نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری، شهرکرد، ایران
2 گروه مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
3 بخش تحقیقات گیاه‌شناسی، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، ایران
4 گروه مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران
چکیده
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
Assessing the floristic resources of each region is very important because it serves to identify it’s the genetic potential. The purpose of this study was to introduce floristic list, life forms and endangered species of Gheissari region. This region covers about 9816 ha and lies in the west part of Chaharmahal & Bakhtiari province. Field data were collected in the years between 2009 and 2010. During that period, the plant species were collected and then identified based on families, genera and species using appropriate reference. The results showed that there were 487 plant species belonging to 65 families and 301 genera. The families like Composite, Gramineae, Papilionaceae, Labiatae, Cruciferae, Umbeliferae and Caryophyllaceae had 70, 46, 41 39, 38, 30 and 21 species, respectively. These families made up 58.52 percent of the total species. According to Raunkiaer’s life form, species were as below: 50.31% hemicryptophytes (245 species), 23.20% therophytes (113 species), 12.52% cryptophytes (61 species), 7.60% phanerophytes (37 species) and 5.75% chamephytes (28 species). The chorology of species showed that 67.15 percent of species belonged to Iran-Turanian, 5.75 percent Polyregional, 2.67 percent Cosmopolitan and the rest belonged to the others. Threatened species included 86 species of the total species from Iran-Turanian. Among them, the endangered class, vulnerable, lower risk and data deficient were 2, 3, 67 and 14 species respectively.
کلیدواژه‌ها [English]
مقدمه
بررسی فلور و مطالعه پوشش گیاهی مناطق مختلف آب و هوایی کشور به عنوان پیش نیاز اجرای بسیاری از طرح‌های پژوهشی، مطالعاتی و اجرایی مطرح است و داده‌های مربوط به پوشش گیاهی از مهم‌ترین لایه‌های اطلاعاتی منابع زمینی محسوب می‌شود و زمینه انجام سایر مطالعات در زمینه حفظ، احیا و توسعه منابع طبیعی تجدید شونده است (Ghahraman and Attar, 1998). به طور کلی، شناسایی و معرفی رُستنی‌های یک منطقه به عنوان بستر تحقیقات زیست محیطی اهمیت ویژه‌ای دارد که از آن جمله می‌توان به امکان دسترسی آسان و سریع به گونه گیاهی در مکان و زمان معین (Stace, 1989)، تعیین پتانسیل و قابلیت‌های رویشی منطقه، امکان افزایش تعداد گونه‌های منطقه از نظر تراکم، شناسایی گونه‌های مقاوم، گونه‌های در حال انقراض و کمک به حفظ آنها، شناسایی گیاهان دارویی و استفاده اصولی از آنها اشاره کرد Rechinger, 1977)؛ Ferrari et al., 1993). فلور ایران از دیرباز مورد توجه پژوهشگران داخلی و خارجی بوده است و نمونه‌های گیاهی فراوانی از سراسر کشور جمع‌آوری و شناسایی شده است Parsa, 1948-1960)؛ Rechinger, 1963-2010؛ Davis, 1965-1988؛ Zohary, 1973؛ Ghahraman, 1978-2003؛ Mobayen, 1980-1996؛ Maassoumi, 1986-2005؛ Assadi et al., 1988-2010). در دهه‌های اخیر مطالعات فلوریستیک مناطقی تقریباً مشابه با محدوده مورد مطالعه پژوهش حاضر در خارج از حوزه زاگرس در کشور صورت گرفته است که می توان به پژو هش‌های Azimi Motem و همکاران (2011) در منطقه جنگلی و حفاظت شده فندق لو در استان اردبیل، Sokhanvar و همکاران (2013) در منطقه حفاظت شده هلالی در استان خراسان رضوی اشاره کرد. در حوزه زاگرس مطالعاتی در زمینه فلور و شناسایی گونه‌های گیاهی انجام شده است که می‌توان به بررسی فلور منطقه سارال با 536 گونه گیاهی متعلق به 285 جنس و 59 تیره گیاهی در استان کردستان (Sanandaji and Mozaffarian, 2010)، بررسی فلور منطقه شکار ممنوع حنا با 307 گونه گیاهی متعلق به 209 جنس و 51 تیره گیاهی در استان اصفهان (Khajeddin and Yeganeh, 2010)، بررسی فلوریستیک منطقه حفاظت شده ارژن-پریشان با 393 گونه گیاهی متعلق به 268 جنس و 81 تیره گیاهی در استان فارس (Dolatkhahi et al., 2011)، معرفی فلور، شکل زیستی و پراکنش جغرافیایی منطقه اعلا و رودزرد با 382 گونه گیاهی متعلق به 255 جنس و 72 تیره گیاهی در استان خوزستان (Taghipour et al., 2011) و مطالعه و معرفی فلور منطقه حفاظت شده مانشت و قلارنگ با 231 گونه گیاهی متعلق به 156 جنس و 52 تیره گیاهی در استان ایلام (Darvishnia et al., 2012) اشاره کرد. در استان چهارمحال و بختیاری مطالعاتی در زمینه پوشش گیاهی انجام شده است که معرفی 594 گونه گیاهی از استان در فلورا ایرانیکا (Rechinger, 1963-2010)، مطالعه فلوریستیک و جغرافیای گیاهی منطقه نیمه آلپی کرسنک شهرکرد (Pairanj et al., 2011) و بررسی فلوریستیک منطقه گردنه رخ از آن جمله است (Abolpoor, 2003).
به دلیل تخریب رویشگاه ها، روند تخریب گیاهان که ممکن است باعث انقراض آنها شود، رو به افزایش است و لذا، بررسی شناخت آنها برای جلوگیری از تخریب ضروری است. Jalili و Jamzad (1999) در کتابی با عنوان "Red Data Book of Iran" گونه‌های نادر ایران را طبق اصول طبقه‌بندی IUCN (International Union for Conservation of. Nature) معرفی نموده‌اند. این پژهشگران در تشخیص و معرفی گونه‌های نادر ایران از معیارهایی نظیر: طول عمر، شکل زیستی، انتشار جغرافیایی و بهره‌برداری گیاه توسط انسان استفاده نموده‌اند و معتقدند که مشکلات و محدودیت‌های مهمی بر سر راه تعیین دقیق وضعیت گونه‌های نادر ایران طبق اصول IUCN وجود دارد که از آن جمله می‌توان تنوع گونهای و وسعت قابل توجه کشور را نام برد. بنابراین، با توجه به اهمیت شناخت وضعیت موجود پوشش گیاهی مناطق حفاظت شده، کار مطالعات پوشش گیاهی منطقه قیصری برای نخستین بار در سال‌های 1388 و 1389 با هدف شناسایی دقیق و کامل فلور آن، شناسایی گونه‌های گیاهی در معرض خطر، بررسی پراکنش جغرافیایی و بررسی شکل زیستی گونه‌های گیاهی منطقه انجام شد.
مواد و روش‌ها
ویژگی های منطقه مورد مطالعه
منطقه قیصری با مساحت 2/9816 هکتار در شهرستان کوهرنگ و هم مرز با شهرستان اردل در استان چهارمحال و بختیاری قرار گرفته است. این منطقه بین طول جغرافیایی 10 20 °50 تا 14 22 °50 و عرض جغرافیایی 45 09 °32 تا 33 14 °32 قرار دارد. این منطقه از نظر توپوگرافی کوهستانی، دارای شیب 30 تا 50 درصد و متوسط بارندگی 800 میلی‌متر در سال است. اقلیم منطقه بر اساس آمار و اطلاعات ایستگاه کوهرنگ (نزدیکترین ایستگاه به منطقه) و بر اساس روش آمبرژه خیلی مرطوب و فرا سرد است. حداکثر ارتفاع منطقه 3541 متر، حداقل ارتفاع 1811 و ارتفاع متوسط 2587 متر از سطح دریا است. نزولات آسمانی منطقه در فصول سرد به صورت برف بوده، تعداد روزهای یخبـندان قابــل توجه است، از این رو دوره رویش گیاهی نسبتاً کوتاه بوده، محدود به فصول گرم سال است (Raeisian, 2000).
