Authors
1 Department of Range and Watershed Management, Faculty of Natural Resources, Isfahan University of Technology, Isfahan, Iran
2 Isfahan Agricultural Research and Natural Resources Center, Isfahan, Iran
Abstract
Keywords
Main Subjects
مقدمه
شناسایی و معرفی رُستنی‌های یک منطقه به طور ویژه و محلی اهمیت ویژه‌ای دارد که از آن جمله می‌توان امکان دسترسی به گونه‌های گیاهی خاص در محل و زمان معین، تعیین پتانسیل و قابلیت‌های رویشی منطقه، امکان افزایش تراکم گونه‌های منطقه، شناسایی گونه‌های مقاوم، مهاجم و گونه‌های در حال انقراض، کمک به تعیین پوشش گیاهی کشور، امکان دستیابی به گونه یا گونه‌های جدید گیاهی و شناسایی عوامل مخرب رُستنی‌های منطقه را نام برد (Naghipour Borj et al., 2011).
برای شناخت دقیق و علمی گیاهان از دانش رده‌بندی استفاده می‌شود. در همین راستا، با توجه به تأثیر تشکیل گونه‌های جدید، گونه‌های مهاجم و مهاجر در فلور هر منطقه و احساس وظیفه و مسؤولیتی که در حفظ و نگهداری گونه‌های گیاهی وجود دارد، بررسی فلوریستیک هر منطقه از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا همانند شناسنامه‌ای برای هر منطقه است که وجود گیاهان و وضعیت آن را نشان می‌دهد (Tavakkoli and Mozaffarian, 2005).
جنگل‌های زاگرس طی سالیان متمادی به شدت تخریب شده و هم اکنون نیز تحت تأثیر تهدیدهای فراوان قرار دارند که این تهدیدها روی پوشش گیاهی منطقه تأثیرگذار هستند. منطقه حفاظت شده میمند از مهم‌ترین مناطق زاگرس است که همچون سایر مناطق جنگل‌های زاگرس در معرض تهدید قرار دارد. جنگل‌های زاگرس مرکزی دارای تنوع گونهای بالایی است به طوری که 64 درصد تیره‌ها، 51 درصد جنس‌ها و 31 درصد گونه‌های کشور را در خود جای داده است (Jafari, 2010).
مطالعه فلور مناطق مختلف ایران سابقه‌ای نسبتاً طولانی دارد و تاکنون پوشش گیاهی مناطق متعددی از کشور ایران توسط پژوهشگران مختلف با روش فلوریستیک بررسی شده است که از جمله می‌توان به مطالعات Rechinger (1963-2005)، Rechinger و Wendelbo (1976)، Léonard (1981-1987)، Assadi و Runemark (1983)، Ghahreman و همکاران (2006) و Yousofi و همکاران (2011) اشاره کرد.
از جمله بررسی‌های انجام شده در استان کهکیلویه و بویر احمد می‌توان به تحقیق Zamani و همکاران (2011) اشاره نمود که با بررسی فلور منطقه تنگ‌کره یاسوج با مساحتی حدود 610 هکتار واقع در منطقه حفاظت شده دنا، 84 جنس و 140 گونه شناسایی نمودند. همچنین، Aghaee (2011)، منطقه وزگ با مساحت حدود 308 هکتار در اطراف شهر یاسوج را بررسی و 122 گونه متعلق به 102 جنس و 32 تیره را شناسایی نمود.
با توجه به اهمیت شناخت وضعیت موجود پوشش گیاهی مناطق حفاظت شده، مطالعه پوشش گیاهی منطقه حفاظت شده میمند در سال 1391 به منظور معرفی فهرست فلوریستیک، همراه با نام فارسی، شکل زیستی و پراکنش جغرافیایی گیاهان منطقه حفاظت‌شده میمند انجام گرفت.
روش تحقیق
ویژگی‌های منطقه مطالعه شده: منطقه مطالعه شده بخشی از منطقه حفاظت شده دنا به نام میمند با مساحت حدود 3200 هکتار است که در محدوده ΄08 o31 تا
΄02 o31 عرض شمالی و ΄18 o51 تا ΄16 o51 طول شرقی قرار دارد (شکل 1). این منطقه از سال 1369 به عنوان منطقه حفاظت شده اعلام شد و جزو پوشش گیاهی جنگل‌های خشک ایران تقسیم‌بندی می‌شود.
بلندترین ارتفاع منطقه حفاظت شده میمند در ارتفاع 2730 متر و پست‌ترین نقطه آن 1806 متر از سطح دریا واقع شده است. اقلیم منطقه بر اساس روش آمبرژه، نیمه‌مرطوب سرد است. میانگین بارندگی سالیانه منطقه 694 میلی‌متر است که همانند کلیه مناطق خشک و نیمه‌خشک دارای پراکنش مناسبی است و بیشترین بارش در فصل زمستان اتفاق می‌افتد. متوسط درجه حرارت سالیانه این منطقه 2/15 درجه سانتیگراد است. منحنی آمبروترمیک منطقه نشان دهنده دوره خشک نسبتاً طولانی از اواسط اردیبهشت تا اواسط مهر ماه است (شکل 2).
