مطالعه فلوریستیک منطقه کوه بهارآب در رشته‌کوه زاگرس (منطقه مرزی بین استان‏های کرمانشاه و ایلام، ایران)

نویسندگان

1 مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه، کرمانشاه، ایران

2 گروه زیست‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بروجرد، بروجرد، ایران

چکیده

پژوهش حاضر مبتنی بر مطالعه فلوریستیک کوه بهارآب در منطقه مرزی بین استان‌های کرمانشاه و ایلام است. در این مطالعه، 128 گونه گیاهی متعلق به 106 جنس و 38 تیره شناسایی شد. تیره Asteraceae با 17 گونه (28/13 درصد)، Fabaceae با 16 گونه (5/12 درصد) و Poaceae با 15 گونه (7/11 درصد) به ترتیب بیشترین درصد تعداد گونه در تیره را به خود اختصاص دادند. جنس Euphorbia (فرفیون) و Trifolium (شبدر) هر کدام با 4 گونه بزرگترین جنس‌ها را تشکیل می‌دهند. از نظر شکل زیستی، بالاترین مقادیر مربوط به تروفیت‌ها (93/46 درصد)، همی‌کریپتوفیت‌ها (76/25 درصد)، ژئوفیت‌ها (71/11 درصد)، کامفیت‌ها (59/8 درصد) و فانروفیت‌ها (03/7 درصد) است. از نظر پراکنش جغرافیایی، بیشترین مقادیر به ترتیب مربوط به پراکنش ایرانی-تورانی (90/53 درصد)، ایرانی-تورانی/مدیترانه‌ای (18/17 درصد)، ایرانی-تورانی/اروپا-سیبری (37/9 درصد)، ایرانی-تورانی/مدیترانه‌ای/اروپا-سیبری (25/6 درصد)، ایرانی-تورانی/صحرا-سندی (46/5 درصد)، ایرانی-تورانی/اروپا-سیبری و صحرا-سندی (68/4 درصد) و پراکنش جهانی(12/3 درصد) است. همچنین، 46/5 درصد از گیاهان انحصاری ایران هستند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A floristic study in Bahar-ab Kuh area in Zagros mountains (in the border of Kermanshah and Ilam provinces, Iran)

نویسندگان [English]

  • Nastaran Jalilian 1
  • Azita Sheikhi 2
  • Mohammad Mehdi Dehshiri 2
1 Kermanshah Agricultural and natural Resources Research Center, Kermanshah, Iran
2 Department of Biology, Facultu of Sciences, Islamic Azad University, Boroujerd Branch, Boroujerd, Iran
چکیده [English]

This research is based on a floristic study in Bahar-ab Kuh area (Zagros mountains) in the border of Kermanshah and Ilam provinces, 128 plant species from 106 genera belonging to 38 families were identified. The richest families were Asteraceae with 17 species (13.28%), Fabaceae with 16 species (12.5%) and Poaceae with 15 species (11.70%), respectively. Euphorbia and Trifolium constituted the largest genera with 4 species. According to the life form spectrum, the highest proportion of life forms belonged to therophytes (46.93%), hemicryptophytes (25.76%), geophytes (11.71%), chamaephytes (8.59%) and phanerophytes (7.03%), respectively. Likewise, the highest proportion of chorotypes belonged to Irano-Turanian elements (53.90%), followed by Irano-Turanian/ Mediterranean (17.18%), Irano-Turanian/ Euro-Siberian (9.37%), Irano-Turanian/ Mediterranean/ Euro-Siberian (6.25%), Irano-Turanian/ Sahara-Sindian (5.46%), Irano-Turanian/ Euro- Siberian/ Sahara-Sindian (4.68%) and cosmopolitan elements (3.12%). Moreover, 5.46% of these plants were endemic for Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Chorotype
  • Life Form
  • Bahar-ab kuh
  • Flora

