالعه شد. تعداد 286 قطعه ماهی سیچلایدماهی ... بیشتر در این مطالعه تنوع ریختی بین آرایه‌‌ای و بین جنسیتی سیچلایدماهیان ایرانیIranocichla spp. و امکان تمایز آنها در منابع آبی استان هرمزگان براساس تکنیک ریخت‌سنجی هندسی مطالعه شد. تعداد 286 قطعه ماهی سیچلایدماهی ایرانی از چهار منبع آبی مجزا شامل رودخانه‌های مهران، رسول و شور و منطقۀ خورگور صید و برای مطالعه به آزمایشگاه منتقل شد. شکل هندسی ماهیان با استفاده از تعداد 17 لندمارک تعریف و رقومی‌سازی و پس از حذف داده‌های غیرشکلی و تأیید تناسب مختصات لندمارک‌ها، تجزیه‌وتحلیل شد. براساس نتایج، ماهیان ساکن محیط‌های جاری مانند رود مهران، ساقۀ دمی مرتفع‌تر و قاعدۀ بالۀ دمی وسیع‌تر و همچنین بدنی کشیده‌تر داشتند که برای سازگاری با شرایط آب‌های جاری کارآمد است. ماهیان ساکن محیط‌های حوضچه‌ای مانند خورگور نیز دارای پوزه‌ای کوتاه و بدنی مرتفع‌تر بودند که نوعی سازگاری برای شرایط آب‌های ساکن محسوب می‌شود؛ همچنین ماهیان رودخانه‌های شور و رسول ازنظر ریختی صفاتی مشترک با هر دو گروه قبلی داشتند که انعکاسی از شرایط توأم محیط جاری در فصول بارانی و محیط حوضچه‌ای در فصول خشک به همراه فشارهای گزینشگر سخت‌گیرانۀ محیطی است. مشاهدۀ تفاوت ریختی بین جنس‌های نر و ماده در خورگور و رود رسول در ناحیۀ سر ممکن است با نیاز ماهیان ماده برای محفظۀ دهانی بزرگ‌تر به‌منظور مراقبت از نوزادان مرتبط باشد. درنهایت، امکان در نظر گرفتن مشاهدۀ تفاوت‌های ریختی در ماهیان مطالعه‌‌شده، در نقش الگوی تکامل پیش‌رونده براساس شکل هندسی سیچلایدماهیان ایرانی در پاسخ به شرایط گزینشگر محیطی وجود دارد.

مطالعۀ فلوریستیک و مقایسۀ دو بخش مرکزی و ضربه‌گیر ذخیره‌گاه جنگلی تنگ‌خشک سمیرم در استان اصفهان