شکل 1- موقعیت منطقه حفاظت شده میمند در استان کهکیلویه و بویراحمد
شکل 2- نمودار آمبروترمیک منطقه حفاظت شده میمند
روش کار: مطالعه فلور منطقه با روش پیمایش صحرایی انجام شد. در این روش با مراجعه مستقیم به نواحی مختلف منطقه مورد بررسی جمع‌آوری نمونه‌های گیاهی انجام شد. جمع‌آوری نمونه‌ها از اسفند 1390 تا اوایل آبان ماه 1391 انجام شد و در این فاصله زمانی، با مراجعه مکرر به منطقه، نسبت به جمع‌آوری گیاهان اقدام گردید. نمونه‌ها پس از جمع‌آوری، پرس و خشک شدن به هرباریوم مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی استان اصفهان منتقل شدند. شناسایی نمونه‌ها بر اساس روش‌های رایج و با استفاده از کلیدهای شناسایی از جمله فلورهای ایرانیکا (Rechinger, 1963-2005)، ترکیه (Davis, 1965-1988)، عراق (Townsend, 1966-1985)، رُستنی‌های ایران (Mobayen, 1980-1996)، ایران (Assadi, 1988-2010)، رده‌بندی گیاهی (Mozaffarian, 2004) و گونهای ایران (Maassoumi, 2005) به طور دقیق انجام شد. شکل زیستی گیاهان با استفاده از سیستم Raunkiaer (1934) مشخص شد و شکل زیستی در این سیستم بر مبنای موقعیت جوانه‌های احیا کننده که در سال بعد بخش‌های مختلف گیاه را به وجود می‌آورند تعیین و به 6 دسته فانروفیت‌ها، کامه‌فیت‌ها، همی‌کریپتوفیت‌ها، کریپتوفیت‌ها، تروفیت‌ها و اپی‌فیت‌ها تقسیم می‌گردد (Raunkiaer, 1934).
پس از تهیه فهرست فلوریستیک منطقه، این فهرست با وضعیت حفاظتی گونه‌های گیاهی ایران مقایسه گردید و گونه‌ها بر اساس وضعیت حفاظتی خود طبقه‌بندی شدند (Jalili and Jamzad, 1999). علاوه بر این، پراکنش جغرافیایی گونه‌های گیاهی به تبعیت از Zohary (1963 و 1973) و Takhtajan (1986) تعیین گردید.
فهرست اسامی علمی و فارسی کلیه گونه‌های گیاهی منطقه و همچنین شکل‌های زیستی، پراکنش جغرافیایی و وضعیت حفاظتی آنها به تفصیل در پیوست 1 آمده است.
نتایج
فلور منطقه حفاظت شده میمند نشان داد که در این منطقه 48 تیره، 198 جنس و 279 گونه گیاهی وجود دارد. تیره‌های کاسنی (Asteraceae) با50 گونه (9/17 درصد)، گندمیان (Poaceae) و نعناع (Lamiaceae) هر یک با 23 گونه (2/8 درصد) و باقلاییان (Fabaceae) با 22 گونه (8/7 درصد) به ترتیب بیشترین گونه‌ها را دارند (شکل 3). همچنین از مهم‌ترین جنس‌ها می‌توان به جنس گون (Astragalus L.) با 14 گونه و جنس گل گندم (Centaurea L.) با 6 گونه اشاره نمود. فهرست اسامی علمی و فارسی کلیه گونه‌های گیاهی منطقه و همچنین شکل‌های زیستی و پراکنش جغرافیایی آنها در پیوست 1 آمده است.
طبقه‌بندی شکل‌های زیستی نشان داد که 48 درصد گونه‌های گیاهی منطقه همی‌کریپتوفیت‌ها، 34 درصد تروفیت‌ها، 7 درصد کامه‌فیت‌ها، 6 درصد فانروفیت‌ها و 5 درصد را ژئوفیت‌ها تشکیل می‌دهند (شکل 4).
از نظر پراکندگی جغرافیایی 57 درصد (160 گونه) عنصر ایرانی-تورانی، 4/11 درصد عنصر ایرانی-تورانی/ مدیترانه‌ای، 8/7 درصد عنصر ایرانی-تورانی/ اروپا-سیبری، 5/7 درصد عنصر ایرانی-تورانی/ صحرا-سندی، 1/7 درصد عنصر جهان‌وطن، 8/6 درصد عنصر ایرانی-تورانی/ مدیترانه‌ای/ اروپا-سیبری، 5/2 درصد عنصر ایرانی-تورانی/ مدیترانه‌ای/ صحرا-سندی است (شکل 5).
وضعیت حفاظتی گونه‌های گیاهی منطقه نشان داد که هیچ کدام از آنها در گروه گیاهان در معرض انقراض قرار ندارند، اما حدود 5 گونه (7/1 درصد) در گروه گیاهان آسیب‌پذیر، 24 گونه (6/8 درصد) در گروه گیاهان با تهدید کمتر (نسبتاً آسیب‌پذیر) و 1 گونه (3/0 درصد) در گروه گیاهانی قرار دارند که اطلاعات کافی از شرایط آنها در دسترس نیست (پیوست 1).
شکل3- فراوانی گونه‌های گیاهی در هر تیره در منطقه حفاظت شده میمند
|
شکل 4- شکل زیستی گونه‌های گیاهی مشاهده شده در منطقه حفاظت شده میمند (Th: تروفیت، He: همی‌کریپتوفیت، Ge: ژئوفیت، Ch: کامفیت، Ph: فانروفیت). |
شکل 5- پراکنش جغرافیایی گیاهان منطقه نواحی رویشی منطقه حفاظت شده میمند: IT: ایرانی-تورانی، ES: اروپا-سیبری، |
بحث
در پژوهش حاضر، فلور منطقه حفاظت شده میمند برای نخستین بار بررسی و 279 گونه گیاهی، 198 جنس و 48 تیره شناسایی شد. حضور 279 گونه گیاهی در عرصه 3200 هکتار نشان از تنوع گونهای بالا در این منطقه دارد که علت آن را می‌توان در موقعیت جغرافیایی و قرق بلندمدت منطقه جستجو کرد. زیرا قسمتی از منطقه در حد فوقانی جنگل‌های زاگرس و در منطقه اکوتون جنگل و مرتع قرار دارد. همچنین، این منطقه در حدود 22 سال (از سال 1369) از چرای دام محفوظ بوده است (Nowroozi, 2012).