اصل مقاله

مقدمه

غنای فلور ایران به علت وسعت و تنوع شرایط اقلیمی و توپوگرافیک آن بسیار قابل توجه است. تنوع اقلیمی موجب شده است تا در کشور، اکوسیستم‌های منحصر به فردی به وجود آید که هر کدام سرشار از گونه‌های گیاهی متنوع و همچنین اجتماعات گیاهی خاص خود هستند. از اکوسیستم‌های جالب کشور می‌توان به منطقه رویشی زاگرس اشاره کرد. رویش‌های منطقه زاگرس به دلیل همجواری با مرز شرقی ناحیه مدیترانه‌ای، بسیاری از ویژگی‌های اقلیمی این ناحیه را داراست، با این تفاوت که میزان نزولات جوی آن اندکی کمتر از حد لازم برای استقرار پوشش مدیترانه‌ای است و این موضوع باعث شده تا منطقه زاگرس پوشش خشک‌تری نسبت به منطقه کاملاً مدیترانه‌ای داشته باشد (Ghahreman and Attar, 1999). بنابراین، مطالعه و شناخت پوشش گیاهی یک ناحیه مشخص نه تنها اساس بررسی‌ها و پژوهش‌های بوم‌شناختی است، بلکه با شناسایی و معرفی رُستنی‌های یک منطقه امکان دسترسی آسان و سریع به گونه‌های گیاهی خاص در محل و زمان معین و شناسایی گیاهان دارویی، گونه‌های مقاوم و در حال انقراض امکان پذیر می‌شود (Kazemian et al., 2004). همچنین، این مطالعات عامل مؤثری در سنجش و ارزیابی وضعیت کنونی و پیش‌بینی وضعیت آینده منطقه به شمار می‌رود و برای اعمال مدیریت در منطقه نقش به سزایی خواهد داشت. طی دهه اخیر پژوهش‏هایی در زمینه مطالعات فلوریستیکی مناطق مشابه در استان‏های کرمانشاه و ایلام انجام شده است که از جمله می‌توان به Moridi (2006)، Rashid-Nahal (2006)، Nemati Peykani و همکاران (2009)، Nooraee (2009)، Tahmasebi (2011) و Darvishnia و همکاران (2012) اشاره کرد. در پژوهش حاضر، شناسایی فلور منطقه در راستای تکمیل شناسایی فلور استان کرمانشاه مطالعه گردید.

 

مواد و روش‏ها

ویژگی‏های منطقه مورد مطالعه

منطقه کوه بهارآب (بخشی از ارتفاعات زاگرس) با مساحت 171 هکتار در منطقه مرزی بین استان‏های کرمانشاه و ایلام واقع در 24 کیلومتری جاده حمیل (توابع شهرستان اسلام آباد غرب) به ایلام، بین طول‌های جغرافیایی 46 درجه و 39 دقیقه و 27 ثانیه تا 46 درجه و 56 دقیقه و 41 ثانیه و عرض های جغرافیایی 33 درجه و 2 دقیقه و 48 ثانیه تا 33 درجه و 49 دقیقه و 7 ثانیه واقع شده است (شکل 1). دامنه ارتفاعی منطقه از 1200 تا 1700 متر از سطح دریا متغیر است. شیب غالب این کوه در دو جهت شمالی و جنوبی است که دامنه شمالی آن به دلیل دارا بودن پرتگاه‌های متعدد و شیب تند و صعب‌العبور قابل دسترسی نیست.

 

شکل 1- نقشه جغرافیایی استان کرمانشاه

 

میانگین بارندگی سالانه 442 میلی‌متر است و میانگین درجه حرارت سالانه 13/9 درجه سانتیگراد است. وضعیت اقلیمی منطقه بر اساس روش‌های آمبرژه و دومارتن بصورت اقلیمی خشک تا نیمه خشک است. بر اساس منحنی آمبروترمیک، ماه‏های خشک سال از خرداد ماه آغاز تا اواخر مهر ماه ادامه دارد و بیشترین بارش در ماه‌های آبان و بهمن است (شکل 2). این منطقه با قلل نسبتاً گرد و مرتفع بر روی سنگ‏های مادری آهکی دارای خاک‌های کم‌عمق تا نیمه عمق قرار گرفته است که اکثراً جنگل‌های بلوط آنها را پوشانده است. شیب عمومی منطقه بیش از 25 درصد است که در جهت‌های مختلف و نامشخص تشکیل شده است.