روش بررسی
بررسی‌های صحرایی این پژوهش در منطقه حفاظت شده قیصری در سال‌های 1388 و 1389 انجام شد. ابتدا با استفاده از نقشه‌های توپوگرافی 50000 :1 منطقه، محدوده کاربری‌های مختلف با بازدید صحرایی تعیین و روی نقشه منتقل شد. سپس، گیاهان هر منطقه جمع‌آوری و موقعیت مکان‌های نمونه‌برداری با GPS ثبت شد. همزمان با جمع‌آوری نمونه‌های گیاهی، یاداشت‌های مربوط به وضعیت بوم‌شناختی و شکل زیستی هر یک از گونه‌های گیاهی به صورت مستقیم بر روی زمین انجام گرفت. نمونه‌های جمع‌آوری شده به هرباریوم مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان منتقل و با استفاده از وسایل لازم پرس و خشک شدند. نمونه‌های هرباریومی آماده شده با استفاده از فلورا ایرانیکا (Rechinger, 1963-2010)، فلور ترکیه (Davis, 1965-1988)، فلور ایران (Assadi et al., 1988-2010)، فلور رنگی ایران (Ghahraman, 1978-2003)، گونهای ایران (Maassoumi, 1986-2005)، رُستنی‌های ایران (Mobayen, 1980-1996) و فرهنگ نام‌های گیاهان ایران (Mozaffarian, 1998) شناسایی شدند. ضروری است اشاره گردد که اختصار اسامی مولفان تاکسون‌ها با سامانه آنلاین IPNI (http://www.ipni.org) تطبیق و یکسان‌سازی شد.
شکل زیستی گیاهان بر اساس تقسیم‌بندی Raunkiaer (1934) تعیین شد. در این رده‌بندی، گیاهان بر اساس موقعیت جوانه‌های تجدید کننده حیات که شاخه‌ها و برگ‌های جدید پس از فصل نامساعد از آن منشأ می‌گیرند، به فانروفیت‌ها، کامه‌فیت‌ها، همی‌کریپتوفیت‌ها، کریپتوفیت‌ها و تروفیت‌ها تقسیم‌بندی می‌شوند. پراکنش جغرافیایی گونه‌ها با استفاده از فلور و منابع مذکور و همچنین فلور عراق (Townsend et al., 1966-1988) و فلسطین (Zohary and Feindbrun-Dothan, 1966-1986). تعیین گردید. پراکنش جغرافیایی با توجه به مناطق انتشار آنها و بر اساس تلفیقی از تقسیم‌بندی‌های جغرافیایی رویش‌های ایران تشخیص داده شد
Zohary, 1973)؛ Takhtajan, 1986؛ Leonard, 1981-1992). برای بررسی طبقات حفاظتی گونه‌های گیاهی منطقه از معیارهای سازمان IUCN (1981) و کتاب Red Data Book of Iran استفاده شد (Jalili and Jamzad, 1999). گونه‌های گیاهی منطقه از لحاظ طبقات حفاظتی به گونه‌های در خطر انقراض (endangered)، گونه‌های آسیب‌پذیر (vulnerable)، گونه‌های با خطر کمتر (lower risk) و گونه‌های دارای کمبود داده (data deficient) تقسیم‌بندی شدند.
نتایج
در منطقه قیصری تعداد 65 تیره با 301 جنس و 487 گونه شناسایی شد. از این تعداد، 67 گونه گیاهی از 47 جنس آن متعلق به 6 تیره تک‌لپه‌ای و سایر گیاهان دو‌لپه‌ای بودند. تیره‌های Compositae (70 گونه، 37/14 درصد)، Poaceae (46 گونه، 45/9 درصد)، Papilionaceae (41 گونه، 42/8 درصد)، Labiatae (39 گونه، 01/8 درصد)، Cruciferae (38 گونه، 80/7 درصد)، Umbeliferae (30 گونه، 16/6 درصد) و Caryophyllaceae (21 گونه، 31/4 درصد) مهم‌ترین تیره‌های گیاهی موجود در منطقه هستند که در مجموع، 52/58 درصد از کل گونه‌ها را شامل می‌شوند. بزرگترین جنس‌های منطقه به ترتیب: Astragalus با 19 گونه، Centaurea با 11 گونه، Polygonum،Salvia و Stachys با 7 گونه، Silene و Euphorbia با 6 گونه و Cirsium و Allium با 5 گونه هستند.
از نظر اشکال زیستی 113 گونه گیاهی گندمی و پهن‌برگ یک‌ساله (13 گونه گندمی و 100 گونه پهن‌برگ یک‌ساله)، 306 گونه گندمی و پهن‌برگ چند ساله (28 گونه گندمی و 278 گونه پهن‌برگ چند ساله)، 28 گونه گیاه بوته‌ای، 37 گونه درخت و درختچه (که درخت‌ها اغلب به صورت دست کاشت هستند) در منطقه پراکنش دارند. از نظر اشکال زیستی رانکایر، 31/50 درصد گونه‌ها همی‌کریپتوفیت (245 گونه)، 20/23 درصد تروفیت (113 گونه)، 52/12 درصد کریپتوفیت (61 گونه)، 60/7 درصد فانروفیت (37 گونه)، 75/5 درصد کامه‌فیت (28 گونه) و 62/0 درصد گونه‌ها (3 گونه) جزو گونه‌های انگلی بودند (شکل 1).
از بین 487 گونه اشاره شده برای منطقه قیصری، تعداد 327 گونه آن (15/67 درصد) از عناصر ایرانی-تورانی، 43 گونه عناصر مشترک ایرانی-تورانی و اروپا-سیبری (83/8 درصد)، 41 گونه عناصر مشترک ایرانی-تورانی/اروپا-سیبری/مدیترانه‌ای (42/8 درصد)، 24 گونه عناصر مشترک ایرانی-تورانی/مدیترانه‌ای (93/4 درصد)، 11 گونه عناصر مشترک ایرانی-تورانی/صحرا-سندی (26/2 درصد)، 28 گونه پراکنش چند منطقه‌ای (75/5 درصد) و 13 گونه پراکنش جهان‌وطنی (67/2 درصد) دارند (شکل 2).
از تعداد گونه‌های موجود در منطقه، 86 گونه در خطر انقراض قرار دارند (پیوست 1). نکته حایز اهمیت این است که تمامی گونه‌های در حال انقراض متعلق به منطقه ایرانی-تورانی هستند. از 86 گونه اشاره شده، 67 گونه در طبقه کمتر در خطر (lower risk)، 3 گونه در طبقه آسیب‌پذیر (vulnerable)، 2 گونه در طبقه در معرض خطر (endanger) و 14 گونه اطلاعات درباره آنها ناکافی است (data deficient). از بین عناصر ایرانی-تورانی موجود در منطقه تعداد 68 گونه از آنها، بوم‌زاد (انحصاری) ایران بودند که برخی مانند: Cousinia bachtiarica،Dionysia sawyeri،Satureja bachtiaricaوScorzonera ispahanica بوم‌زاد منطقه بختیاری هستند.
|
شکل 1- درصد شکل زیستی گونه‌های گیاهی منطقه قیصری بر اساس روش Raunkiaer (1934) |
شکل 2- درصد پراکنش جغرافیایی گونه‌های گیاهی منطقه قیصری (نواحی رویشی: IT: ایرانی-تورانی، ES: اروپا-سیبری، M: مدیترانه‌ای، SS: صحرا-سندی، PL: چند منطقه‌ای، Cosm: جهان‌وطنی) |
بحث و نتیجه‌گیری
گونه‌های مختلف گیاهی از نظر ویژگی‌های رشد، نحوه تولید مثل و واکنش به چرا با یکدیگر متفاوت هستند. در گام نخست باید گونه‌های گیاهی یک منطقه شناسایی شود و با توجه به گونه‌های مختلف در ترکیب گیاهی عملیات مدیریتی متفاوتی به کار گرفته شود تا ضمن حفظ وضع موجود و ارتقای آن در آینده، از انقراض گونه‌های با ارزش جلوگیری شود. همچنین، لازم است ویژگی‌ها و شکل زیستی گونه‌های گیاهی موجود در یک منطقه به درستی شناسایی شود تا به بهترین وجه راهکارهای اصلاح و احیای گونه‌های با ارزش و مهار گونه‌های مهاجم و سمّی به کار گرفته شود (Khajeddin and Yeganeh, 2012).