با توجه به نتایج، گیاهان تیره‌های Astraceae، Poaceae، Fabaceae و Lamiaceae نسبت به سایر تیره‌ها سهم بیشتری از فلور منطقه را تشکیل می‌دهند. فراوانی گیاهان Astraceae ممکن است به علت تخریب در برخی نواحی منطقه باشد. تجربه نشان داده است هنگامی که درصد تخریب پوشش گیاهی در منطقه‌ای بیشتر شود، اعضای برخی تیره‌های گیاهی نظیر Astraceae حضور بیشتری در فلور منطقه پیدا می‌کند (Naghipour Borj et al., 2011). Aghaee (2011) و Zamani و همکاران (2011) نیز در مطالعه فلور نواحی مشابه در استان کهکیلویه و بویراحمد تیره Astraceae را به عنوان بزرگترین تیره منطقه معرفی کردند. جنس گون (Astragalus sp.) با 14 گونه، بزرگترین جنس منطقه است که علت آن سازش بالای این گونه با مناطق کوهستانی است (Darvishnia et al., 2012).
بررسی شکل زیستی گیاهان منطقه گویای وجود تنوع نسبتاً خوب در اشکال زیستی آن است که به دلیل سازگاری گیاهان منطقه به شرایط اقلیمی و خاکی است (Mobayen, 1981). نتایج حاصل از طبقه‌بندی شکل زیستی نشان دهنده این است که گیاهان همی‌کریپتوفیت، فراوان‌ترین شکل زیستی منطقه هستند و سایر شکل‌های زیستی (به ترتیب تروفیت‌ها، کامه‌فیت‌ها، فانروفیت‌ها، ژئوفیت‌ها) درصد کمتری از گیاهان منطقه را تشکیل می‌دهند. بر اساس نظر Archibald (1995) فراوانی گیاهان همی‌کریپتوفیت در یک منطقه نشان دهنده اقلیم سرد و کوهستانی در آن است، با توجه به این که اقلیم منطقه نیز با استفاده از روش آمبرژه نیمه‌مرطوب سرد است، فراوانی گیاهان همی‌کریپتوفیت تحت تأثیر این اقلیم است. همچنین، درصد نسبتاً بالای گونه‌های تروفیت (37 درصد) نشان‌دهنده اتمام دوره رویش از بذر تا بذر این گیاهان طی مدتی کوتاه و در زمان برخورداری منطقه از شرایط بارندگی و رطوبت بیشتر (ماه‌های فروردین تا خرداد) است. در سایر ماه‌های سال حضور این گونه‌ها کم است و گاهی فقط بقایای آنها دیده می‌شود. نتایج پژوهش حاضر با گزارش Yousofi و همکاران (2011) از منطقه چادگان و Zamani و همکاران (2011) از منطقه تنگ‌کره یاسوج مطابقت دارد.
پراکنش جغرافیایی مجموعه گونه‌های گیاهی یک منطقه بازتاب تأثیرپذیری آن از ناحیه یا نواحی رویشی مختلف است (Djavanshir, 1976). با توجه به این که حدود 69 درصد گونه‌های منطقه مربوط به عناصر رویشی ایرانی-تورانی هستند، می‌توان نتیجه گرفت که این منطقه به ناحیه ایرانی-تورانی تعلق دارد. درصد پایین عناصر سایر نواحی رویشی در این منطقه به علت دوری آن از نواحی رویشی دیگر است. از سوی دیگر، غلبه گونه‌های انحصاری ناحیه رویشی ایرانی-تورانی بیانگر افزایش سریع دامنه‌های ارتفاعی منطقه است Asri and Mehrnia, 2002)؛ Sokhanvar et al., 2013). پژوهشگران در تشخیص و معرفی گونه‌های نادر ایران از معیارهایی نظیر: طول عمر، شکل زیستی، انتشار جغرافیایی و بهره‌برداری گیاه توسط انسان استفاده نموده‌اند. Jalili و Jamzad (1999) معتقدند که مشکلات و محدودیت‌های مهمی بر سر راه تعیین دقیق وضعیت گونه‌های نادر ایران طبق اصول IUCN وجود دارد که از آن جمله می‌توان تنوع گونهای و وسعت قابل توجه کشور را نام برد. در مطالعه حاضر، بیشتر گونه‌های آسیب‌پذیر جزو گونه‌های چندساله علفی هستند که با مطالعات Jalili و Jamzad (1999) مطابقت دارد، آنها بیان کردند که 83 درصد از گونه‌های آسیب‌پذیر و 71 درصد از گونه‌های در معرض خطر انقراض کشور ایران گونه‌های علفی چندساله هستند.
سپاسگزاری
پژوهش حاضر با حمایت سازمان حفاظت محیط زیست و در قالب پروژه بین‌المللی حفاظت از تنوع زیستی در سیمای حفاظتی زاگرس مرکزی انجام شده است. بدین وسیله نگارندگان از سازمان حفاظت محیط زیست و همچنین از آقای مهندس فیضی که در انجام این پژوهش ما را یاری نموده‌اند، سپاسگزاری می‌کنند.
پیوست 1- شکل زیستی، پراکنش جغرافیایی، وضعیت حفاظت و فهرست اسامی گیاهان منطقه حفاظت شده میمند در استان کهکیلویه و بویراحمد. : Ph فانروفیت‌ها، Ch: کامه‌فیت‌ها، He: همی‌کریپتوفیت‌ها، Ge: ژئوفیت‌ها، Th: تروفیت‌ها؛ IT: ایرانی-تورانی، SS: صحرا-سندی، ES: اروپا-سیبری، M: مدیترانه‌ای، Cosm: جهان‌وطن، EN: گونه‌های در معرض انقراض، Vu: گیاهان آسیب‌پذیر، LR:گیاهان با تهدید کمتر و DD: گیاهانی که از وضعیت آنها اطلاعات زیادی در دسترس نیست.