 

شکل 2- منحنی آمبروترمیک ایستگاه هواشناسی اسلام‌آباد غرب

 

روش تحقیق

نمونه‌برداری در منطقه مورد مطالعه از اوایل فروردین ماه 1391 تا مرداد ماه 1392 صورت گرفت. نمونه‌های جمع‌آوری شده در هرباریوم مرکز تحقیقات منابع طبیعی و کشاورزی استان کرمانشاه نگهداری و شناسایی شدند. شناسایی نمونه‌ها بر اساس روش‌های رایج تاکسونومی و با استفاده از منابع موجود از جمله فلورا ایرانیکا (Rechinger, 1963-2010)، فلور ترکیه (Davis, 1965-1985)، فلور عراق (Townsend et al., 1966-1985)، فلور ایران (Assadi, 1988-2012)، رُستنی‌های ایران (Mobayen, 1980-1996) و گون‌های ایران (Maassoumi, 1986-2005) انجام شد. شکل زیستی گیاهان بر اساس سیستم Raunkiaer (1934) تعیین گردید. در این سیستم گیاهان بر اساس موقعیت جوانه‌های تجدید کننده حیات که شاخه‌ها و برگ‌های جدید پس از فصل نامساعد در آن‌ها منشأ می‌گیرند به گروه فانروفیت‌ها (Phanerophytes)، همی‌کریپتوفیت‌ها (Hemicryptophytes)، کریپتوفیت‌ها (Cryptophytes)، تروفیت‌ها (Therophytes) و کامفیت‌ها (Chamephytes) تقسیم می‌شوند. مناطق انتشار جغرافیایی گونه‌ها بر اساس تقسیم‌بندی نواحی رویشی Zohary, 1973)؛ (Takhtajan, 1986 و با توجه به پراکنش گونه‌ها در فلور ایران (Assadi, 1988-2012) و فلورا ایرانیکا (Rechinger, 1963-2010) مشخص شد.

 

نتایج

در پژوهش حاضر، تعداد 22 گونه متعلق به 19 جنس و 5 تیره از تک لپه‌ای‌ها و 106 گونه متعلق به 87 جنس و 33 تیره از دولپه‌ای‌ها شناسایی گردید. از لحاظ تعداد گونه‌ها به ترتیب: تیره Asteraceae با 17 گونه (28/13 درصد) و 16 جنس، تیره Fabaceae با 16 گونه (5/12 درصد) و 8 جنس و تیره Poaceae با 15 گونه (70/11 درصد) و 13 جنس غنی‌ترین تیره‌ها محسوب می‌شوند (جدول‌ 1، پیوست 1 و شکل‌های 3 و 4). جنس‌های Euphorbia و Trifolium هر کدام با 4 گونه بزرگترین جنس‌ها را تشکیل می‌دهند. از میان جنس‌های موجود در منطقه 22 جنس تک گونه‌ای هستند و گونه‌های: Acantholimon olivieri، Astragalus kirrindicus، Cephalaria dichaetophora، Fritillaria strausii،Nonea persica، Sameraria stylophora،Stachys benthamina،Tanacetum polycephalum،Trichodesma aucheriوZoegea crinitaاز گونه‌های انحصاری ایران هستند.بررسی شکل زیستی گیاهان منطقه نشان داد که تروفیت‌ها (یک‌ساله‌ها) با 93/46 درصد بیشترین فراوانی و سپس همی‌کریپتوفیت‌ها با 76/25 درصد، کریپتوفیت با 71/11 درصد، کامفیت‌ها با 59/8 درصد، فانروفیت‌ها با 03/7 درصد و گیاهان انگل با 78/0 درصد در رتبه‌های بعدی قرار دارند. جزییات شکل‌های زیستی در شکل 5 ارایه شده است. همچنین، از لحاظ پراکنش جغرافیایی90/53 درصد متعلق به منطقه ایرانی-تورانی (IT)، 18/17 درصد متعلق به ایرانی-تورانی و مدیترانه‌ای (IT-M)، 37/9 درصد متعلق به ایرانی-تورانی و اروپا-سیبری (IT-ES)، 25/6 درصد متعلق به ایرانی-تورانی/مدیترانه‌ای/اروپا-سیبری (IT-M-ES)، 46/5 درصد متعلق به ایرانی-تورانی/صحرا-سندی
(IT-SS)، 68/4 درصد متعلق به ایرانی-تورانی/اروپا-سیبری/صحرا-سندی (ES-IT-SS) و 12/3 درصد جهان وطن (Cos) هستند (شکل 6).

