بررسی تنوع گونه‌‌ای دم‌‌فنری‌‌ها (Hexapoda: Collembola) در چهار بوم‌‌سازگان مختلف استان لرستان، ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حشره شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی اراک، اراک، ایران

2 استادیارگروه حشره شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی اراک، اراک، ایران

3 دانشیار گروه حشره شناسی، دانشکدۀ کشاورزی، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی،کرمانشاه، ایران

4 استادیار مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی لرستان (پردیس بروجرد)، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بروجرد، ایران

چکیده

در این پژوهش تنوع گونه‌‌ای جمعیت دم‌‌فنری‌‌ها در چهار بوم‌‌سازگان جنگل بلوط، مرتع، مزرعه و باغ میوه واقع در شهرستان‌‌های خرم‌‌آباد و دلفان از توابع استان لرستان، طی هشت ماه از سال 1395، ارزیابی شد. برای این منظور در هر بوم‌‌سازگان، زمینی به شعاع 50 متر به‌‌عنوان جامعۀ نمونه‌‌برداری تعیین و از هر جامعه، 10 کرت به مساحت تقریبی هر کرت 50 متر مربع انتخاب شد. در زمان نمونه‌‌برداری، از هر کرت یک نمونۀ خاک به عمق 20 سانتی‌‌متر و سطح100 سانتی‌‌متر مربع، جمع‌‌آوری و جمعیت دم‌‌فنری‌‌های موجود در آن شمارش شد. محاسبۀ ساختار و تنوع گونه‌‌ای با استفاده از شاخص‌‌های شانون، سیمپسون و بریلویین به کمک نرم‌‌افزارهای Excel وSDR v.4 انجام شد. مقایسۀ تنوع گونه‌‌ای بوم‌‌سازگان‌‌های مختلف نشان داد در هر دو منطقه، تنوع گونه‌‌ای جنگل از سایر بوم‌‌سازگان‌‌ها بیشتر بود و درمقابل، بوم‌‌سازگان زراعی خرم‌‌آباد و مرتع دلفان دارای کمترین میزان تنوع گونه‌‌ای بودند. مقایسۀ کلی دو شهرستان نشان داد درمجموع شهرستان دلفان (با شاخص شانون 881/1) در مقایسه با خرم‌‌آباد (با شاخص شانون 669/1) دارای تنوع گونه‌‌ای بیشتری بود. براساس محاسبات ساختار گونه‌‌ای جمعیت دم‌‌فنری‌‌های استان نیز گونۀ Protaphorura sp. گونۀ فوق غالب در شهرستان دلفان و این گونه همراه با گونۀ Ceratophysella stercoraria گونه‌‌های غالب در شهرستان خرم‌‌آباد بودند. چنین به نظر می‌‌رسد که دو گونۀ گفته‌‌شده بدون هیچ‌‌گونه محدودیتی ازنظر اختلاف ارتفاع، دما و رطوبت در دو شهرستان وجود داشتند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Species Diversity of Springtails (Hexapoda: Collembola) in Four Different Ecosystems of Lorestan Province, Iran

نویسندگان [English]

  • Teimour Moradi 1
  • Reza Vafaei Shoushtari 2
  • Morteza Kahrarian 3
  • Amir Mohseni Amin 4
1 Ph. D. Student of Entomology, Faculty of Agriculture, Islamic Azad University, Arak Branch, Arak, Iran
2 Assistant Professor, Department of Entomology, Faculty of Agriculture, Islamic Azad University, Arak Branch, Arak, Iran
3 Associate Professor, Department of Entomology, Faculty of Agriculture, Kermanshah Branch, Islamic Azad University, Kermanshah, Iran
4 Assistant Professor, Lorestan Natural Resources and Agriculture Research and Education Center (Boroujerd Campus), Agricultural Research, Education and Extension organization (AREEO), Boroujerd, Iran
چکیده [English]