به طور کلی، منطقه قصری از نظر رُستنی‌ها جزو بوته‌زارهای کوه‌های مرتفع محسوب می‌شود. تعداد 487 گونه گیاهی از 65 تیره و 301 جنس در این مساحت اندک، نشان از تنوع و غنـای گونهای بالا نسبت به سطـــح کشور است. یکی از دلایل مهم تنوع و غنای گونهای بالا، کوهستانی بودن منطقه و غیر قابل دسترس بودن بخش‌هایی از آن برای چرای دام است. از دلایل دیگر غنای گونهای بالا می‌توان به وجود رودخانه‌های دایمی و فصلی و همچنین چشمه سارهای فراوان موجود در منطقه اشاره کرد. تیره‌های Compositae (70 گونه)، Poaceae (46 گونه)، Papilionaceae (41 گونه)، Labiatae (39 گونه)، Cruciferae (38 گونه)، Umbeliferae (30 گونه) و Caryophyllaceae (21 گونه) مهم‌ترین تیره‌های گیاهی موجود در منطقه هستند که در مجموع، 52/58 درصد از کل گونه‌ها را شامل می‌شوند. گیاهان تیره‌های Compositae و Labiatae (به ویژه جنس‌های Astragalus، Marrubium، Phlomis و Stachys) در برخی نواحی منطقه نظیر اطراف روستاها، حاشیه جاده‌ها و اراضی دیم رها شده به دلیل تبدیل اراضی مرتعی به اراضی کشاورزی در سالیان گذشته، وجود ایل راه‌های زیاد در منطقه و چرای مفرط دام به وفور یافت می‌شوند که باید آن را تهدید جدی برای کاهش تنوع زیستی منطقه در آینده به شمار آورد. جنس Astragalus با 19 گونه بزرگترین جنس موجود در منطقه است که همراه با گیاهان بوته‌ای متعلق به جنس‌های Acantholimon،Acanthophyllum، Onobrychis و Stachys و گندمیان چند ساله نظیر: انواع Agropyron spp.، Bromus tomentellus، Hordeum bulbosum، Poa bulbosa و Melica persica مشاهده شدند که نشان‌دهنده سازگاری این گونه‌ها با مناطق کوهستانی سرد است (Zohary, 1973).
اشکال زیستی گیاهان انعکاسی از سازش آنها با شرایط محیطی به ویژه عوامل اقلیمی است (Mobayen, 1981). نتایج حاصل از مطالعه اشکال زیستی گیاهان نشان داده است که همی‌کریپتوفیت‌ها و تروفیت‌ها به ترتیب با 245 و 113 گونه فراوان‌ترین گونه‌های گیاهی منطقه به شمار می‌روند. بر اساس نظر Archibold (1995) فراوانی گیاهان همی‌کریپتوفیت در یک منطقه نشان دهنده اقلیم سرد و کوهستانی است که با توجه به این که اقلیم منطقه با روش آمبرژه خیلی مرطوب فراسرد و منطقه کوهستانی است، فراوانی این طیف زیستی تحت تأثیر اقلیم منطقه است. Khajeddin و Yeganeh (2010) در بررسی فلور منطقه شکار ممنوع حنا، Akbarzadeh (2007) در بررسی فلور مراتع ییلاقی مازندران و Ghahremaninejad و Agheli (2009) در بررسی فلور پارک ملی کیاسر، همی‌کریپتوفیت‌ها را به عنوان فراوان‌ترین شکل زیستی مناطق کوهستانی گزارش کرده‌اند. حدود 20/23 درصد از گیاهان منطقه متعلق به شکل زیستی تروفیت‌ها یا گیاهان یک‌ساله بود که دوره زندگی خود را در فاصله زمانی شرایط مرطوب حاکم بر منطقه (اواسط اسفند تا اوایل خرداد) می‌گذرانند. بنابراین، در فصول خشک منطقه فقط بقایای این گیاهان در لابلای پوشش گیاهی منطقه دیده می‌شود. فراوانی گونه‌های گیاهی یک‌ساله در ترکیب پوشش گیاهی و وجود میکروتراس‌های بسیار زیاد در منطقه، نشان‌دهنده تخریب اکوسیستم منطقه است. از آنجا که در محدوده منطقه قصری، روستاهای متعددی وجود دارد شخم و تبدیل اراضی مرتعی به اراضی کشاورزی و رهاسازی آنها پس از چند سال کشت، چرای زودرس و بیش از حد دام در مراتع حریم روستاها را می‌توان از عوامل اصلی وفور گیاهان یک‌ساله و مهاجم در منطقه عنوان کرد. در واقع، گونه‌های خوش خوراک توسط دام خورده شده، به علت نبود توازن بین تعداد دام و ظرفیـت مرتع، گونه‌های پیشرو یا غیرخوشخوراک جایگزین آنها شده‌اند.
در منطقه مطالعه شده 86 گونه آسیب‌پذیر در معرض انقراض وجود دارد که هر روز به علت شدت تخریب اعمال شده توسط انسان و دام این گونه‌ها در معرض خطر بیشتری از نظر انقراض قرار می‌گیرند. Khajeddin و Yeganeh (2010) تعداد گونه‌های در معرض خطر منطقه شکار ممنوع حنا در استان اصفهان را 41 گونه و Aryavand (2001) تعداد این گونه‌ها را در مناطق حفاظت شده کلاه قاضی، موته و قمیشلو استان اصفهان را 54 گونه گزارش کرده‌اند. مقایسه تعداد گونه‌های آسیب‌پذیر و در خطر تهدید منطقه قیصری با مناطق همجوار نشان می‌دهد که در این منطقه، به دلیل بهره‌برداری‌های غیر اصولی و نبود حفاظت کافی میزان تخریب گونه‌های گیاهی بیشتر است. از 86 گونه در خطر انقراض منطقه، 67 گونه در طبقه کمتر در خطر (LR)، سه گونه: Astragalus caryolobus، Dionysia sawyer و Ziziphora clinopodioides در طبقه آسیب‌پذیر (VU)، دو گونه: Allium hirtifoliumو Ferula assa-foetidaدر طبقه در معرض خطر (EN) و 14 گونه اطلاعات درباره آنها ناکافی است (DD). بیشترین تعداد گونه در خطر انقراض در منطقه به ترتیب متعلق به تیره‌های Compositae، Papilionaceae، Labiatae، Umbelliferae و Cruciferae است. از مهم‌ترین گونه‌های طبقه کمتر در خطر (LR) منطقه می‌توان به Cicer spiroceras،Satureja bachtiarica،Stachys acerosaو Tanacetum dumosum اشاره نمود. در پژوهش حاضر، بیشتر گونه‌های آسیب‌پذیر جزو گونه‌های چندساله علفی هستند که با مطالعات Jalili و Jamzad (1999) مطابقت دارد، آنها بیان کردند که 83 درصد از گونه‌های آسیب‌پذیر و 71 درصد از گونه‌های در معرض خطر انقراض کشور ایران گونه‌های علفی چند ساله هستند.
با توجه به بررسی‌های انجام شده در مورد پوشش گیاهی استان چهارمحال و بختیاری و منطقه قیصری، به علت استفاده عشایر و روستاییان از گیاهان مرتعی و دارویی نظیر: Allium ampeloperasum، Allium hirtifolium، Allium jesdianum، Astragalus caryolobus، Ferulla assa-foetida، Ferulla gumosa و Zaravschanica membranacea و گونه‌های مختلف جنس‌های Salvia، Stachys، Nepeta و Ziziphora و به دلیل بهره‌برداری بی‌رویه و عدم حفاظت آنها توسط دستگاه‌های مسؤول، این گونه‌ها در چند سال آینده جزو گونه‌های در خطر انقراض قرار خواهند گرفت. مهم‌ترین روش‌های جلوگیری از انقراض گونه‌ها حفاظت، قرق، جلوگیری از ورود دام تا زمان رسیدن بذور، بذرگیری، کشت بذور مربوطه در باغ‌های گیاه‌شناسی و تکثیر مجدد گیاهان یاد شده، بررسی مراحل فنولوژی و سازگاری آنها در طرح‌های پژوهشی است و با توجه به این که بیشتر گونه‌های در معرض خطر از نظر شکل زیستی به صورت همی‌کریپتوفیت هستند چنان چه در منطقه، بخش‌هایی به صورت قرق در نظر گرفته شود (حداقل دو تا سه ساله)، می‌توان تا حد زیادی مانع از بین رفتن گونه‌ها شد.
با توجه به شواهد موجود (وجود تک پایه‌ها و اجتماعات کوچک از گونه‌های درختی و درختچه‌ای نظیر: زالزالک، مهلب، انواع بادام‌های کوهی، افرا و زبان گنجشک در برخی از نواحی منطقه به ویژه مناطق غیر قابل دسترس انسان و کوره‌های ذغال در سطح منطقه) چنین استنباط می‌شود که در گذشته، در قسمت‌های زیادی از این منطقه اجتماعات متراکمی از گونه‌های جنگلی و چوبی مستقر بوده است که در اثر قطع بی رویه یا سوزاندن و تبدیل آنها به ذغال، بیشتر گونه‌های درختی و درختچه‌ای آن از بین رفته است.