حدیث اسدی؛ مریم حائری نسب؛ غلامرضا بخشی خانیکی؛ یونس عصری؛ محبت نداف

دوره 14، شماره 53 ، دی 1401، صفحه 19-56

https://doi.org/10.22108/tbj.2022.134846.1211

چکیده

ذخیره‌گاه جنگلی تنگ‌خشک در شهرستان سمیرم واقع در جنوب استان اصفهان قرار دارد. در پژوهش حاضر، فلور این منطقه، دارای دو بخش مرکزی (تحت حفاظت و قرق) و ضربه‌گیر (بدون حفاظت)، به‌‌منظور معرفی ترکیب فلوریستیک، ... بیشتر ذخیره‌گاه جنگلی تنگ‌خشک در شهرستان سمیرم واقع در جنوب استان اصفهان قرار دارد. در پژوهش حاضر، فلور این منطقه، دارای دو بخش مرکزی (تحت حفاظت و قرق) و ضربه‌گیر (بدون حفاظت)، به‌‌منظور معرفی ترکیب فلوریستیک، اشکال زیستی، پراکنش جغرافیایی و درک اثرات قرق بر ساختار پوشش گیاهی بررسی شد. در این منطقه، در مجموع 194 گونه (182 گونه از بخش مرکزی و 57 گونه از بخش ضربه‌گیر) متعلق به 45 تیره از نهاندانگان شناسایی شد. تیره‌‌های Asteraceae، Fabaceae و Poaceae به ترتیب ازنظر تعداد گونه دارای بیشترین فراوانی در منطقه بودند. اشکال زیستی براساس سیستم رانکایر شامل 40 درصد همی‌کریپتوفیت‌‌ها، 27 درصد تروفیت‌‌ها، 17 درصد کامفیت‌ها، 10 درصد ژئوفیت‌ها و 6 درصد فانروفیت‌ها در بخش مرکزی و 44 درصد همی‌کریپتوفیت‌ها، 30 درصد کامفیت‌ها، 11 درصد ژئوفیت‌‌ها، 9 درصد تروفیت‌‌ها و 7 درصد فانروفیت‌ها در بخش ضربه‌گیر بود. بررسی پراکندگی جغرافیایی گونه‌ها نشان داد در هر دو بخش مرکزی و ضربه‌گیر به ترتیب با 60 و 61 درصد، بیشترین گونه‌ها به ناحیۀ رویشی ایران - تورانی تعلق داشتند. نتایج این پژوهش نشان داد قرق ذخیره‌گاه جنگلی تنگ‌‌خشک، موجب افزایش تنوع پوشش گیاهی، به‌‌ویژه حضور انواع گونه‌های درختی در بخش مرکزی شده است.

گیاهان دارویی‌ استان‌ کرمانشاه‌

مصطفی نعمتی پیکانی؛ نسترن جلیلیان

دوره 4، شماره 11 ، شهریور 1391، ، صفحه 69-78

چکیده

در این‌ تحقیق‌ که به منظور جمع‌آوری و شناسایی گیاهان دارویی استان کرمانشاه صورت گرفت، ابتدا از فهرست فلوریستیک استان کرمانشاه اسامی گیاهانی که در منابع علمی به عنوان گیاه دارویی ذکر گردیده‌اند و همچنین ... بیشتر

بررسی فلور، شکل زیستی و پراکنش جغرافیایی گیاهان منطقه زریوار، مریوان، کردستان

محمد عارف تبد؛ نسترن جلیلیان؛ حسین معروفی

دوره 8، شماره 29 ، دی 1395، ، صفحه 69-102

https://doi.org/10.22108/tbj.2016.21538

چکیده

منطقه زریوار با مساحت 12000 کیلومترمربع در 3 کیلومتری شمال‌غربی شهرستان مریوان در استان کردستان واقع شده است. این منطقه با متوسط بارش سالانه 980 میلی‌متر، بهره‌مندی از جریان‌های مرطوب مدیترانه‌ای و استقرار ... بیشتر

جداسازی و شناسایی باکتری‌های نمک دوست نسبی و بررسی اثر تغییرات دما و pH محیط‌کشت بر رشد آن‌ها