 

 

 

شکل3 - غنی‌ترین تیره‌های گیاهی بر اساس تعداد جنس‌ها در منطقه کوه بهارآب

 

 

شکل 4- غنی‌ترین تیره‌های گیاهی بر اساس تعداد گونه‌ها در منطقه کوه بهارآب

 

   

شکل 5- درصد فراوانی گونه‌های گیاهی بر اساس شکل زیستی

شکل 6 - درصد فراوانی گونه‌های گیاهی بر اساس پراکندگی جغرافیایی

 


جدول 1- تعداد کل جنس‌ها و گونه‌های مطالعه شده در هر تیره

تعداد گونه

تعداد جنس

نام تیره

تعداد گونه

تعداد جنس

نام تیره

2

1

Hypericaceae

6

5

Apiaceae

9

7

Lamiaceae

17

16

Asteraceae

4

3

Liliaceae

6

4

Boraginaceae

15

13

Poaceae

5

5

Brassicaceae

4

4

Ranunculaceae

6

6

Caryophyllaceae

3

3

Rosaceae

2

2

Crassulaceae

2

2

Rubiaceae

4

3

Dipsacaceae

22

22

سایر تیره‏ها

5

2

Euphorbiaceae

 

 

 

16

8

Fabaceae

 


بحث

گیاهان موجود در منطقه کوه بهارآب 128 گونه تخمین زده شده است که در این میان تیره‌های Asteraceae، Fabaceae، Poaceae، Lamiaceae و Caryophyllaceae نسبت به سایر تیره‌ها سهم بیشتری از فلور منطقه را به خود اختصاص داده‌اند (جدول 1). فراوانی گونه‌های گیاهی مربوط به تیره Asteraceae را شاید بتوان به مقاوم بودن گونه‌های مختلف این تیره به شرایط مختلف محیطی و تخریب در برخی از نقاط منطقه (به دلیل چرای دام و جاده‌سازی) دانست. به عقیده Ghahremaninejad و Agheli (2009) هنگامی که درصد تخریب پوشش گیاهی در ناحیه‌ای بالا رود، برخی تیره‌های گیاهی نظیر تیره Asteraceae حضور بیشتری در فلور منطقه پیدا می‌کنند گسترش گونه‌های مختلف تیرهFabaceae را نیز می‏توان به دلیل عدم خوشخوراکی توسط دام در برخی از گونه‌ها دانست. طیف رویشی عناصر گیاهی و درصد حضور هر یک از اشکال رویشی، وضعیت آب و هوایی منطقه را مشخص می‏کند. حضور 093/46 درصد (59 گونه)گونه‌های گیاهی منطقه در شکل رویشی تروفیت به عنوان نخستین شکل رویشی منطقه بیانگر تخریب‌هایی است که در منطقه صورت گرفته، علاوه بر این کمی بارندگی، خشکسالی‌های اخیر و در نتیجه کوتاه بودن فصل رویش باعث شده است که این گیاهان در منطقه چیره باشند و با توجه به پایین بودن آستانه تحملشان نسبت به گرما چرخ زیستی خود را به سرعت تکمیل نموده، همزمان با اوج گرما خزان ‌کنند. از سوی دیگر، نسبت تروفیت‌ها در دامنه‌های کم ارتفاع به مراتب بیشتر از ارتفاعات است چرا که ارتفاعات کمتر در معرض چرای دام قرار می‌گیرند. حضور 56/26 درصد (33 گونه) از گونه‌های گیاهی منطقه به شکل همی‌کریپتوفیت به عنوان دومین شکل رویشی منطقه به علت سردسیری، مرتفع و کوهستانی بودن منطقه است. به عقیده Batouli (2004) اشکال فانروفیت و همی‌کریپتوفیت نقش بسیار تعیین کننده‌ای در تثبیت خاک، به ویژه در نواحی شیب‌دار و کوهستانی دارند و در واقع پناهگاهی برای استقرار سایر عناصر زیستی همچون تروفیت‌ها را فراهم می‌آورند. حضور 71/11 درصد (15 گونه) از گونه‌های گیاهی به شکل ژئوفیت و سومین شکل رویشی در منطقه نیز به علت عدم تحمل شرایط آب و هوایی خشک است. کامفیت‌ها به همراه فانروفیت‌ها از خشکی گریزان هستند و با افزایش شرایط نامساعد زیستی محکوم به مرگ هستند.