هدف IUCN شناسایی و معرفی گونه‌های نادر و مفید گیاهان و جانوران در سرتاسر دنیا و اتخاذ تدبیرهای لازم برای جلوگیری از انهدام آنها است. البته، سازمان‌ها و نهادهای مختلف دیگری به وجود آمده‌اند که اقداماتی در راستای حفاظت ذخایر ژنتیکی مانند تشکیل بانک‌های ژن گیاهی، تعیین مناطق حفاظت شده و کاشت گونه‌های در حال انقراض در باغ‌های گیاه‌شناسی انجام داده‌اند (Ferrari et al., 1993). در ایران مناطقی از سوی سازمان محیط زیست برای حفاظت از گونه‌های گیاهی و جانوری مشخص شده است که می‌توان به مناطق حفاظت شده ارسباران، کویر، توران، گلستان، قمیشلو و موته و پارک ملی کلاه قاضی در اصفهان و مناطقی مانند منطقه حفاظت شده تنگ صیاد، منطقه هلن، منطقه سبزکوه و شیدا در استان چهار محال و بختیاری اشاره کرد (Yosefi, 1996)، با این وجود، سیاست‌های حفاظتی به درستی رعایت نمی‌شود، به طوری که تعدادی از گیاهان جزو گیاهان در معرض خطر انقراض هستند و اگر مورد حفاظت و حمایت جدی قرار نگیرند، در مدت زمانی نه چندان دور در معرض انقراض قرار خواهند گرفت. به هر حال، پژوهش حاضر پیشنهاد می‌کند برای حفاظت و حمایت گونه‌های در حال انقراض در نخستین گام به اهمیت شناسایی گونه‌های گیاهی به عنوان ذخایر بوم‌شناختی منطقه توجه کرد و با شناسایی عوامل تخریب طبیعی و غیر طبیعی، امکان مهار این آنها در دستور کار مدیران و کارشناسان قرار گیرد. به نظر می‌رسد با سیستم مدیریت فعلی، بیشتر گونه‌هایی که در محیط دیده می‌شوند توانسته‌اند خود را با شرایط سخت محیطی تطبیق دهند و به رشد و بقای خود ادامه دهند. از این رو، انتخاب هر راهکاری که باعث حفظ تنوع زیستی موجود، اصلاح و احیای پوشش گیاهی و جلوگیری از انقراض گونه‌های گیاهی می‌شود، ضروری به نظر می‌رسد.
پیوست 1- فهرست گونه‌های گیاهی، شکل زیستی و پراکنش جغرافیایی در منطقه قیصری. اشکال زیستی: Ph: فانروفایت‌ها، Ch: کامه‌فیت‌ها، He: همی‌کریپتوفیت‌ها، Cr: کریپتوفیت‌ها، Th: تروفیت‌ها، Par: گیاهان انگلی. پراکنش جغرافیایی: IT: ایرانی-تورانی، IT-SS: عنصر مشترک ایرانی-تورانی/صحرا-سندی، IT-ES: عنصر مشترک ایرانی-تورانی/اروپا-سیبری، IT-ES-M: عنصر مشترک ایرانی-تورانی/اروپا-سیبری/مدیترانه‌ای، IT-M: عنصر مشترک ایرانی-تورانی/مدیترانه‌ای، PL: چند منطقه‌ای، Cosm: جهان‌وطنی. وضعیت گونه‌ها: END: بوم‌زاد یا انحصاری ایران، EN: در معرض خطر، VU: آسیب‌پذیر، LR: کمتر در خطر، DD: اطلاعات ناکافی.
|
وضعیت |
پراکنش جغرافیایی |
شکل رویشی |
نام تاکسون |
|
Aceraceae |
|||
|
LR |
IT |
Ph |
Acer monspessulanum L. |
|
Adianthaceae |
|||
|
- |
Cosm |
Cr |
Adiantum capillus-veneris L. |
|
Amaranthaceae |
|||
|
- |
PL |
Th |
Amaranthus albus L. |
|
- |
IT-ES |
Th |
Amaranthus retroflexus L. |
|
Amaryllidaceae |
|||
|
- |
IT-ES |
Cr |
Ixiolirion tataricum (Pall.) Herb. & Ttaub. |
|
Anacardiaceae |
|||
|
- |
IT |
Ph |
Pistacia atlantica Desf. subsp. mutica |
|
- |
IT |
Ph |
Pistacia khinjuk Stocks. |
|
Araceae |
|||
|
- |
IT-ES |
Cr |
Arum conophalloides Kotschy. ex Schott. |
|
Aristolochiaceae |
|||
|
- |
IT |
Th |
Aristolochia bottae Jaub. & Spach. |
|
Boraginaceae |
|||
|
- |
IT-ES |
He |
Anchusa italica Retz. |
|
- |
IT-ES |
He |
Anchusa strigosa [Soland.] |
|
- |
IT-ES |
He |
Arnebia euchroma I. M. Johnst. |
|
- |
IT-ES |
He |
Heliotropium aucheri DC. subsp. aucheri |
|
- |
PL |
Th |
Lappula microcarpa Gürke. |
|
- |
IT |
Th |
Lithospermum arvense L. |
|
- |
IT-ES |
He |
Nonea persica Boiss. |
|
- |
IT |
He |
Onosma bulbotricha DC. |
|
- |
IT |
He |
Onosma sericea Willd. |
|
- |
IT |
He |
Rindera lanata Bunge. |
|
- |
IT |
He |
Solenanthus circinatus Ledeb. |
|
LR |
IT |
He |
Trichodesma aucheri DC. |
|
- |
IT |
He |
Trichodesma incanum Bunge. |
|
Campanulaceae |
|||
|
END |
IT |
He |
Asyneuma multicaule (Boiss.) Rech.f. & Schiman- Czeika. |
|
LR-END |
IT |
He |
Campanula humillima A. DC. |
|
- |
IT |
He |
Campanula incanescens Boiss. |
|
- |
IT |
He |
Mindium laevigatum (Vent.) Rech.f. & Schiman- Czeika. |
|
Caprifoliaceae |
|||
|
- |
IT-M |
Ph |
Lonicera nummulariifolia Jaub. & Spach. |
|
Capparidaceae |
|||
|
- |
IT-M |
He |
Capparis parviflora Boiss. |
|
- |
IT-ES-M |
He |
Capparis spinosa L. |
|
- |
IT-M |
Th |
Cleome iberica DC. |
|
Caryophyllaceae |
|||
|
- |
IT |
Ch |
Acanthophyllum microcephalum Boiss. |
|
- |
IT |
Ch |
Acanthophyllum bracteatum Boiss. |
|
- |
IT |
Ch |
Arenaria insignis Litv. |
|
LR-END |
IT |
He |
Arenaria persica Boiss. |
|
- |
IT |
He |
Buffonia oliveriana Ser. |
|
- |
IT |
Th |
Cerastium dichotomum L. |
|
- |
IT |
Th |
Cerastium inflatum Link ex Sweet. |
|
END |
IT |
He |
Dianthus orientalis Adams subsp. orientalis. |
|
- |
IT |
He |
Gypsophila bicolor Grossh. |
|
- |
IT |
He |
Mesostemma kotschyanum (Fenzl) Vved. |
|
- |
IT |
Th |
Minuartia meyeri Bornm. |
|
- |
IT |
He |
Paronychia kurdica Boiss. |
|
- |
IT |
Th |
Scleranthus orientalis Rössler. |
|
- |
IT |
He |
Silene ampullata Boiss. |
|
- |
IT |
He |
Silene chlorifolia Sm. |
|
- |
IT-ES-M |
Th |
Silene conoidea L. |
|
- |
IT |
He |
Silene longipetala Vent. |
|
LR |
IT |
He |
Silene persica Boiss. |
|
- |
IT |
Ch |
Silene spergulifolia M. Bieb. |
|
- |
IT |
He |
Telephium oligospermum Steud. ex Boiss. |
|
- |
IT-ES |
Th |
Vaccaria pyramidata Medik. |
|
Chenopodiaceae |
|||
|
- |
IT-ES |
Th |
Atriplex leucoclada Boiss. |
|
- |
IT-ES |
Th |
Ceratocarpus arenarius L. |
|
- |
Cosm |
Th |
Chenopodium album L. |
|
- |
IT-M |
Th |
Chenopodium botrys L. |
|
- |
IT |
Th |
Chenopodium foliosum Asch. |
|
- |
IT |
Ch |
Eurotia ceratoides C. A. Mey. |
|
- |
IT |
He |
Kochia prostrata (L.) Schrad. |
|
- |
IT |
Th |
Noaea minuta Boiss. & Balansa. |
|
- |
IT-M |
Ch |
Noaea mucronata Asch. & Schweinf. |
|
- |
IT |
He |
Salsola canescens Boiss. |