مریم زنجیربند؛ روحا کسری کرمانشاهی؛ ناصر گلبانگ

دوره 1، شماره 1 ، دی 1388، ، صفحه 21-32

چکیده

میکروارگانیسم‌هایی را که قادر به زندگی در زیستگاه‌هایی با دمای بالا و پایین، pH قلیایی و اسیدی، فشار هیدروستاتیک بالا و غلظت بالای نمک هستند، اصطلاحاً اکسترموفیل می‌نامند. میکروارگانیسم‌های نمک‌دوست‌ ... بیشتر میکروارگانیسم‌هایی را که قادر به زندگی در زیستگاه‌هایی با دمای بالا و پایین، pH قلیایی و اسیدی، فشار هیدروستاتیک بالا و غلظت بالای نمک هستند، اصطلاحاً اکسترموفیل می‌نامند. میکروارگانیسم‌های نمک‌دوست‌ یا تحمل کننده نمک گروهی از اکسترموفیل‌ها هستند که قادر به رشد در محیط واجد نمک سدیم کلراید هستند و برای زندگی در محیط‌های شور تطابق یافته‌اند. برای جداسازی باکتری‌های نمک‌دوست نسبی نمونه‌گیری از آب خلیج فارس و بخش‌های مختلف کارخانه‌ چرم‌سازی (پوست نمک زده، روده نمک زده و پساب کارخانه) در شهریور ماه انجام شد. نمونه‌ها در محیط کشت اختصاصی نمک‌دوست‌ها غنی‌سازی شد و باکتری‌ها به روش کشت خطی روی پلیت خالص‌سازی و سپس شناسایی شدند. برای بررسی اثر تغییرات دما بر رشد آن‌ها، از روش قطره پلیت (Drop plate method)، و برای بررسی اثر تغییرات pH بر رشد آن‌ها، از روش کدورت‌سنجی و دستگاه قرائت گر الایزا استفاده شد. در این پژوهش 8 باکتری از کارخانه و 8 سویه از آب خلیج فارس جداسازی شد و مطالعات فنوتیپی و بیوتیپی گسترده‌ای روی این باکتری‌ها انجام گردید. در بررسی رشد کلی باکتری‌های جدا‌سازی شده بر‌حسب درجه حرارت محیط‌کشت، برابر نتایج به ‌دست آمده، درجه حرارت 37 درجه سانتی‌گراد مناسبترین درجه حرارت، برای باکتری‌های جدا شده از آب خلیج فارس است. از طرف دیگر، مناسبترین درجه حرارت برای رشد باکتری‌های جدا شده از کارخانه، 28 درجه سانتی‌گراد و بهترین درجه pH برای رشد باکتری‌های جدا شده از آب خلیج فارس و کارخانه 2/7 بوده است.

بررسی تنوع گونه‌ای درختان و فلور در ارتفاعات مختلف و شیب‌های شرقی و غربی دره شیرین‌رود، استان مازندران، ایران

حمید اجتهادی؛ حبیب زارع؛ طیبه امینی اشکوری؛ زهره آتشگاهی

دوره 7، شماره 25 ، دی 1394، ، صفحه 39-52

چکیده

بررسی تنوع گونه‌ای درختان، یکی از مطالعات مهم اکولوژی به شمار می‌رود. رودخانه شیرین‌رود به عنوان یکی از شاخه‌های اصلی رود تجن در جنگل‌های کوهستانی هیرکانی در استان مازندران جریان دارد. امتداد اصلی ... بیشتر بررسی تنوع گونه‌ای درختان، یکی از مطالعات مهم اکولوژی به شمار می‌رود. رودخانه شیرین‌رود به عنوان یکی از شاخه‌های اصلی رود تجن در جنگل‌های کوهستانی هیرکانی در استان مازندران جریان دارد. امتداد اصلی این رودخانه، شمالی-جنوبی است و دره‌های عمیق آن باعث ایجاد پوششی غنی در دو سمت شرقی و غربی شده است. با این فرض که خُرد اقلیم ایجاد شده توسط رود بر تنوع درختی موجود تأثیرگذار است در سال 1390، در قطعه‌ای به طول 15 کیلومتر در دو سوی رودخانه، پلات‌های 40 در 40 متر مربعی استقرار یافت و درصد پوشش و فراوانی درختان موجود در این عرصه گزارش شد. تیپ غالب درختی این ناحیه راش-ممرز-افرا است. محاسبه شاخص‌های مختلف ناهمگنی، نشانگر یکسان بودن تنوع درختان در شیب‌های دو سوی دره است. محاسبه شاخص‌های تنوع در سه طبقه ارتفاعی: 700-900، 900-1300 و 1300-1700 متری از سطح دریا نشان داد که طبقه متوسط دارای بیشترین تنوع است. شاخص‌های یکنواختی کامارگو و سیمپسون و اصلاح‌شده نی یکنواختی بیشتری را برای دامنه‌های رو به شرق نشان می‌دهند. از نظر ارتفاعی نیز بیشترین یکنواختی در ارتفاعات پایین دیده می‌شود. اقلیم ویژه منطقه، دریافت رطوبت و حرارت یکسان با توجه به پُر ژرفا و کم وسعت بودن دره رودخانه باعث ایجاد شرایط جوی یکسان و در نتیجه تنوع برابر در دامنه‌های رو به شرق و غرب دره شیرین‌رود شده است. افزون بر این، دور بودن از تخریب‌های انسانی در دو طبقه ارتفاعی بالاتر، توجیه مناسبی برای تنوع بیشتر این مناطق در مقایسه با ارتفاعات پایین‌تر است. یکنواختی کمتر در ارتفاعات بالا و شیب‌های غربی دره به علت حضور فراوان و چیرگی بالای گونه راش است. علاوه بر بررسی تنوع درختان، ترکیب فلوریستیک جنگل نیز مطالعه شد. تعداد 111 گونه گیاهی چوبی و علفی شناسایی و پراکنش جغرافیایی و شکل زیستی آنها تعیین شد. همی‌کریپتوفیت‌‌ها (46 درصد)، فانروفیت‌ها (26 درصد) و ژئوفیت‌ها (21 درصد) فراوان‌ترین شکل‌های زیستی منطقه بودند. پراکنش جغرافیایی اروپا-سیبری مهم‌ترین فیتوکوریون سازنده ساختار کورولوژیک دره‌های رودخانه شیرین‌رود است.