Abstract
In this research, the biodiversity of Collembola was studied in four different ecosystems (oak forests, pastures, fields, and fruit orchards) in Khorramabad and Delfan counties during 8 months of 2016. For this purpose, in each ecosystem, a cycle area with about 50m radius was selected and samples were taken from 10 plots each with 10 m2 inside the cycle. At the time of sampling, a soil sample from each plot at a depth of 20 cm and a surface area of 100 cm2 was collected and the population of Collembola was counted in the sample. The species structure and diversity were calculated using Shannon, Simpson, and Brilloun using Excel and SDR v.4 software. The diversity of species of different ecosystems showed that in both regions, the diversity of forest species was more than other ecosystems. In contrast, the field ecosystems of Khorramabad and Delfan rangeland had the least amount of species diversity. The overall comparison of the two cities showed that in general, Delfan city (with a Shannon index of 1.881) had a greater diversity of species than Khorramabad (with a Shannon index of 1.669). Calculations of the species structure of the springtails population in the province showed that the species Protaphorura sp. was eudominant in Delfan city. This species along with Ceratophysella stercoraria were dominant in Khorramabad. It seems that the two species were unrestricted in terms of height, temperature and humidity in the two cities.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Biodiversity
  • Collembola
  • Dominant species
  • West of Iran
Alizadeh, A. (1996). Water, Plant, and Soil Relationship. Tehran: Astane Ghods Razavi Press (In Persian).
Arbea, J., & Kahrarian, M. (2015). Two New Species and New Data of Isotomidae Schaeffer, 1896 (Collembola: Entomobryomorpha) from Iran. Arquivos Entomoloxicos, 14, 71-88.
Bretfeld, G. (1999a). Symphypleona. In: Synopses on Palearctic Collembola (Ed. Dunger, W.) Vol. 2, 1-318. Staatliches Museum für Naturkunde Görlitz,
Bretfeld, G. (1999b). Synopses on Palaearctic Collembola. In: Symphypleona (Ed. Dunger, W.) Vol. 2, 1-318. Staatliches Museum fur Naturkunde Gorlitz. 318.
Culik, P. M., De Souza, J. L., & Ventura, J. A. (2002). Biodiversity of Collembola in Tropical Agricultural Environments of Espı́rito Santo, Brazil. Applied Soil Ecology Journal, 21(8), 49-58.
Eisenhauer, N., Sabais, A. C. W., & Scheu, S. (2011). Collembola Species Composition and Diversity Effects on Ecosystem Functioning Vary with Plant Functional Group Identity. Soil Biology and Biochemistry Journal, 43, 1697-1704.
Ejtehadi, H., Sepehri, A., & Okafi, H. R. (2009). Biodiversity Measurement Methods. Ferdowsi University Press, Mashhad (in Persian).
Fiera, C. (2009). Biodiversity of Collembola in Urban Soils and their Use as Bioindicators for Pollution. Pesquisa Agropecuária Brasileira, 44(8), 868-873. Retrieved from  https://dx.doi.org/10.1590/S0100-204X2009000800010
Fjellberg, A. (2007). The Collembola of Fennoscandia and Denmark. In: Entomobryomorpha and Symphypleona (ed. Fjellberg, A.) Vol.42. Part II. Brill, Leiden, Boston, 265.
Hopkin, S. P. (1997). Biology of the Springtails (Insecta: Collembola). Oxford: Oxford University Press.
Kahrarian, M. (2019). A Study on Dynamism and Habitat Suitability Modeling of Entomobryomorpha (Hexapoda: Collembola) in Three Different Ecosystems in Kermanshah Province. Journal of Soil Biology, 7(1), 41-52 (in Persian).