|
- |
PL |
Th |
Salsola kali L. |
|
Compositae |
|||
|
- |
IT |
He |
Achillea tenuifolia Lam. |
|
- |
IT-ES |
He |
Achillea wilhelmsii K.Koch. |
|
- |
IT |
Th |
Anthemis haussknechtii Boiss & Reut. |
|
- |
IT |
Th |
Anthemis odontostephana Boiss. |
|
- |
IT-ES |
He |
Arctium lappa L. |
|
- |
IT |
He |
Artemisia haussknechtii Boiss. |
|
- |
IT-M |
He |
Carduus pycnocephalus L. |
|
- |
IT |
Th |
Carthamus oxyacantha M. Bieb. |
|
LR |
IT |
He |
Centaurea aucheri (DC.) Wagenitz. |
|
- |
IT |
He |
Centaurea behen L. |
|
- |
IT-SS |
Th |
Centaurea bruguierana Hand.- Mazz. |
|
- |
IT |
He |
Centaurea depressa M. Bieb. |
|
LR |
IT |
He |
Centaurea gaubae (Bornm.) Wagenitz. |
|
- |
IT-ES |
He |
Centaurea iberica Trevir. ex Spreng. |
|
LR-END |
IT |
He |
Centaurea luristanica Rech. f. |
|
END |
IT |
He |
Centaurea persica Boiss. |
|
DD-END |
IT |
He |
Centaurea pterocaula Trautv. |
|
- |
IT-SS |
He |
Centaurea solstitialis L. |
|
- |
IT |
He |
Centaurea virgata Lam. |
|
- |
IT |
Th |
Chardinia orientalis (L.) Kuntze.. |
|
- |
PL |
He |
Cichorium intybus L. |
|
- |
PL |
Cr |
Cirsium arvense (L.) Scop. |
|
- |
IT |
He |
Cirsium bracteosum DC. |
|
- |
IT |
He |
Cirsium congestum Fisch. & C.A.Mey. ex DC. |
|
- |
IT |
He |
Cirsium hygrophilum Boiss. |
|
- |
IT |
He |
Cirsium spectabile DC. |
|
DD-END |
IT |
He |
Cousinia bachtiarica Boiss. & Hausskn. |
|
LR-END |
IT |
He |
Cousinia calcitrapa Boiss. |
|
LR-END |
IT |
He |
Cousinia calocephala Jaub. & Spach. |
|
LR |
IT |
He |
Cousinia cylindracea Boiss. |
|
- |
IT-ES |
Th |
Crepis foetida L. |
|
- |
IT-ES |
Th |
Crepis sancta (L.) Babc. |
|
- |
IT-M |
Th |
Crupina crupinastrum Vis. |
|
- |
IT |
Th |
Echinops leiopolyceras Bornm. |
|
DD |
IT |
He |
Echinops macrophyllus Boiss & Hausskn. |
|
- |
IT |
He |
Echinops ritrodes Bunge. |
|
- |
IT |
Th |
Garhadiolus angulosus Jaub. & Spach. |
|
- |
IT |
He |
Gundelia tournefortii L. |
|
LR-END |
IT |
He |
Helichrysum artemisioides Boiss & Hausskn. |
|
LR-END |
IT |
He |
Helichrysum oligocephalum DC. |
|
LR-END |
IT |
He |
Hertia angustifolia Kuntze. |
|
LR |
IT |
He |
Jurinea eriobasis DC. |
|
- |
IT-SS |
Th |
Koelpinia linearis Pall. |
|
- |
IT-ES-M |
He |
Lactuca serriola L. |
|
- |
IT |
Th |
Lasiopogon muscoides DC. |
|
- |
IT |
He |
Onopordon leptolepis DC. |
|
- |
IT |
He |
Outreya carduiformis Jaub. & Spach. |
|
LR-END |
IT |
He |
Pentanema pulicariiforme Jaub. & Spach. |
|
- |
IT |
He |
Phagnalon nitidum Fresen. |
|
- |
IT |
Th |
Picnomon acarna (L.) Cass. |
|
- |
IT |
He |
Picris strigosa M. Bieb. subsp. strigosa. |
|
- |
IT |
Ch |
Scariola orientalis (Boiss) Soják. |
|
- |
IT |
He |
Scorzonera calyculata Boiss. |
|
LR-END |
IT |
He |
Scorzonera ispahanica Boiss. |
|
- |
IT |
He |
Scorzonera ramosissima DC. |
|
- |
IT |
He |
Serratula latifolia Boiss. |
|
- |
IT |
Cr |
Steptorhamphus tuberosus (L.) Grossh. |
|
DD-END |
IT |
Ch |
Tanacetum dumosum Boiss. |
|
END |
IT |
He |
Tanacetum kotschyi (Boiss.) Grierson. |
|
- |
PL |
He |
Tanacetum parthenium Sch. Bip. |
|
LR |
IT |
He |
Tanacetum polycephalum Sch. Bip. |
|
- |
IT |
He |
Taraxacum montanum DC. |
|
- |
IT-M |
He |
Taraxacum syriacum Boiss. |
|
- |
IT-ES |
Cr |
Tragopogon graminifolius DC. |
|
- |
IT |
He |
Tragopogon longirostris Bischoff ex Sch.Bip. |
|
- |
IT |
He |
Tripleurospermum disciforme Sch.Bip. |
|
- |
IT-M |
He |
Urospermum picroides (L.) F.W.Schmidt. |
|
- |
IT |
He |
Varthemia persica DC. |
|
- |
IT-ES-M |
Th |
Xanthium strumarium L. |
|
- |
IT |
Th |
Xeranthemum annuum L. |
|
Convolvulaceae |
|||
|
- |
PL |
He |
Convolvulus arvensis L. |
|
- |
IT |
He |
Convolvulus commutatus Boiss. |
|
Crassulaceae |
|||
|
LR-END |
IT |
He |
Rosularia elymaitica A. Berger. |
|
- |
IT-ES |
Th |
Sedum hispanicum L. |
|
END |
IT |
Cr |
Umbilicus tropaeolifolius Boiss. |
|
Cruciferae |
|||
|
- |
IT |
Th |
Aethionema carneum B. Fedtsch. |
|
- |
IT |
Th |
Aethionema elongatum Boiss. |
|
END |
IT |
Th |
Alyssum linifolium Stephan ex Willd. |
|
END |
IT |
Th |
Alyssum marginatum Steud. |
|
- |
IT-ES-M |
Th |
Arabidopsis thaliana (L.) Heynh. |
|
- |
IT-ES |
He |
Arabis caucasica Willd. |
|
- |
IT-ES-M |
Th |
Arabis nova Vill. |
|
- |
IT |
He |
Aubrieta parviflora Boiss. |
|
- |
IT |
He |
Barbarea plantaginea DC. |
|
- |
Cosm |
He |
Capsella bursa-pastoris (L.) Medik. |
|
- |
IT-M |
Th |
Cardaria draba (L.) Desv. |
|
- |
IT-SS |
Th |
Clypeola aspera Turrill. |
|
- |
IT |
Th |
Clypeola microcarpa Boiss. |
|
- |
IT |
Th |
Conringia orientalis (L.) Dumort. |
|
- |
PL |
Th |
Descurainia sophia (L.) Webb ex Prantl. |
|
- |
IT |
He |
Draba aucheri Boiss. |
|
- |
IT-ES |
Th |
Eruca sativa Mill. |
|
- |
IT |
Th |
Erysimum repandum L. |
|
- |
IT |
He |
Fibigia macrocarpa Boiss. |
|
END |
IT |
He |
Fibigia umbellata (Boiss.)Boiss. |
|
- |
IT-ES-M |
Th |
Goldbachia laevigata DC. |
|
- |
IT |
He |
Graellsia saxifragifolia Boiss. |
|
DD-END |
IT |
He |
Hesperis leucoclada Boiss. |
|
LR |
IT |
He |
Isatis raphanifolia Boiss. |
|
- |
IT |
He |
Isatis tinctoria L. |
|
- |
IT |
He |
Lepidium persicum Boiss. |
|
LR |
IT |
He |
Matthiola ovatifolia Boiss. |
|
LR-END |
IT |
He |
Micrantha multicaulis (Boiss). F.Dvořák. |
|
- |
IT |
Ch |
Moriera spinosa Boiss. |
|
- |
IT |
Cr |
Nasturtium officinale R. Br. |
|
- |
IT |
Th |
Neslia apiculata Fisch. C.A.Mey. & Ave-Lall. |
|
- |
IT |
Th |
Peltaria angustifolia DC. |
|
LR-END |
IT |