بررسی عادت‌های غذایی فصلی خرس قهوه‌ای سوری (Ursus arctos syriacus Linnaeus, 1758) در منطقه حفاظت شده البرز مرکزی

باقر نظامی بلوچی

دوره 6، شماره 19 ، آبان 1393، ، صفحه 27-36

چکیده

محدوده امن منطقه حفاظت شده البرز مرکزی در استان مازندران جمعیت بزرگی از خرس قهوه‌ای، بزرگترین گوشتخوار ایران را در خود جای داده است. درک و شناخت رژیم غذایی گونه به طور قطع درک بوم‌شناسی گونه است. بررسی ... بیشتر محدوده امن منطقه حفاظت شده البرز مرکزی در استان مازندران جمعیت بزرگی از خرس قهوه‌ای، بزرگترین گوشتخوار ایران را در خود جای داده است. درک و شناخت رژیم غذایی گونه به طور قطع درک بوم‌شناسی گونه است. بررسی رژیم غذایی اهمیت زیادی در مطالعات تاریخچه زندگی، پراکنش فصلی، انتخاب زیستگاه، رفتار نظام اجتماعی، اندازه جثه و تولید مثل گونه دارد. بزرگترین گوشتخوار ایران رژیم غذایی همه‌چیز خواری را برگزیده است که اساس آن بر روی گیاهان و میوه‌هاست. این گونه در ماه‌های مختلف سال از منابع غذایی متفاوتی استفاده می‌کند و نوسانات زیادی در رژیم غذایی آنها وجود دارد که بر حسب فراوانی و کیفیت تغییر می‌کند. از این رو طی خرداد 1385 تا اردیبهشت‌ماه 1386 مطالعه جامعی در ارتباط با رژیم غذایی این گونه در منطقه مذکور صورت گرفته است. نتایج پژوهش‌ نشان می‌دهد که منابع غذایی گیاهی، بخش عمده‌ای از رژیم غذایی این گونه را در بهار و تابستان دارد و بیشترین فراوانی را در سرگین‌های بررسی شده دارند. حشرات به ویژه مورچه‌ها اغلب در نیمه اول تابستان خورده می‌شوند. ذخیره چربی و اهمیت آن برای دوره خواب زمستانی موجب می‌شود که هر چه سرما نزدیک می‌شود، میوه‌ها به ویژه آنهایی که دارای چربی بالاتری هستند یا تولید چربی بیشتری در بدن خرس‌ها می‌کنند، بیشترین فراوانی را در رژیم غذایی خرس‌ها داشته باشند. هیچ‌گاه بقایای سُم‌داران وحشی در سرگین خرس‌ها یافت نشد. بر این اساس به نظر می‌رسد که رژیم غذایی این گونه در البرز مرکزی غالبا گیاه‌خواری است. همچنین هیچ‌گاه مشاهده مستقیم، سرگین و رد تازه آنها در بازه زمانی اواسط آذر تا اول فروردین مشاهده نشد. همچنین در این دوره بر اساس مصاحبه‌های صورت گرفته از محیط‌بانان و مردم محلی هیچ گونه گزارشی مبنی بر مشاهده مستقیم آنها نیز به دست نیامد. بر این اساس، خرس‌های قهوه‌ای در البرز مرکزی یک دوره سه تا سه و نیم ماهه را در خواب زمستانی سپری می‌کنند.