درصد پایین شکل زیستی فانروفیت (3/7 درصد= 9 گونه) نشان می‌دهد که این منطقه شرایط لازم برای استقرار پوشش‌های درختی و درختچه‌ای را دارد ولی با فراهم بودن شرایط زیست محیطی و جلوگیری از تخریب منطقه این شکل زیستی احتمالاً بر روی برخی از شیب‌های منطقه گسترش می‌یابد.

مجموعه گونه‌های گیاهی یک منطقه، بازتاب آن منطقه از ناحیه یا نواحی رویشی مختلف است از لحاظ پراکنش جغرافیایی بیشترین درصد حضور مربوط به عناصر رویشی ایرانی-تورانی (90/53 درصد= 69 گونه) است که به عقیده Asri و Mehrnia (2002) حضور جنس‌هایی نظیر: Acantholimon، Anthemis، Astragalus، Centaurea، Echinops، Phlomis و Silene را که عناصر آنها بیشتر در ناحیه ایرانی-تورانی تجمع یافته‌اند نشان از حاکمیت رویش‌های ایرانی- تورانی در منطقه است.

از میان گونه‌های شاخص درختی و درختچه‌ای که تاکنون در جامعه بلوط ایرانی (Quercus brantii)گزارش شده است، گونه‌های Acer monspessulanum، Amygdalus orientalis، Celtis caucasica، Cerasus microcarpa، Crataegus pontica، Ficus carica و Sagertia theaدر این منطقه حضور نسبتاً زیادی دارند.

با توجه به این که مقدار بوم‌زادی در مناطق کوهستانی بالا است (Zohary, 1973)، دلیل کاهش درصد گونه‌های انحصاری منطقه به 46/5 درصد را می‏توان این طور بیان کرد که چرای بیش از حد دام (به دلیل وجود تعداد زیادی روستا و ساخت جاده در اطراف این منطقه) استمرار گونه‏زایی را متوقف نموده، امکان گسترش گونه‌های مقاوم و دارای پراکنش وسیع را افزایش می‌دهد.

منطقه کوه بهارآب با توجه به مساحت 171 هکتاری از تنوع گونه‏ای نسبتاً خوبی در مقایسه با مطالعات مشابه در مناطق همجوار برخوردار است. در مطالعه‏ Nooraee (2009) در منطقه اسلام‌آباد غرب، تعداد 335 گونه از 255 جنس و 79 تیره شناسایی شد که تیره‌های Asteraceae با 29 گونه و Brassicaceae با 28 گونه، غنای گونه‌ای قابل توجهی داشتند. بررسی شکل زیستی گیاهان در منطقه گویای درصد بالای تروفیت‌ها (47 درصد) است که از نظر غنای گونه‌ای و ناحیه‏ رویشی با منطقه کوه بهارآب مطابقت کامل می‌نماید.

Darvishnia و همکاران (2012) در بررسی فلوریستیک منطقه حفاظت شده مانشت و قلارنگ از استان ایلام به مساحت 33 هزار هکتار، 231 گونه شناسایی نمودند، غنای گونه‌ای در این منطقه نسبت به مناطق حفاظت شده کبیرکوه، با مساحت 45 هزار هکتار و 218 گونه (Moridi, 2006) و دینارکوه، با مساحت 30 هزار هکتار و 192 گونه (Rashid Nahal, 2006) نسبتاً بیشتر است که نشان‌دهنده پتانسیل بالاتر تنوع زیستی در این منطقه است. بررسی شکل زیستی گیاهان در منطقه حفاظت شده مانشت و قلارنگ نشان می‌دهد که همی‌کریپتوفیت‌ها 42 درصد و تروفیت‌ها 32 درصد به ترتیب با 97 و 74 گونه فراوان ترین گونه‌های منطقه را تشکیل می‌دهند. پژوهش حاضر نشان داد که در منطقه کوه بهارآب بزرگترین تیره، Asteraceae با 18 جنس و 29 گونه است و درصد بالای عناصر ایرانی-تورانی نشان می‌دهد که منطقه حفاظت شده مانشت و قلارنگ از نظر غنای گونه‌ای و ناحیه‏ رویشی با منطقه کوه بهارآب مطابقت دارد.