He |
Pseudocamelina glaucophylla N.Busch. |
|
- |
IT-M |
Th |
Robeschia schimperi O.E.Schulz. |
|
LR-END |
IT |
Th |
Sameraria nummularia Bornm. |
|
- |
IT-ES |
Th |
Sisymbrium septulatum DC. |
|
- |
PL |
Th |
Thlaspi arvense L. |
|
- |
IT-ES-M |
Th |
Thlaspi perfoliatum L. |
|
Cuscutaceae |
|||
|
- |
IT |
Par |
Cuscuta epithymum L. |
|
Cypraceae |
|||
|
- |
IT |
He |
Bolboschoenus affinis Drobow. |
|
- |
IT |
He |
Carex stenophylla Wahlenb. |
|
- |
IT |
He |
Scripoides holoschoenus (L.) Soják. |
|
Dipsacaceae |
|||
|
- |
IT |
He |
Cephalaria dichaetophora Boiss. |
|
- |
IT |
He |
Cephalaria procera Fisch. & Ave-Lall. |
|
- |
IT |
He |
Pterocephalus canus Coult. ex DC. |
|
- |
IT |
He |
Pterocephalus kurdicus Vatke. |
|
- |
IT |
Th |
Pterocephalus plumosus Coult. |
|
Elaeagnaceae |
|||
|
- |
IT |
Ph |
Elaeagnus angustifolia L. |
|
Equisetaceae |
|||
|
- |
PL |
Cr |
Equisetum arvense L. |
|
Euphorbiaceae |
|||
|
- |
IT |
He |
Andrachne telephioides L. |
|
- |
IT |
Th |
Euphorbia azerbajdzhanica Bordz. |
|
- |
IT |
He |
Euphorbia boissieriana (Woronow.) Prokh. |
|
- |
IT |
He |
Euphorbia bungei Boiss. |
|
- |
IT-ES-M |
He |
Euphorbia helioscopia L. |
|
- |
IT |
He |
Euphorbia heteradena Jaub & Spach. |
|
- |
IT-M |
Th |
Euphorbia peplus L. |
|
Fumareaceae |
|||
|
- |
IT-ES-M |
Th |
Fumaria asepala Boiss. |
|
- |
IT-ES |
Th |
Fumaria parviflora Lam. |
|
Geraniaceae |
|||
|
- |
IT |
Cr |
Biebersteinia multifida DC. |
|
- |
IT-ES-M |
Th |
Erodium cicutarium (L.) L'Her. |
|
- |
IT |
He |
Geranium lucidum L. |
|
- |
IT |
Cr |
Geranium tuberosum L. |
|
Poaceae |
|||
|
- |
IT-ES |
Th |
Aegilops tauschii Coss. |
|
- |
IT |
He |
Agropyron intermedium (Host) P.Beauv. |
|
- |
IT-ES |
Cr |
Agropyron repens (L.) P.Beauv. |
|
- |
IT-ES-M |
He |
Alopecurus apiatus Ovcz. |
|
- |
IT |
Cr |
Arrhenatherum kotschyi Boiss. |
|
- |
IT-ES-M |
Th |
Avena ludoviciana Durieu. |
|
- |
IT |
Th |
Boissiera squarrosa (Sol.) Nevski. |
|
- |
PL |
He |
Bothriochloa ischaemum (L.) Keng. |
|
- |
IT-ES |
Th |
Bromus danthoniae Trin.ex C.A.Mey. |
|
- |
PL |
Th |
Bromus tectorum L. |
|
- |
IT |
He |
Bromus tomentellus Boiss. |
|
- |
IT |
He |
Calamagrostis pseudophragmites Asch. |
|
- |
IT-ES |
Cr |
Catabrosa aquatica P.Beauv. |
|
- |
Cosm |
Cr |
Cynodon dactylon (L.) Pers. |
|
- |
IT-ES-M |
He |
Dactylis glomerata L. |
|
- |
IT-ES-M |
Th |
Eremopoa persica(Trin.) Roshev. |
|
- |
IT-ES |
He |
Festuca arundinacea Schreb. |
|
- |
IT-ES |
He |
Festuca ovina L. |
|
- |
IT |
Th |
Heteranthelium piliferum Hochst. ex Jaub. & Spach. |
|
- |
IT-ES-M |
Cr |
Hordeum bulbosum L. |
|
- |
IT-ES-M |
Th |
Hordeum glaucum Steud. |
|
- |
IT-ES-M |
He |
Hordeum violaceum Boiss. & Hohen. |
|
- |
Cosm |
Th |
Hordeum vulgare L. |
|
- |
IT-M |
He |
Lolium perenne L. |
|
- |
IT |
He |
Melica jacquemontii Decne. |
|
- |
IT-M |
He |
Melica persica Kunth. |
|
- |
IT |
Cr |
Oryzopsis holciformis Hack. |
|
- |
IT-ES-M |
Th |
Parapholis incurva (L.) C.E.Hubb. |
|
- |
IT-SS |
Cr |
Pennisetum orientale Rich. |
|
- |
IT-SS |
Cr |
Phalaris arundinacea L. |
|
- |
Cosm |
Cr |
Phragmites australis (Cav) Steud. |
|
- |
Cosm |
Th |
Poa annua L. |
|
- |
IT-ES-M |
Cr |
Poa bulbosa L. |
|
- |
IT |
Cr |
Psathyrostachys fragilis (Boiss.) Nevski. |
|
- |
IT |
Cr |
Puccinella bulbosa (Grossh) Grossh. |
|
- |
PL |
Th |
Setaria viridis (L.) P.Beauv. |
|
- |
PL |
Cr |
Sorghum halepense (L.) Pers. |
|
- |
IT |
He |
Stipa hohenackeriana Trin. & Rupr. |
|
- |
IT-M |
He |
Stipa parviflora Desf. |
|
- |
IT |
Th |
Taeniatherum crinitum (Schreb.) Nevski. |
|
- |
IT |
Th |
Triticum aestivum L. |
|
Hypericaceae |
|||
|
- |
IT-ES |
He |
Hypericum helianthemoides (Spach) Boiss. |
|
- |
IT |
He |
Hypericum scabrum L. |
|
Iridaceae |
|||
|
- |
IT |
Cr |
Gladiolus atroviolaceus Boiss. |
|
- |
IT |
Cr |
Gladiolus segetum Ker Gawl. |
|
Juglandaceae |
|||
|
- |
IT-ES-M |
Ph |
Juglans regia L. |
|
Juncaceae |
|||
|
- |
Cosm |
Cr |
Juncus inflexus L. |
|
Labiatae |
|||
|
- |
IT |
Th |
Acinos graveolens Link. |
|
LR-END |
IT |
He |
Ajuga chamaecistus Ging.ex Benth. |
|
- |
IT |
He |
Eremostachys laevigata Bunge. |
|
- |
IT |
He |
Eremostachys macrophylla Montbret. & Aucher. |
|
- |
IT-M |
Th |
Lallemantia iberica Fisch. & C.A. Mey. |
|
- |
IT-ES-M |
Cr |
Lamium album L. |
|
- |
Cosm |
Th |
Lamium amplexicaule L. |
|
- |
IT |
He |
Marrubium cuneatum[Soland.] |
|
- |
PL |
He |
Marrubium vulgareL. |
|
- |
PL |
Cr |
Mentha longifolia (L.) Huds. |
|
- |
IT |
He |
Nepeta fissa C.A.Mey. |
|
- |
IT |
He |
Nepeta persica Boiss. |
|
- |
IT |
Th |
Nepeta pungens Benth. |
|
LR-END |
IT |
Th |
Nepeta straussii Hausskn. & Bornm. |
|
END |
IT |
He |
Phlomis anisodonta Boiss. |
|
END |
IT |
He |
Phlomis olivieri Benth. |
|
LR-END |
IT |
He |
Phlomis persica Boiss. |
|
- |
IT |
He |
Salvia ceratophyllaL. |
|
- |
IT |
He |
Salvia hydrangea DC.ex Benth. |
|
- |
IT |
He |
Salvia multicaulis Vahl. |
|
- |
IT-SS |
He |
Salvia palaestina Benth. |
|
END |
IT |
He |
Salvia reuteriana Boiss. |
|
- |
IT |
He |
Salvia syriaca L. |
|
- |
IT-ES-M |
He |
Salvia virgata Ortega. |
|
LR-END |
IT |
He |
Satureja bachtiarica Bunge. |
|
LR |
IT |
He |
Scutellaria multicaulisBoiss. subsp. multicaulis. |
|
LR-END |
IT |
Ch |
Stachys acerosaBoiss. |
|
END |
IT |
He |
Stachys benthamiana Boiss. |
|
- |
IT-ES |
He |
Stachys inflata Benth. |
|
- |
IT-ES |
He |
Stachys lavandulifolia Vahl. |