Kahrarian, M., Karpus, I., Vafaei Shoshtari, R. & Shyanmehr, M. (2016). New Records of Onychiurinae (Collembola: Onychiuridae) for the Iranian Springtail fauna. Journal of Insect Biodiversity and Systematics, 2(2), 219-228.
Kahrarian, M., Vafaei Shoushtari, R., & Soleyman Nejadian E. (2017). Investigating Biodiversity of Springtails (Hexapoda: Collembola) in Three Different Ecosystems in Kermanshah Province, Iran. Journal of Plant Protection (Scientific Journal of Agriculture), 40(3), 39-52 (in Persian).
Kahrarian, M., Vafaei-shoushtari, R., Skarzynski, D., konikiewicz, M., Soleymannezhadyan, E., Shayanmehr, M. and Shams, B.(2013) A new species and new records of the genus Hypogastrura Bourlet, 1839 (Collembola, Hypogastruridae) from Iran. Zootaxa, 3709(1), 089-094.
Lande, R. (1996). Statistics and Partitioning of Species Diversity, and Similarity among Multiple Communities. Oikos, 76, 5-13.
Maunsell, S. C., Kitching, R. L., Greenslde, P., Nakamura, A., & Burwell, C. J. (2013). Springtail (Collembola) Assemblages along an Elavational Gradient in Australian Subtropical Rainforest. Australian Journal of Entomology, 52, 114-124.
Meffe, G. K., Nielsen, L. A., Knight, R. L., & Schenborn, D. A. (2002). Ecosystem Management Adaptive, Community-Based Conservation. Island Press.
Mehrafrooz-Mayvan, M., Shayanmehr, M., & Scheu, S. (2015). Depth Distribution and Inter-annual Fluctuations in Density and Diversity of Collembola in an Iranian Hyrcanian forest. Soil Organisms, 87(3), 239-247.
Moradi, T. (2011). The Fauna and Diversity of Syrphid Flies (Diptera: Syrphidae)in North of Lorestan Province, Iran. MSc Thesis, Islamic Azad University, Arak Branch, Arak, Iran (in Persian).
Moradi, T., Vafaie, R., Kahrarian, M., & Mohseni Amin, A. (2018).The Study on Springtails in West Part of Iran with New Records for Iranian fauna. Journal of Entomological Research, 10(3), 204-215.
Muturi, J. J., Mbugi, J. P., Mueke, J. M., Lagerlöf, J., Mungátu, J. K., Nyamasyo, G., & Gikungu, M. (2011). Effect of Integrated Soil Fertility Management Interventions on the Abundance and Diversity of Soil Collembola in Embu and Taita Districts, Kenya. Tropical and Subtropical Agroecosystems, 13(1), 35-42.
Potapov, M. (2002). Synopses on Palaearctic Collembola. In: Isotomidae: (Ed. Dunger, W.) Vol. 3. Staatliches Museum fur Naturkunde Gorlitz.
Sanders, H. L. (1968). Marine Benthic Diversity, a Comparative Study. American Naturalist, 102, 243-282.
Schowalter, T. (1996). Insect Ecology, an Ecosystem Approach. Oregon: Oregon University Press.
Seaby, R. M., & Henderson, P. A. (2006). Species Diversity and Richness version 4. England: Conservation Ltd., Lymington.
Smolis, A., Kahrarian, M., Piwnik, A., & Skarżyński, D. (2016). EndonuraCassagnau (Collembola, Neanuridae, Neanurinae) in Iran, with a Key to Species of the Genus (Collembola, Neanuridae, Neanurinae). ZooKeys, 553, 53–71.
Thibaud, J. M., Schulz, H. J., & Gama Assalino, M. M. (2004). Hypogastruridae. In: Synopses on Palaearctic Collembola (Ed. Dunger, W.) Vol. 4. Staatliches Museum fur Naturkunde Gorlitz.
Twardowski, J. P., Hurej, M. & Gruss, I. (2016). Diversity and Abundance of Springtails (Hexapoda: Collembola) in Soil under 90-year Potato Monoculture in relation to Crop Rotation. Agronomy and Soil Science, 62(8), 1158-1168.
Weigmann, G. (1973). Zur Ökologie der Collembolen und Oribatiden im Grenzbereich Land-Meer (Collembola, Insecta–Oribatei, Acari). Zeitschrift für wissenschaftliche Zoologie, 186, 295–391.