بررسی تغییرات ریختی کفال طلایی Chelon auratus (Risso, 1810) در بخش جنوبی حوضه دریای کاسپین با استفاده از روش ریخت‌سنجی هندسی

کیوان عباسی رنجبر؛ عطا مولودی صالح؛ سهیل ایگدری؛ سیامک باقری؛ علینقی سرپناه؛ اکبر پورغلامی مقدم

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 03 آبان 1401

https://doi.org/10.22108/tbj.2022.134542.1209

چکیده

در طی سالهای 1400-1399، بهمنظور بررسی تنوع ریختی ماهی کفال طلایی (Chelon auratus) تعداد 170 عدد از سواحل آستارا (23 نمونه)، بندر انزلی (33 نمونه)، کیاشهر (23 نمونه)، لنگرود (27 نمونه)، رودسر (7 نمونه)، چالوس (30 نمونه)، محمودآباد ... بیشتر

مشاهده مقاله

تعداد دوره‌ها	14
تعداد شماره‌ها	53
تعداد مقالات	373
تعداد نویسندگان	741
تعداد مشاهده مقاله	313,266
تعداد دریافت فایل اصل مقاله	178,997
نسبت مشاهده بر مقاله	839.86
نسبت دریافت فایل بر مقاله	479.88
-----------------------------------------
تعداد مقالات ارسال شده	633
تعداد مقالات رد شده	199
درصد عدم پذیرش	31
تعداد مقالات پذیرفته شده	388
درصد پذیرش	61
تعداد پایگاه های نمایه شده	12
تعداد داوران	516

تاکسونومی و بیوسیستماتیک

مقالات آماده انتشار

شماره جاری

دوره 14 (1401)

دوره 13 (1400)

دوره 12 (1399)

دوره 11 (1398)

دوره 10 (1397)

دوره 9 (1396)

دوره 8 (1395)

دوره 7 (1394)

دوره 6 (1393)

دوره 5 (1392)

دوره 4 (1391)

دوره 3 (1390)

دوره 2 (1389)

دوره 1 (1388)

بررسی تنوع ریختی جمعیت‌های طبیعی سیچلایدماهیان ایرانی Iranocichla spp. در حوضۀ هرمزگان با استفاده از تکنیک ریخت‌سنجی هندسی

چکیده

مطالعۀ فلوریستیک و مقایسۀ دو بخش مرکزی و ضربه‌گیر ذخیره‌گاه جنگلی تنگ‌خشک سمیرم در استان اصفهان

چکیده

گیاهان دارویی‌ استان‌ کرمانشاه‌

چکیده

بررسی فلور، شکل زیستی و پراکنش جغرافیایی گیاهان منطقه زریوار، مریوان، کردستان

چکیده

جداسازی و شناسایی باکتری‌های نمک دوست نسبی و بررسی اثر تغییرات دما و pH محیط‌کشت بر رشد آن‌ها

چکیده

بررسی تنوع گونه‌ای درختان و فلور در ارتفاعات مختلف و شیب‌های شرقی و غربی دره شیرین‌رود، استان مازندران، ایران

چکیده

بررسی عادت‌های غذایی فصلی خرس قهوه‌ای سوری (Ursus arctos syriacus Linnaeus, 1758) در منطقه حفاظت شده البرز مرکزی

چکیده

بررسی تغییرات ریختی کفال طلایی Chelon auratus (Risso, 1810) در بخش جنوبی حوضه دریای کاسپین با استفاده از روش ریخت‌سنجی هندسی

چکیده

بانک ها و نمایه نامه ها

ابر واژگان