|
LR-END |
IT |
He |
Stachys pilifera Benth. |
|
- |
IT |
He |
Stachys setifera C.A.Mey. |
|
- |
IT |
He |
Stachys spectabilis Choisy ex DC. |
|
- |
IT-SS |
He |
Teucrium orientale L.subsp. orientale. |
|
- |
IT-M |
He |
Teucrium polium L. |
|
LR-END |
IT |
He |
Thymus daenensis Celak. subsp. daenensis. |
|
- |
IT |
Th |
Ziziphora capitata L. |
|
VU |
IT |
He |
Ziziphora clinopodioides Boiss. |
|
- |
IT |
Th |
Ziziphora tenuior L. |
|
Liliaceae |
|||
|
- |
IT |
Cr |
Allium akaka Gmel. Ex Roem & Schult. |
|
- |
IT |
Cr |
Allium ampeloprasum L.subsp. iranicum Wendelbo. |
|
- |
IT |
Cr |
Allium atroviolaceum Boiss. |
|
EN-END |
IT |
Cr |
Allium hirtifolium Boiss. |
|
- |
IT |
Cr |
Allium scabriscapum Boiss. |
|
- |
IT |
Cr |
Bellevalia longistyla (Miscz.) Grossh. |
|
- |
IT |
Cr |
Colchicum haussknechtii Boiss. |
|
- |
IT |
Cr |
Colchicum kotschyi Boiss. |
|
- |
IT |
Cr |
Colchicum speciosum Steven. |
|
LR-END |
IT |
Cr |
Colchicum wendelboi K. Perss. |
|
LR |
IT |
Cr |
Eremurus spectabilis M. Bieb. |
|
- |
IT |
Cr |
Fritillaria imperialis L. |
|
- |
IT |
Cr |
Fritillaria persica L. |
|
- |
IT |
Cr |
Gagea gageoides (Zucc.) Vved. |
|
- |
IT-ES-M |
Cr |
Muscari neglectum Guss. ex Ten. |
|
- |
IT |
Cr |
Ornithogalum persicum Hausskn. ex Bornm. |
|
- |
IT |
Cr |
Ornithogalum umbellatum L. |
|
- |
IT |
Cr |
Tulipa biflora Pall. |
|
- |
IT |
Cr |
Tulipa stylosa Fisch. ex Fisch & C.A.Mey. |
|
- |
Linaceae |
||
|
LR-END |
IT |
He |
Linum album Kotschy ex Boiss. |
|
DD |
IT |
He |
Linum usitatissimum L. |
|
Malvaceae |
|||
|
DD-END |
IT |
He |
Alcea koelzii I. Riedl. |
|
- |
IT-ES-M |
He |
Malva neglecta Wallr. |
|
- |
Moraceae |
||
|
- |
IT-ES-M |
Ph |
Ficus carica L. subsp. carica |
|
- |
IT-ES |
Ph |
Morus nigra L. |
|
- |
Morinaceae |
||
|
- |
IT |
He |
Morina persica L. |
|
- |
Oleaceae |
||
|
LR |
IT |
Ph |
Fraxinus rotundifolia Mill. |
|
- |
Onagraceae |
||
|
- |
PL |
He |
Epilobium hirsutum L. |
|
- |
Orchidaceae |
||
|
- |
IT |
Cr |
Orchis palustris Jacq. |
|
- |
Orobanchaceae |
||
|
DD-END |
IT |
Par |
Orobanche schwingenschussi Gilli. |
|
Papaveraceae |
|||
|
- |
IT |
He |
Glaucium oxylobum Boiss. & Buhse. |
|
- |
IT-M |
Th |
Hypecoum pendulum L. |
|
- |
IT |
Th |
Papaver argemone L. |
|
- |
IT |
Th |
Papaver dubium L. |
|
- |
IT |
He |
Papaver fugax Poir. |
|
- |
IT |
Th |
Roemeria refracta DC. |
|
Papilionaceae |
|||
|
- |
IT |
Ch |
Astragalus adscendens Boiss. & Hausskn. ex Boiss. |
|
- |
IT |
He |
A. aegobromus Boiss. & Hohen. |
|
- |
IT |
Ch |
A. ardahalicus Parsa. |
|
LR-END |
IT |
He |
A. babakhanloui Maassoumi & Podlech. |
|
LR-END |
IT |
Ch |
A. campylanthus Boiss. |
|
VU-END |
IT |
He |
A. caryolobus Bunge. |
|
LR |
IT |
Ch |
A. cephalanthus DC. |
|
- |
IT |
He |
A. curvirostris ssp curvirostris Boiss. |
|
- |
IT |
He |
A. effusus Bunge. |
|
LR |
IT-SS |
Ch |
A. fasciculifolius Boiss. |
|
LR |
IT |
Ch |
A. gossypinus Fisch. |
|
- |
IT |
He |
A. hamosus L. |
|
END |
IT |
He |
A. jessenii Bunge. |
|
- |
IT |
Ch |
A. microcephalus Willd. |
|
LR |
IT |
Ch |
A. myriacanthus Boiss. |
|
LR-END |
IT |
Ch |
A. murinus Boiss. |
|
- |
IT |
Ch |
A. rhodosemius Boiss. & Hausskn. |
|
LR-END |
IT |
Ch |
A. susianus Boiss. |
|
LR |
IT |
Ch |
A. verus Olivier. |
|
LR-END |
IT |
He |
Cicer spiroceras Jaub. & Spach. |
|
- |
IT-ES-M |
He |
Coronilla varia L. subsp. varia |
|
LR |
IT-ES |
Cr |
Glycyrrhiza glabra L. var. glabra. |
|
- |
IT-ES |
He |
Lathyrus cyaneus (Steven.) K. Koch. |
|
- |
IT |
Th |
Lens culinaris Medik. |
|
- |
PL |
He |
Lotus corniculatus L. |
|
- |
PL |
He |
Medicago lupulina L. |
|
- |
IT-ES-M |
Th |
Medicago minima (L.) Bartal. |
|
- |
IT |
Th |
Medicago radiata L. |
|
- |
IT-ES-M |
He |
Medicago sativa L. |
|
- |
IT-ES-M |
He |
Melilotus officinalis (L.) Lam. |
|
- |
IT |
Ch |
Onobrychis cornuta (L.) Desv. |
|
DD-END |
IT |
He |
Onobrychis gaubae Bornm. |
|
- |
IT |
He |
Ononis spinosa L. |
|
- |
IT-ES-M |
He |
Trifolium pratense L. |
|
- |
IT-ES-M |
Cr |
Trifolium repens L. |
|
LR-END |
IT |
He |
Trigonella elliptica Boiss. |
|
- |
IT |
Th |
Trigonella monantha C. A. Mey. |
|
LR |
IT |
Th |
Vicia anatolica Turrill. |
|
- |
IT |
Th |
Vicia ervilia Willd. |
|
- |
IT |
Th |
Vicia variabilis Freyn & Sint. ex Freyn. |
|
- |
IT-ES-M |
He |
Vicia villosa Roth. |
|
Plantaginaceae |
|||
|
- |
IT-ES |
Th |
Plantago atrata Hoppe. |
|
- |
PL |
He |
Plantago lanceolata L. |
|
Platanaceae |
|||
|
- |
IT-M |
Ph |
Platanus orientalis L. |
|
Plumbaginaceae |
|||
|
DD-END |
IT |
Ch |
Acantholimon aspadanum Bunge. |
|
DD |
IT |
Ch |
Acantholimon bromifolium Boiss. ex Bunge. |
|
Podophyllaceae |
|||
|
- |
IT |
Cr |
Bongardia chrysogonum Boiss |
|
- |
IT-ES |
Cr |
Leontice armeniaca Boiv. |
|
- |
IT-ES |
Cr |
Leontice leontopetalum L. |
|
Polygonaceae |
|||
|
- |
IT |
Ch |
Atraphaxis spinosa L. |
|
- |
IT |
He |
Polygonum alpestre C. A. Mey. |
|
LR-END |
IT |
He |
Polygonum aridum Boiss. & Hausskn. ex Boiss. |
|
- |
Cosm |
Th |
Polygonum aviculare L. |
|
- |
IT-ES |
Th |
Polygonum lapathifolium L. |
|
LR |
IT |
He |
Polygonum luzuloides Jaub. & Spach. |
|
- |
IT |
He |
Polygonum paronychioides C. A. Mey. |
|
- |
IT |
He |
Polygonum thymifolium Jaub. & Spach. |
|
- |
IT |
He |
Rheum ribes L. |
|
LR-END |
IT |
He |
Rumex elbrusensis Boiss. |
|
- |
IT |
He |
Rumex ponticus E.H. L.Krause. |
|
Primulaceae |
|||
|
LR-END |
IT |
He |