|
وضعیت حفاظت |
پراکنش جغرافیایی |
شکل زیستی |
نام فارسی |
نام علمی گونه |
|
|
|
|
|
Gymnospermae |
|
|
|
Cupressaceae |
||
|
- |
IT, SS |
Ph |
ارس |
Juniperus excelsa M. Bieb. |
|
|
|
|
|
Angiospermae - Dicotyledones |
|
|
|
Aceraceae |
||
|
Vu |
IT |
Ph |
کیکم-افرا |
Acer monspessulanum L. |
|
|
|
Amaranthaceae |
||
|
- |
Cosm |
Th |
تاج خروس |
Amaranthus albus L. |
|
|
|
Anacardiaceae |
||
|
- |
IT |
Ph |
بنه |
Pistacia atlantica Desf. |
|
|
|
Apiaceae |
||
|
- |
IT |
He |
هویج کوهی |
Astrodaucus orientalis Drude |
|
- |
IT |
Ge |
زیره استوانه‌ای |
Bunium cylindricum Drude |
|
- |
IT, M |
He |
چترگندمی |
Bupleurum falcatum L. |
|
- |
IT |
He |
جعفری فرنگی |
Chaerophyllum macropodum Boiss. |
|
LR |
IT |
He |
خوشاریزه |
Echinophora platyloba DC. |
|
- |
IT |
He |
زول |
Eryngium billardierei F. Delaroche. |
|
Vu |
IT |
He |
کما |
Ferula ovina Boiss. |
|
LR |
IT |
He |
چویل |
Ferulago angulata Boiss. |
|
- |
IT |
He |
چویل خوشه‌ای |
Ferulago contracta Boiss. & Hausskn. ex Boiss. |
|
- |
IT |
He |
شقایق صحرایی |
Malabaila sekakul Boiss. |
|
- |
IT, SS |
Th |
جعفری کوهی |
Pimpinella barbata Boiss. |
|
Vu |
IT |
He |
جاشیر |
Prangos uloptera DC. |
|
- |
IT, ES |
Th |
- |
Rhabdosciadium aucheri Boiss. |
|
- |
IT, ES |
Th |
شانه ونوس |
Scandix pecten-veneris L. |
|
- |
IT, ES |
He |
آوندل |
Smyrnium cordifolium Boiss. |
|
- |
IT, ES |
He |
دانه قفسی |
Thecocarpus meifolius Boiss. |
|
- |
IT, M |
Th |
چسبک |
Turgenia latifolia Hoffm. |
|
|
|
Asteraceae |
||
|
- |
IT, ES |
He |
بومادران |
Achillea tenuifolia Lam. |
|
- |
IT, ES |
He |
بومادران |
Achillea wilhelmsii Koch |
|
- |
IT, ES |
He |
تلخه |
Acroptilon repens (L.) DC. |
|
- |
IT, SS |
Th |
بابونه |
Anthemis odontostephana Boiss. |
|
- |
IT, ES |
He |
بابا آدم |
Arctium lappa L. |
|
- |
IT, ES, M |
He |
بابا آدم صغیر |
Arctium minus (Hill.) Bernh. |
|
- |
IT, SS |
Th |
گلرنگ زرد |
Carthamus oxyacantha M. Bieb. |
|
- |
IT |
He |
گل گندم ایرانی |
Centaurea aucheri (DC.) Wagenitz |
|
- |
IT |
He |
گل گندم طلایی |
Centaurea behen L. |
|
- |
IT, SS |
Th |
گل گندم مهاجر |
Centaurea bruguierana Hand.- Mazz. |
|
- |
IT |
Th |
گل گندم |
Centaurea depressa M.Bieb. |
|
- |
IT |
He |
گل گندم چمنزار |
Centaurea iberica Trevir. ex Spreng. |
|
- |
IT |
He |
گل گندم لرستانی |
Centaurea luristanica Rech.f. |
|
- |
IT |
He |
گل گندم بوته‌ای |
Centaurea virgata Lam. |
|
- |
IT |
Th |
- |
Chardinia orientalis Britten. |
|
- |
Cosm |
He |
کاسنی |
Cichorium intybus L. |
|
- |
IT |
He |
قنقال |
Cirsium arvense (L.) Scop. |
|
LR |
IT, M |
He |
قنقال |
Cirsium congestum Fisch. & C. A. Mey. ex DC. |
|
- |
IT |
He |
هزارخاره |
Cousinia bachtiarica Boiss. & Hausskn. |
|
LR |
IT |
He |
هزارخاره |
Cousinia cylindracea Boiss. |
|
- |
IT |
He |
هزارخار پاپنبه‌ای |
Cousinia eriobasis Bunge. |
|
- |
IT |
Th |
ریش قوچ برازجانی |
Crepis kotschyana Boiss. |
|
- |
IT, SS |
Th |
- |
Crepis sancta (L.) Babc. |
|
- |
IT |
He |
شکرتیغال |
Echinops ceratophorus Boiss. |
|
- |
IT |
He |
شکرتیغال |
Echinops macrophyllus Boiss. & Hausskn. |
|
- |
IT, M |
He |
کنگر |
Gundelia tournefortii L. |
|
- |
IT |
He |
گل بی‌مرگ |
Helichrysum oligocephalum DC. |
|
- |
IT, SS |
Th |
هزارپایی ظریف |
Koelpinia linearis Pall. |
|
- |
IT, ES |
Th |
کاهوی زرد |
Lactuca glauciifolia Boiss. |
|
- |
IT, M, ES |
He |
کاهوی دنایی |
Lactuca serriola L. |
|
- |
SS |
Th |
- |
Lasiopogon muscoides (Desf.) DC. |
|
- |
IT |
He |
بابونه زرد |
Matricaria aurea (Loefl.) Sch.Bip. |
|
- |
IT, SS |
He |
خارپنبه برگ نازی |
Onopordum leptolepis DC. |
|
- |
IT, M |
Th |
خارزردک |
Picnomon acarna (L.) Cass. |
|
- |
IT |
He |
تلخک |