 

مراجع

منابع
Asri, Y. and Mehrnia, M. (2002) A phytosociological study of central part of sefid kuh protected area. Iranian Journal of Natural Resources 54(4): 423-443 (in Persian).
Batouli, H. (2004) Biodiversity and species richness of plant elements in Qazaan reserve of Kashan. Pajouhesh va Sazandegi 61(4): 85-103 (in Persian).
Darvishnia, H., Dehghani, M., Forghani, A. H. and Keyvanifard, A. A. (2012) Study and introducing of flora of the protected area of Manesht and Qalarang in Ilam province. Taxonomy and Biosystematics 11: 47-60 (in Persian).
Ghahreman, A. and Attar, F. (1999) Biodiversity of plant species in Iran. Tehran University Press, Tehran (in Persian).
Ghahremaninejad, F. and Agheli, S. (2009) Floristic study of Kiasar National park, Iran. Taxonomy and Biosystematics 1(1): 47-62 (in Persian).
Kazemian, A., Shafaghi, F., Assadi, M. and Ghorbanli, M. (2004) Floristic study of Bande-Golestan and identification biological forms and chorotype of area plants. Pajouhesh va Sazandegi 64(2): 48-62 (in Persian).
Maassoumi, A. A. (1986-2005) The genus Astragalus in Iran. vols. 1-5. Research Institute of Forests and Rangelands Publication, Tehran, Iran (in Persian).
Moridi, M. (2006) Flora, life form and chorotypes of plants in Kabir kuh protected area in Ilam province. MSc thesis, Islamic Azad University, Borujerd Branch, Borujerd, Iran (in Persian).
Nemati Peykani, M., Jamzad, Z., Noori, F. and Jalilian, N. (2009) Collection and identification of Kermanshah province flora in order to herbarium stablishment. Agriculture and Natural Resources Researches Center of Kermanshah, Kermanshah, Iran (in Persian).
Nooraee, F. (2009) Floristic study of Islam abad-e gharb. MSc thesis, Islamic Azad University, Borujerd Branch, Borujerd, Iran (in Persian).
Rashid-Nahal, M. (2006) Introducing of flora and life form of the protected area of Dinar kuh in Ilam province. MSc thesis, Islamic Azad University, Borujerd Branch, Borujerd, Iran (in Persian).
Raunkiaer, C. (1934) The life forms of plant and statistical plant geography. Clavendon press, Oxford.
Rechinger, K. H. (Ed.) (1963-2010) Flora Iranica. vols. 1-178. Akademische Druck-U Verlagsanstalt, Graz.
Tahmasebi, G. (2011) Floristic study of Nova kuh in Kermanshah province. MSc thesis, Islamic Azad University, Borujerd Branch, Borujerd, Iran (in Persian).
Takhtajan, A. (1986) Floristic regions of the world. University of California press, Berkeley.
Townsend, C. C., Guest, E. and Al-Rawi, A. (1966-1985) Flora of Iraq. vols. 1-9. Ministry of Agriculture of the Republic of Iraq, Baghdad.
Zohary, M. (1973) Geobotanical foundations of the Middle East. 2 vols. Fischer Verlag, Stuttgart. Amesterdam.
Assadi, M. (1988-2012) Flora of Iran. vols. 1-76. Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran, Iran (in Persian).
Mobayen, S. (1980-1996) Flora of Iran. vols. 1-4. Tehran University Press, Tehran, Iran (in Persian).
Davis, P. H. (1965-1985) Flora of Turkey. vols. 1-10. University of Edinburgh Press, Edinburgh.
 
پیوست 1- فهرست گونه‌های گیاهی موجود در منطقه کوه بهارآب: شکل زیستی (life form): Th: تروفیت‌ها، He: همی‌کریپتوفیت‌ها،
Geo: ژئوفیت‌ها، Ch: کامفیت‌ها، Ph: فانروفیت‌ها، E: گیاهان انگل. پراکنش جغرافیایی(chorotype): IT: ایرانی-تورانی، M: مدیترانه‌ای،
ES: اروپا-سیبری، SS: صحرا-سندی، COS: جهان وطن.
پراکنش جغرافیایی
شکل زیستی
نام آرایه
 
 
Aceraceae
IT
Ph
Acer monspessulanum L.
 