Dionysia caespitosa Boiss. |
|
LR-END |
IT |
He |
Dionysia revoluta Boiss. |
|
VU-END |
IT |
He |
Dionysia sawyeri (Watt) Wendelbo. |
|
Rafflesiaceae |
|||
|
- |
IT |
Par |
Pilostyles haussknechtii Boiss. |
|
Ranaunculaceae |
|||
|
- |
IT |
Th |
Adonis aestivalis L. |
|
- |
IT |
Cr |
Anemone biflora DC. |
|
- |
IT |
Cr |
Batrachium trichophyllum (Chaix) Bosch. |
|
- |
IT-ES-M |
Th |
Ceratocephalus falcata (L.) Pers. |
|
- |
IT |
Ph |
Clematis ispahanica Boiss. |
|
- |
IT |
Th |
Consolida orientalis (J. Gay) Schrödinger |
|
LR |
IT |
Cr |
Delphinium tuberosum Aucher ex Boiss. |
|
- |
IT |
Cr |
Ficaria kochii (Ledeb.) Iranshahr & Rech. f. |
|
- |
IT-ES-M |
Th |
Ranunculus arvensis L. |
|
- |
IT |
He |
Ranunculus polyanthemos L. |
|
- |
IT-M |
He |
Thalictrum isopyroides C. A. Mey |
|
- |
Rhamnaceae |
||
|
LR |
IT-ES |
Ph |
Rhamnus pallasii Fisch. & C.A.Mey. |
|
DD |
IT |
Ph |
Rhamnus cornifolia Boiss. & Hohen. |
|
LR-END |
IT |
Ph |
Rhamnus persica Boiss. |
|
Rosaceae |
|||
|
- |
PL |
Ph |
Amygdalus communis L. |
|
LR-END |
IT |
Ph |
Amygdalus haussknechtii C. K. Schneid.ex Bornm. |
|
LR-END |
IT |
Ph |
Amygdalus lycioides Spach. |
|
- |
IT |
Ph |
Amygdalus orientalis Mill. |
|
- |
PL |
Ph |
Armeniaca vulgaris Lam. |
|
- |
IT |
Ph |
Cerasus mahaleb Mill. |
|
- |
IT |
Ch |
Cerasus pseudoprostrata Pojark. |
|
- |
IT |
Ph |
Cerasus vulgaris Mill. |
|
- |
IT |
Ph |
Cotoneaster luristanicus G. Klotz. |
|
- |
IT |
Ph |
Crataegus azarolus L. |
|
END |
IT |
Ph |
Crataegus persica Pojark. |
|
- |
PL |
Ph |
Malus domestica Borkh. |
|
- |
IT-ES-M |
Ph |
Rosa canina L. |
|
- |
IT |
Ph |
Rosa elymaitica Boiss. & Hausskn. ex Boiss. |
|
- |
IT-M |
Ch |
Rosa orientalis A. Dupont ex DC. |
|
END |
IT |
Ph |
Rubus anatolicus Focke. |
|
- |
IT-ES-M |
He |
Sanguisorba minor Scop. |
|
Rubiaceae |
|||
|
- |
IT |
He |
Asperula glomerata (M. Bieb.) Griseb. |
|
- |
IT |
He |
Asperula molluginoides Rchb. |
|
- |
IT |
Th |
Asperula orientalis Boiss. & Hohen. |
|
- |
IT |
Th |
Asperula setosa Jaub. & Spach. |
|
- |
Cosm |
Th |
Callipeltis cucullaria (L.) DC. |
|
- |
IT |
He |
Crucianella gilanica Trin. |
|
- |
IT-ES-M |
Th |
Galium aparine L. |
|
- |
IT-M |
Th |
Galium setaceum Lam. |
|
- |
PL |
He |
Galium verum L. |
|
- |
IT |
Th |
Galium tricorne Stokes. |
|
LR |
IT |
He |
Rubia tinctorum L. |
|
Salicaceae |
|||
|
- |
IT-ES |
Ph |
Populus alba L. |
|
- |
IT-ES |
Ph |
Salix alba L. |
|
- |
IT |
Ph |
Salix excelsa J. F. Gmel. |
|
Santalaceae |
|||
|
- |
IT |
He |
Thesium kotschyanum Boiss. |
|
Scrophulariaceae |
|||
|
- |
IT |
He |
Kickxia commutata (Rchb.) Fritsch. |
|
- |
IT |
He |
Linaria fastigiata Chav. |
|
- |
IT |
He |
Linaria grandiflora Desf. |
|
LR-END |
IT |
He |
Scrophularia crassiuscula Grau. |
|
END |
IT |
He |
Scrophularia nervosa Benth. |
|
- |
IT |
He |
Scrophularia striata Boiss. |
|
- |
IT |
He |
Scrophularia variegata M. Bieb |
|
- |
IT |
He |
Verbascum agrimoniifolium (K. Koch) Hub.-Mor. |
|
- |
IT-ES |
He |
Verbascum sinuatum L. |
|
- |
Cosm |
He |
Veronica anagallis- aquatica L. |
|
- |
IT-M |
He |
Veronica orientalis Mill. |
|
Solanaceae |
|||
|
- |
IT |
He |
Hyoscyamus reticulatus L. |
|
- |
IT |
He |
Hyoscyamus senecionis Willd. |
|
- |
Cosm |
Th |
Solanum nigrum L. |
|
Tamaricaceae |
|||
|
- |
PL |
Ph |
Tamarix ramosissima Ledeb. |
|
Thymelaeaceae |
|||
|
- |
IT |
Ph |
Daphne mucronata Royle. |
|
Ulmaceae |
|||
|
- |
IT-ES-M |
Ph |
Celtis caucasica Willd. |
|
LR |
IT |
Ph |
Ulmus boissieri Grudz. |
|
Umbelliferae |
|||
|
- |
IT |
Cr |
Bunium caroides Hausskn. ex Bornm. |
|
- |
IT |
Cr |
Bunium cylindricum Drude. |
|
- |
IT |
Cr |
Bunium paucifolium DC. |
|
- |
IT |
He |
Bupleurum falcatum L. |
|
- |
IT |
He |
Chaerophyllum macropodum Boiss. |
|
LR-END |
IT |
He |
Echinophora platyloba DC. |
|
- |
IT |
He |
Eryngium billardierei Heldr. ex Boiss. |
|
- |
IT-ES-M |
He |
Falcaria vulgaris Bernh. |
|
EN-END |
IT |
He |
Ferula assa-foetida L. |
|
LR |
IT |
He |
Ferula gummosa Boiss. |
|
- |
IT |
He |
Ferula ovina Boiss. |
|
LR |
IT |
He |
Ferulago angulata Boiss. |
|
- |
IT |
He |
Grammosciadium pterocarpum Boiss. |
|
- |
IT |
He |
Grammosciadium scabridum Boiss. |
|
- |
IT |
He |
Heracleum lasiopetalum Boiss. |
|
LR |
IT |
He |
Malabaila dasyantha Fisch. & C.A.Mey. ex K.Koch |
|
- |
IT |
Th |
Orlaya daucoides (L.) Greuter |
|
- |
IT |
He |
Pimpinella kotschyana Boiss. |
|
- |
IT |
He |
Prangos acaulis (DC.) Bornm. |
|
- |
IT |
He |
Prangos uloptera DC. |
|
LR-END |
IT |
He |
Rhabdosciadium aucheri Boiss. |
|
DD-END |
IT |
He |
Scaligeria nodosa Boiss. |
|
- |
IT |
Th |
Scandix iberica M. Bieb. |
|
- |
IT-ES |
He |
Sium sisaroideum DC. |
|
- |
IT |
He |
Smyrniopsis aucheri Boiss. |
|
- |
IT |
He |
Smyrnium cordifolium Boiss. |
|
- |
PL |
Th |
Turgenia latifolia Hoffm. |
|
- |
IT |
Th |
Turgeniopsis foeniculacea Boiss. |
|
DD |
IT |
He |
Zeravschanica membranacea (Boiss.) M. Pimen. |
|
- |
IT |
He |
Zosimia absintifolia M.Bieb. |
|
Urticaceae |
|||
|
- |
IT |
He |
Parietaria alsinifolia Delile. |
|
- |
IT-ES-M |
He |
Parietaria judaica L. |
|
- |
PL |
He |
Urtica dioica L. |
|
Valerianaceae |
|||
|
- |
IT |
He |
Valeriana sisymbriifolia Vahl. |
|
- |
IT-M |
Th |
Valerianella cymbaecarpa C. A. Mey. |
|
Vitaceae |
|||
|
- |
IT-SS |
Ph |
Ampelopsis vitifolia Planch. |
|
- |
IT-SS |
Ph |
Vitis vinifera L. |
|
Zygophyllaceae |
|||
|
- |
PL |
He |
Peganum harmala L. |
)