Picris strigosa M. Bieb. |
|
- |
IT |
Ch |
جارو |
Scariola orientalis (Boiss.) Sojak. |
|
- |
IT |
He |
شنگ اسبی |
Scorzonera calyculata Boiss. |
|
LR |
IT, M, SS |
Th |
زلف پیر |
Senecio glaucus L. |
|
- |
IT |
Th |
زلف پیر دنایی |
Senecio kotschyanus Boiss. |
|
- |
IT |
He |
گل گندمی |
Serratula latifolia Boiss. |
|
- |
IT, M |
Th |
شیرتیغک |
Sonchus asper (L.) Hill |
|
- |
IT, M |
He |
کاهوی صخره‌ای |
Steptorhamphus tuberosus (L.) Grossh. |
|
DD |
IT |
He |
مینای پرکپه |
Tanacetum polycephalum Sch.Bip. |
|
- |
Cosm |
He |
قاصدک |
Taraxacum vagum Soest |
|
- |
IT |
Th |
- |
Thevenotia persica DC. |
|
- |
IT |
He |
شنگ |
Tragopogon bakhtiaricus Rech. f. |
|
- |
IT |
He |
شنگ |
Tragopogon caricifolius Boiss. |
|
- |
IT |
Th |
شنگ |
Tragopogon collinus DC. |
|
- |
IT |
Th |
زردبنه |
Xanthium strumarium L. |
|
- |
IT, SS |
Th |
خورشید صبح ارغوانی |
Zoegea purpurea Fresen. |
|
|
|
Berberidaceae |
||
|
- |
IT, M |
Ph |
زرشک وحشی |
Berberis integerrima Bung |
|
|
|
Boraginaceae |
||
|
- |
IT |
He |
گاوزبان بدل |
Anchusa italica Retz. |
|
- |
IT, SS |
Th |
- |
Arnebia decumbens Coss & Kralic |
|
- |
IT, M, ES |
Th |
علف چسبک |
Asperugo procumbens L. |
|
- |
IT |
He |
گاوزبان آسا |
Caccinia macranthera Brand |
|
- |
IT, ES |
Th |
خارلنگری |
Lappula barbata (M. B.) Gurke. |
|
- |
IT |
Th |
چشم گربه ای خزری |
Nonea caspica G. Don. |
|
LR |
IT |
He |
چشم گربه‌ای ایرانی |
Nonea persica Boiss. |
|
LR |
IT |
He |
زنگوله‌ای |
Onosma bulbotricha DC. |
|
- |
IT |
He |
زنگوله‌ای |
Onosma platyphylla Riedl |
|
- |
IT |
He |
زنگوله‌ای صخره‌ای |
Onosma rostellata Lehm. |
|
- |
IT |
He |
زنگوله‌ای |
Onosma kotschyi Boiss. |
|
LR |
IT, M, ES |
He |
- |
Paracaryum persicum (Boiss.) Boiss. |
|
- |
IT |
He |
- |
Rindera lanata Bunge |
|
- |
IT |
Th |
چنگکی |
Rochelia disperma (L.) Wettst. |
|
- |
IT |
He |
گل عقربی |
Solenanthus circinatus Ledeb. |
|
|
|
Brassicaceae |
||
|
- |
IT |
Th |
آتشین عربی |
Aethionema arabicum Andrz. ex DC. |
|
- |
IT |
Th |
آتشین ارغوانی |
Aethionema carneum B. Fedtsch. |
|
- |
IT |
He |
- |
Aethionema elongatum Boiss. |
|
LR |
IT |
He |
قدومه برگه‌دار |
Alyssum bracteatum Boiss. & Buhse |
|
- |
IT |
Th |
قدومه |
Alyssum dasycarpum Stephan ex Willd. |
|
- |
IT |
Th |
قدومه |
Alyssum szovitsianum Fisch. & C.A.Mey. |
|
- |
IT |
Th |
- |
Arabis nova Vill. |
|
- |
Cosm |
Th |
کیسه کشیش |
Capsella bursa-pastoris (L.) Medik. |
|
- |
Cosm |
Th |
ازمک |
Cardaria draba (L.) Desv. |
|
- |
IT, SS |
Th |
خردل سپری |
Clypeola aspera Turrill |
|
- |
IT, M, ES |
Th |
خردل سپری |
Clypeola jonthlaspi L. |
|
- |
IT, M, ES |
Th |
گوش خرگوش |
Conringia orientalis Andrz. ex DC. |
|
- |
Cosm |
Th |
خاکشیر |
Descurainia sophia (L.) Prantl |
|
- |
IT, ES |
He |
- |
Fibigia macrocarpa Boiss. |
|
- |
IT |
He |
- |
Fibigia suffruticosa (Vent.) Sweet |
|
- |
IT |
He |
وسمه تالشی |
Isatis cappadocica Desv. |
|
- |
IT, M, SS |
Th |
شب‌بوی صحرایی |
Malcolmia africana (L.) W.T.Aiton |
|
LR |
IT, M |
He |
چلیپا |
Matthiola ovatifolia Boiss. |
|
- |
IT, ES |
Th |
آجیل مزرعه |
Neslia apiculata Fisch., C.A.Mey. & Avé-Lall |
|
- |
IT, M, SS |
Th |
ساماری |
Sameraria stylophora Boiss. |
|
|
|
Campanulaceae |
||
|
- |
IT |
He |
گل چاک |
Asyneuma persicum Bornm. |
|
|
|
Capparidaceae |
||
|
- |
IT, M |
He |
علف مار |
Cleome iberica DC. |
|
|
|
Caprifoliaceae |
||
|
- |
IT |
Ph |
پلاخور یا شن |
Lonicera nummulariifolia Jaub. & Spach. |
|
|
|
Caryophyllaceae |
||
|
- |
IT |
Ch |
نوعی چوبک |
Acanthophyllum sp. |
|
- |
IT |
Ch |
نوعی چوبک |
Acanthophyllum microcephalum Boiss. |
|
LR |
IT, ES |
He |
چارچار |
Buffonia macrocarpa Ser. |
|
- |
IT |
Th |
دانه مرغ |
Cerastium dichotomum L. |
|
- |
IT |
He |
میخک کرکی |
Dianthus crinitus Sm. |
|
- |
IT |
He |
گچ دوست |
Gypsophila polyclada Fenzl ex Boiss. |
|
- |
IT, M |
Th |
مرواریدی تالشی |
Minuartia meyeri Bornm. |
|
- |
IT, M |
He |
سیلن سبزینه‌ای |
Silene chlorifolia Sm. |
|
- |
IT |
Th |
سیلن گل مخروطی |
Silene conoidea L. |
|
- |
IT, M |
He |
سیلن پر برگ |
Silene spergulifolia M.Bieb. |
|
- |
IT, ES, M |
Th |
گندمک |
Stellaria kotschyana Fenzl ex Boiss. |
|
- |
IT, M |
Th |
نازمادی |
Telephium oligospermum Steud. ex Boiss. |
|
- |
IT, ES, M |
Th |
جغجغک |
Vaccaria pyramidata Medik. |
|
|
|
Chenopodiaceae |
||
|
- |
Cosm |
Th |
سلمه تره |
Chenopodium album L. |
|
- |
IT, M |
Ch |
خارکو |
Noaea mucronata Asch. & Schweinf. |
|
|
|
Convolvulaceae |
||
|
- |
Cosm |
He |
پیچک |
Convolvulus arvensis L. |
|
- |
IT |
He |
پیچک سرسان |
Convolvulus commutatus Boiss. |
|
- |
IT, SS |
Ch |
پیچک بوته ای |
Convolvulus leiocalycinus Boiss. |
|
|
|
Cuscutaceae |
||
|
- |
IT |
Th |
نوعی سس |
Cuscuta monogyna Vahl |
|
|
|
Dipsacaceae |
||
|
- |
IT |
Th |
سردار البرزی |
Cephalaria dichaetophora Boiss. |
|
- |
IT |
Th |
سردار سرشکافته |
Cephalaria syriaca Schrad. |
|
- |
IT |
He |
سربال |
Pterocephalus canus Coult. ex DC. |
|
- |
IT, M, ES |
He |
رعنازیبا |
Scabiosa argentea L. |
|
- |
IT |
Th |
طوسک |
Scabiosa olivieri Coult. |
|
|
|
Euphorbiaceae |
||
|
- |
IT, M, SS |
He |
ناز بیابانی سمیرمی |
Andrachne merxmuelleri Rech.f. |
|
- |
IT, SS |
Th |
ازرق |
Chrozophora obliqua A. Juss. |
|
- |
IT, M |
He |
فرفیون |
Euphorbia heteradena Jaub. & Spach |
|
LR |
IT |
He |
شیرسگ |
Euphorbia decipiens Boiss. et Buhse |
|
- |
IT, M |
He |
شیرسگ |
Euphorbia helioscopia L. |
|
- |
IT |
He |
فرفیون فرمز |
Euphorbia macrostegia Boiss. |
|
|
|
Fabaceae |
||
|
- |
IT |
Ph |
گز خوانسار |
Astragalus adscendens Boiss. & Hausskn. ex Boiss |
|
- |
IT |
Ch |
نوعی گون |
Astragalus albispinus Širj. & Bornm |
|
- |
IT |
He |
نوعی گون |
Astragalus beckii Bornm. |
|
- |
IT |
Ch |
نوعی گون |
Astragalus campylanthus Boiss. |
|
- |
IT |
Ch |
نوعی گون |
Astragalus cephalanthus DC. |
|
- |
IT |
Ch |
نوعی گون |
Astragalus compactus Lam. |
|
- |
IT |
He |
نوعی گون |
Astragalus curvirostris Boiss. |
|
- |
IT |
He |
نوعی گون |
Astragalus effusus Bunge. |
|
- |
IT |
Ch |
نوعی گون |
Astragalus fragiferus Bunge. |
|
- |
IT |
He |
نوعی گون |
Astragalus multijugus DC. |
|
- |
IT |
He |
نوعی گون |
Astragalus ovinus Boiss. |
|
- |
IT |
Ph |
نوعی گون |
Astragalus susianus Boiss. |
|
- |
IT, M |
Th |
گون خار خالکی |
Astragalus tribuloides Delile |
|
- |
IT |
Ch |
گون کتیرایی |
Astragalus verus Olivier |
|
LR |
IT |
He |
نخود کوهی |
Cicer spiroceras Jaub. & Spach |
|
- |
IT, M, ES |
He |
شیرین بیان |
Glycyrrhiza glabra L. |
|
- |
IT, M, ES |
He |
اسپرسی |
Hedysarum criniferum Boiss. |
|
- |
IT, M |
He |
یونجه معمولی |
Medicago sativa L. |
|
LR |
IT, M, ES |
He |
اسپرس |
Onobrychis aucheri Boiss. |
|
LR |
IT |
He |
اسپرس |
Onobrychis melanotricha Boiss. |
|
- |
IT |
Th |
شنبلیله |
Trigonella astroites Fisch. & C. A. Mey. |
|
- |
IT, SS |
Th |
ماشک |
Vicia villosa L. |
|
|
|
Fagaceae |
||
|
- |
IT, ES |
Ph |
بلوط |
Quercus persica Jaub. & Spach |
|
|
|
Fumariaceae |
||
|
LR |
IT |
Ge |
گل مهمیزی |
Corydalis verticillaris DC. |
|
- |
Cosm |
Th |
شاه تره |
Fumaria vaillantii Loisel. |
|
|
|
Geraniaceae |
||
|
- |
IT |
Ge |
آدمک |
Biebersteinia multifida DC. |
|
- |
IT, M, ES |
Th |
سوزن چوپان |
Erodium cicutarium (L.) L'Hér. |
|
- |
M |
Th |
نوک لک لکی هرز |
Erodium gruinum (L.) L'Hér. |
|
- |
IT, M |
Th |
سوزن چوپان |
Erodium oxyrhinchum M. Bieb. |
|
- |
IT, M, ES |
Th |