 
Araceae
IT,M
Geo
Arum conophalloides ky.ex Schootl
 
 
Apiaceae (Umbelliferae)
IT
Geo
Bunium rectangulum Boiss.
IT
He
Chaerophyllum macropodum Boiss.
IT, M
He
Prangos ferulacea Lindl.
IT
Th
Scandix pecten-veneris L.
IT, M
Th
Scandix stellata Banks et Soland
ES, IT
Th
Torilis arvensis (Huds) Link
 
 
Asteraceae (Compositae)
IT, ES
Th
Anthemis hyalina DC.
IT, M
Th
Carduus pycnocephalus Bornm.
IT
Ch
Centaurea imperialis Hausskn. ex Bornm.
IT
Geo
Cephalorrhynchus microcephalus (DC.) Schchian
IT
Th
Chardinia orientalis (L.) O. Kuntz
IT, M, ES
He
Cichorium pumilum Jacq.
IT
Th
Crupina crupinastrum Moris
IT, SS
He
Echinops tenuisectus. Rech. f.
IT, ES, SS
Th
Filago arvensis L.
IT
Th
Garhadiolus angulosus Jaub. & Spach
IT
He
Gundelia tournefortii L.
IT, SS
He
Lactuca aculeata Boiss.
IT, M
Th
Senecio vernalis Waldst
IT
He
Serratula cerinthifolia (Sm.) Boiss.
IT
He
Tanacetum polycephalum Schultz. Bip.
IT, ES, SS
Th
Zoegea crinita Boiss.
IT, ES, SS
Th
Zoegea purpurea Freyen
 
 
Boraginaceae
IT
Th
Myosotis refracta Boiss.
IT
He
Nonea persica Boiss.
IT
He
Onosma cardiostegia Bornm.
IT
He
Onosma macrophyllum Bornm.
IT
He
Onosma oliveri Boiss.
IT
He
Trichodesma aucheri DC.
 
 
Brassicaceae (Cruciferae)
IT
Th
Arabis aucheri Chen.
IT
He
Aubrietia parviflora Boiss.
IT
He
Fibigia macrocarpa Boiss.
IT, M, ES
Th
Neslia apiculata Fisch.
IT
Th
Sameraria stylophora Boiss.
 
 
Campanulaceae
IT, ES
Ch
Michauxia laevigata Vent.
 
 
Caryophyllaceae
IT
Th
Cerastium inflatum Link ex Desf.
IT
Ch
Dianthus crinitus SM.
IT
Ch
Gypsophila bicolor (Freyn & Slint.) Grossh.
IT
Th
Minuartia hamata (Hausskn.) Mattf.
IT, M
Th
Silene conoidea L.
IT, M. ES
He
Vaccaria pyramidata Medir
 
 
Cistaceae
IT, ES, SS
Th
Helianthemum ledifolium (L.) Miller.
 
 
Crassulaceae
ES , IT
He
Rosularia sempervivum A. Berger
IT
Geo
Umbilicus intermedius Boiss.
 
 
Cucurbitaceae
IT
Geo
Bryonia multiflora Boiss. & Heldr.
 
 
Dipsaceae
IT
Th
Cephalaria dichaetophora Boiss.
IT, M
Th
Cephalaria syriaca (L.) Schreider
IT, M, ES
Th
Pterocephalus plumosus (L.) Coulter
IT
He
Scabiosa leucactis Patcak
 
 
Euphorbiaceae
IT, SS, ES
Th
Chrozophora tinctoria (L.) A. Juss.
IT,M
Th
Euphorbia aleppica L.
IT, ES
He
Euphorbia macroclada Boiss.
IT
Th
Euphorbia phymatosperma Boiss. & Gaill.
IT , SS, ES
Th
Euphorbia szovitsii Fischer
 
 
Fabaceae (Leguminosae)
IT
He
Astragalus kirrindicus Boiss. & Noe.
IT
He
Astragalus rawianus C. C. Townsend
IT, ES
He
Astragalus verus Oliver
IT, M
Th
Cicer arietinum L.
IT
Th
Coronilla scorpioides (L.) W. D. J. Hoch
IT, ES, M
Th
Lathyrus inconspicuus L.
IT
Th
Lens cyanea Boiss. & Hohen.
IT, M
Th
Medicago radiata L.
IT, M
Th
Medicago rigidula (L.) All.
IT
Th
Trifolium hirtum All.
IT, M
Th
Trifolium scabrum L.
IT, M
Th
Trifolium stellatum L.
ES, M IT
Th
Trifolium campestre Schreb.
IT
Th
Vicia michauxii Spreng.
IT
Th
Vicia narbonensis L.
IT, ES
Th
Vicia sativa L.
 