شمعدانی وحشی |
Geranium rotundifolium L. |
|
- |
IT, M |
He |
شمعدانی غده دار |
Geranium tuberosum L. |
|
|
|
Hypericaceae |
||
|
- |
Cosm |
He |
گل راعی |
Hypericum helianthemoides (Spach) Boiss. |
|
- |
Cosm |
He |
گل راعی |
Hypericum scabrum L. |
|
|
|
Lamiaceae |
||
|
- |
IT, ES |
Th |
آویشک |
Acinos graveolens Link |
|
- |
IT, ES, M |
Ch |
جعده بوته‌ای |
Ajuga chamaecistus Ging. ex Benth. |
|
- |
IT, M |
He |
سنبل بیابانی |
Eremostachys macrophylla Montbret & Aucher |
|
- |
IT |
Th |
بالنگو |
Lallemantia iberica Fisch. & C.A.Mey. |
|
- |
IT, ES |
He |
فراسیون |
Marrubium crassidens Boiss. |
|
- |
Cosm |
He |
پونه |
Mentha longifolia (L.) Huds. |
|
- |
IT |
He |
پونه‌سا |
Nepeta fissa C. A. Mey. |
|
- |
IT |
He |
پونه‌سا |
Nepeta oxydonta Boiss. |
|
- |
IT |
He |
پونه‌سا |
Nepeta straussii Hausskn. & Bornm. |
|
- |
IT |
He |
گوش بره |
Phlomis olivieri Benth. |
|
- |
IT |
He |
گوش بره ایرانی |
Phlomis persica Boiss. |
|
- |
IT, SS |
He |
مریم گلی تماشایی |
Salvia hydrangea DC. |
|
- |
IT |
He |
مریم گلی پرساقه |
Salvia multicaulis Vahl |
|
- |
IT |
He |
مریم گلی |
Salvia reuterana Boiss. |
|
- |
IT |
He |
مریم گلی سوری |
Salvia syriaca L. |
|
LR |
IT |
Ch |
مرزه بختیاری |
Satureja bachtiarica Bunge. |
|
LR |
IT |
He |
بشقابی |
Scutellaria multicaulis Boiss. |
|
- |
IT |
He |
گاو پونه |
Stachys inflata Benth. |
|
- |
IT |
He |
چای کوهی |
Stachys lavandulifolia Vahl |
|
- |
IT |
He |
سنبله‌ای مودار |
Stachys pilifera Benth. |
|
- |
IT, M |
He |
کلپوره |
Teucrium polium L. |
|
Vu |
IT |
Ch |
کاکوتی کوهی |
Ziziphora clinopodioides Lam. |
|
- |
IT |
Th |
کاکوتی |
Ziziphora tenuior L. |
|
|
|
Linaceae |
||
|
LR |
IT |
He |
کتان سفید |
Linum album Kotschy ex Boiss. |
|
|
|
Loranthaceae |
||
|
LR |
IT |
Th |
چشم بلبلی |
Loranthus grewingkii Boiss. & Buhse |
|
|
|
Malvaceae |
||
|
- |
IT |
He |
ختمی |
Alcea arbelensis Boiss. & Hausskn |
|
- |
IT |
He |
ختمی کردی |
Alcea kurdica (Schltdl.) Alef. |
|
- |
IT, ES |
Th |
پنیرک |
Malva neglecta Wallr. |
|
- |
IT |
Th |
پنیرک |
Malva sylvestris L. |
|
|
|
Morinaceae |
||
|
- |
IT |
He |
خارعروس |
Morina persica L. |
|
|
|
Orobanchaceae |
||
|
- |
IT, M |
He |
گل جالیز |
Orobanche alba Stephan ex Willd. |
|
|
|
Papaveraceae |
||
|
- |
IT |
Th |
شقایق |
Glaucium elegans Fisch. & C. A. Mey. |
|
- |
IT |
Th |
شقایق |
Glaucium corniculatum (L.) Rudolph |
|
- |
IT |
Th |
شاه تره‌ای |
Hypecoum pendulum L. |
|
- |
IT, M, ES |
Th |
خشخاش استوانه‌ای |
Papaver cylindricum Cullen |
|
- |
IT |
Th |
خشخاش هرز |
Papaver dubium L. |
|
- |
IT, SS |
Th |
گل عروسک |
Roemeria hybrida (L.) DC. |
|
|
|
Plantaginaceae |
||
|
- |
Cosm |
He |
بارهنگ سرنیزه‌ای |
Plantago lanceolata L. |
|
- |
Cosm |
He |
بارهنگ |
Plantago major L. |
|
|
|
Plumbaginaceae |
||
|
- |
IT |
Ch |
کلاه میرحسن |
Acantholimon curviflorum Bunge |
|
- |
IT |
Ch |
کلاه میرحسن |
Acantholimon melananthum Boiss. |
|
|
|
Podophyllaceae |
||
|
- |
IT |
Ge |
چشم شیر |
Leontice armeniaca Boiv. |
|
|
|
Polygonacea |
||
|
- |
IT |
Th |
ترشک |
Rumex vesicarius L. |
|
LR |
IT |
Ch |
هفت بند |
Polygonum aridum Boiss. & Hausskn. ex Boiss. |
|
- |
IT |
Ch |
هفت‌بند بوته‌ای |
Polygonum dumosum Boiss. |
|
|
|
Primulaceae |
||
|
- |
IT |
Th |
یاسمن صخره‌ای |
Androsace maxima L. |
|
|
|
Rafflesiaceae |
||
|
- |
IT, SS |
Th |
خون گون |
Pilostyles haussknechtii Boiss. |
|
|
|
Ranunculaceae |
||
|
- |
IT |
He |
زبان پس قفا |
Delphinium saniculifolium Boiss. |
|
- |
IT, SS |
Th |
آلاله |
Ranunculus arvensis L. |
|
- |
IT |
He |
برگ سدابی |
Thalictrum isopyroides C. A. Mey. |
|
|
|
Resedaceae |
||
|
- |
IT, M, SS |
Th |
ورث بیابانی |
Reseda aucheri Boiss. |
|
|
|
Rosaceae |
||
|
- |
IT |
Ph |
ارژن |
Amygdalus elaeagrifolia Spach |
|
LR |
IT |
Ph |
ارژن |
Amygdalus haussknechtii C.K.Schneid. ex Bornm. |
|
Vu |
IT |
Ph |
بادام کوهی |
Amygdalus scoparia Spach. |
|
- |
ES |
Ph |
گیلاس |
Cerasus brachypetala Boiss. |
|
- |
IT, ES |
Ph |
شیرخشت |
Cotoneaster nummularioides Pojark. |
|
- |
IT, M |
Ph |
زالزاک |
Crataegus aronia (L.) Bosc |
|
- |
IT |
Ph |
گلابی وحشی |
Pyrus syriaca Boiss. |
|
- |
IT, ES |
He |
توت روباهی |
Sanguisorba minor Scop. |
|
|
|
Rubiaceae |
||
|
- |
IT, ES, M |
Th |
- |
Asperula arvensis L. |
|
- |
IT |
He |
صلیبی |
Cruciata laevipes Opiz |
|
- |
IT |
He |
صلیبک |
Crucianella gilanica Trin. |
|
- |
IT, M |
He |
شیر پنیر |
Galium verum L. |
|
- |
IT, ES |
Th |
شیر پنیر |
Galium spurium L. |
|
LR |
IT |
Ch |
روناس اصفهانی |
Rubia albicaulis Boiss. |
|
|
|
Rutaceae |
||
|
- |
IT, SS |
He |
سدابی |
Haplophyllum perforatuem Kar. & Kir. |
|
|
|
Santalaceae |
||
|
- |
IT, SS |
Th |
کتانک |
Thesium kotschyanum Boiss. |
|
|
|
Scrophulariaceae |
||
|
- |
IT |
Th |
- |
Linaria pyramidata Spreng. |
|
- |
IT |
He |
گل میمونی |
Scrophularia subaphylla Boiss. |
|
- |
IT |
He |
گل ماهور |
Verbascum sinuatum L. |
|
- |
IT |
He |
سیزاب شرقی |
Veronica orientalis Mill. |
|
|
|
Solanaceae |
||
|
- |
IT |
He |
بذر البینج |
Hyoscyamus niger L. |
|
- |
Cosm |
Th |
تاجریزی |
Solanum nigrum L. |
|
|
|
Thymelaeaceae |
||
|
- |
IT |
Ph |
شوخ |
Daphne mucronata Royle |
|
|
|
Valerianaceae |
||
|
- |
IT |
Th |
شیرینک نوک‌تیز |
Valerianella oxyrhyncha Fisch & C.A. Mey. |
|
- |
IT |
Th |
شیرینک |
Valerianella tuberculata Boiss. |
|
|
|
|
|
Angiospermes - Monocotyledones |
|
|
|
Amaryllidaceae |
||
|
- |
IT, M, SS |
Ge |
خیارک |
Ixiolirion tataricum (Pall.) Herb. & Traub |
|
|
|
Lilliaceae |
||
|
- |
IT |
Ge |
پیاز رشته‌ای |
Allium fibrosum Regel |
|
- |
IT |
Ge |
پیاز گل زرد |
Allium scabriscapum Boiss. |
|
- |
SS, M |
Ge |
تمشکین دنایی |
Bellevalia glauca Kunth |
|
- |
IT, M, ES |
Ge |
گل حسرت |
Colchicum kotschyi Boiss. |
|
- |
IT |
Ge |
نجم طلایی |
Gagea gageoides (Zucc.) Vved. |
|
- |
IT, M |
Ge |
کلاغک |
Muscari neglectum Guss. ex Ten. |
|
- |
IT, M |
Ge |
شیرمرغ |
Ornithogalum orthophyllum Ten. |
|
|
|
Poaceae |
||
|
- |
Cosm |
Th |
گندم نیا |
Aegilops crassa Boiss. |
|
- |
IT |
He |
یولافک |
Arrhenatherum kotschyi Boiss. |
|
- |
IT |
Th |
یولاف وحشی |
Avena ludoviciana Durieu. |
|
- |
IT |
Th |
گندمی یک‌ساله |
Boissiera squarrosa (Sol.) Nevski. |
|
- |
IT |
Th |
جارو علفی هرز |
Bromus danthoniae Trin. ex C.A.Mey. |
|
- |
Cosm |
Th |
جارو علفی بامی |
Bromus tectorum L. |
|
- |
IT |
He |
جارو علفی |
Bromus tomentellus Boiss. |
|
- |
Cosm |
Ge |
مرغ |
Cynodon dactylon (L.) Pers. |
|
- |
IT |
He |
علف باغی |
Dactylis glomerata L. |
|
- |
IT |
He |
چمن گندمی |
Elymus gentryi (Melderis) Melderis |
|
- |
IT |
He |
چمن گندمی |
Elymus triticoides Buckley |
|
- |
IT |
Th |
- |
Heteranthelium piliferum Hochst. ex Jaub. & Spach |
|
- |
IT, M, ES |
Ge |
جو پیازی |
Hordeum bulbosum L. |
|
- |
IT, M |
Th |
جو وحشی |
Hordeum glaucum Steud. |
|
- |
IT |
He |
ملیکا |
Melica persica Kunth |
|
- |
IT, M |
He |
شبه برنج |
Oryzopsis holciformis Hack. |
|
- |
IT, M |
Ge |
چمن پیازی |
Poa bulbosa L. |
|
- |
IT, ES |
He |
شبه جو |
Psathyrostachys fragilis (Boiss.) Nevski |
|
- |
Cosm |
Ge |
جارو رشتی |
Sorghum halepense (L.) Pers. |
|
- |
IT |
He |
استپی ریش‌دار |
Stipa barbata Desf. |
|
LR |
IT |
He |
استپی بیابانی |
Stipa hohenackeriana Trin. & Rupr. |
|
- |
IT |
Th |
گیسو چمن |
Taeniatherum crinitum (Schreb.) Nevski |
|
- |
Cosm |
Th |
دم روباهک |
Vulpia myuros (L.) C.C.Gmel. |
)