 
Fagaceae
IT
Ph
Quercus brantii Lindl.
 
 
Fumariaceae
Cos
Th
Fumaria parviflora Lam.
 
 
Geraniaceae
IT
Geo
Geranium tuberosum L.
 
 
Hypricaceae (Guttiferae)
IT
Ch
Hypericum lysimachioides Noe in Boiss.
IT
Ch
Hypericum vermiculare Boiss. & Hausskn. ex Boiss.
 
 
Iridaceae
IT, M
Geo
Gladiolus atroviolaceus Boiss.
 
 
Lamiaceae (Labiatae)
IT, M
Th
Acinos graveolens Link
IT
Ch
Ajuga chamaecistus Ging. ex Benth
IT
He
Phlomis lanceolata Boiss & Hohen
IT
He
Satureja macrantha C. A. Mey.
IT
He
Stachys benthamiana Boiss.
IT
He
Stachys inflata Benth.
IT
Ch
Teucrium orientale L.
IT, M
He
Teucrium polium L.
IT
Th
Ziziphora capitata L.
 
 
Liliaceae
IT, ES
Geo
Allium eriophyllum Boiss.
IT
Geo
Allium laeve Boiss.
IT
Geo
Fritillaria straussii Bornm.
IT, M
Geo
Ornithogalum persicum Hausskn.
 
 
Loranthaceae
IT, M
E
Loranthus europaeus Jacq.
 
 
Malvaceae
IT
He
Alcea kurdica (Schlecht.) Alef
 
 
Moraceae
IT, M
Ph
Ficus carica L.
 
 
Orchidaceae
IT
Geo
Orchis anatolica Boiss
 
 
Papaveraceae
IT, ES
Th
Papaver macrostomum Boiss & Huet
 
 
Plumbaginaceae
IT
Ch
Acantholimon olivieri Jaub. & Spach.
 
 
Poaceae (Gramineae)
IT, M
Th
Aegilops columnaris Zhuk.
IT, SS
Th
Aegilops umbellulata Zhuk.
IT
Th
Bromus danthoniae Thin
Cos
He
Bromus tectorum L.
IT, M, ES
He
Dactylis glomerata L.
IT
Th
Echinaria capitata (L.) Desf.
ES, IT
Th
Festuca ovina L.
IT
Th
Heteranhelium piliferum Banks &Soland.
IT, ES
Geo
Hordeum bulbosum L.
IT
He
Melica persica Kunth
IT
Th
Oryzopsis molinioides Hack. ex Paulsen
IT
Th
Phalaris minor Retz.
ES, IT , M
Ge
Poa bulbosa L.
IT
He
Stipa barbata Desf.
IT
Th
Taeniatherum crinitum (Schteb) Neveski
 
 
Primulaceae
Cos
Th
Anagallis arvensis L.
 
 
Ranunculaceae
IT, M
Th
Adonis aestivalis L.
IT
Geo
Anemone biflora DC.
IT
Th
Delphinium cyphoplectrum Boiss.
IT
He
Ranunculus orientalis L.
 
 
Rhamnaceae
IT, SS
Ph
Sageretia thea (Osbeck) M. C. Johnst.
 
 
Rosaceae
IT, M
Ph
Amygdalus orientalis Duh
IT
Ph
Cerasus microcarpa (C. A. Mey.) Boiss.
IT
Ph
Crataegus pontica L.
 
 
Rubiaceae
IT, SS
Th
Callipeltis cucullaris (L.) DC.
Cos
Th
Galium aparine L.
 
 
Rutaceae
IT, SS
Ch
Haplophyllum tuberculatum (Forssk.) A. Juss.
 
 
Santalaceae
IT
He
Thesium kotschyanum Boiss.
 
 
Ulmaceae
IT
Ph
Celtis caucasica Willd
 
 
Valerianaceae
IT, ES
Th
Valerianella vesicaria (L.) Moench.
 
 
Violaceae
IT
Th
Viola modesta Fenzl.
 
 
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار