فلور، شکل زیستی و پراکنش جغرافیایی گیاهان منطقه‌ حفاظت شده‌ هلالی در استان خراسان رضوی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زیست‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

2 گروه زیست‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

3 گروه گیاه‌شناسی، پژوهشکده‌ علوم گیاهی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

منطقه حفاظت شده‌ هلالی از سال 1376به عنوان منطقه شکار ممنوع و در سال 1385 به منطقه‌ حفاظت شده تبدیل شده است. این منطقه با مساحت 63495 هکتار در غرب شهر گناباد و جنوب‌شرقی شهر بجستان و در حد فاصل این دو شهر در استان خراسان رضوی قرار دارد. منطقه هلالی در گستره خود ترکیبی از مناطق کوهستانی، دشتی و تپه ماهوری است و بر اساس طبقه‌بندی دومارتون از اقلیم خشک و بیابانی با تابستان‌های گرم و زمستان‌های سرد برخوردار است. در بررسی فلور این منطقه و با به کارگیری فلورهای موجود، تعداد 318 گونه‌ گیاهی شناسایی شد. این گونه‌ها به 205 سرده و 53 تیره متعلق هستند. بیشتر گونه‌ها به تیره‌های Asteraceae، Poaceae و Brassicaceae به ترتیب با 53، 30 و 26 گونه تعلق دارند. بررسی پراکنش جغرافیایی گونه‌های منطقه نشان داد که اغلب گونه‌ها (3/56 درصد) به ناحیه ایرانی-تورانی متعلق‌اند و با توجه به سابقه تخریب در منطقه، گونه‌های چند منطقه‌ای، جهان‌وطن و نیمه جهان‌وطن 1/14 درصد گیاهان را تشکیل می‌دهند. تروفیت‌ها (5/47 درصد) و همی‌کریپتوفیت‌ها (1/26 درصد) از مهم‌ترین اشکال زیستی منطقه هستند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Flora, life form and chorology of plants of the Helali protected area in Khorasan-e Razavi province

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Sokhanvar 1
  • Hamid Ejtehadi 1
  • Jamil Vaezi 2
  • Farshid Memariani 3
  • Mohammad Reza Joharchi 3
  • Zahra Ranjbar 1
1 Department of Biology, Faculty of Sciences, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
2 Department of Biology, Faculty of Sciences, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran
3 Research Center for Plant Sciences, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
چکیده [English]

“Helali protected area” has been officially announced as a no-hunting zone since 1997 and then, became a protected area in 2006. This area with ca. 63495 hectares, is located in the west of Gonabad and southeast of Bajestan, Khorasan-e Razavi province. The area includes mountains, plains and foothills and has a dry and desert climate with warm summers and cold winters based on De Martonne’s aridity index. In investigation of the flora, 318 vascular plant species belonging to 205 genera and 53 families were identified. The most dominant families were Asteraceae, Poaceae, and Brassicaceae with 53, 30, and 26 plant species, respectively. Chorological classification of the flora showed that the majority of the species (56.3%) belonged to the Irano-Turanian region. Pluri-regional, cosmopolitan and sub-cosmopolitan elements made up 14.1% of the flora which reflected a disturbance history in the area. Therophytes (47.5%) and hemicryptophytes (26.1%) were the most important life forms according to Raunkiaer classification.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Life Form
  • Flora
  • Chorology
  • Helali protected area
  • Khorasan-e Razavi

مقدمه

در هر زیستگاهی، خاکی یا آبی، پوشش گیاهی را گونه‌های گیاهی روینده در آنجا تشکیل می‌دهند. برای شناخت صحیح هر واحد گیاهی، فهرستی از گونه‌های موجود در یک جامعه در دوره‌های مختلف رشد بسیار ضروری است (Misra, 1974). عناصر گیاهی همیشه در چرخه‌ زندگی موجودات دیگر نقشی اصلی داشته، همواره مورد بهره‌گیری سایر موجودات زتده بوده‌اند (Ghahreman and Attar, 1999). در علوم مختلف نظیر: زیست‌شناسی، کشاورزی، منابع طبیعی و غیره که به نحوی با گیاهان یک سرزمین ارتباط پیدا می‌نمایند، شناسایی علمی گیاهان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است (Assareh, 2006).

فلور خراسان تنوع در خور توجهی دارد. Kazemian و همکاران (2004) فلور گیاهان بند گلستان در استان خراسان رضوی را با معرفی 266 گونه متعلق به 45 تیره و 266 جنس بررسی نمودند. Gholami و همکاران (2006) با مطالعه‌ فلور و بررسی تنوع زیستی گیاهی اطراف دریاچه بزنگان در استان خراسان رضوی، 112 گونه متعلق به 35 تیره و 96 جنس را معرفی نمودند. Ghollassi Mood و همکاران (2006) فلور منطقه‌ غرب بیرجند واقع در استان خراسان جنوبی را بررسی نموده، مشخص کردند در این منطقه 160 گونه‌ گیاهی وجود دارد که این گونه‌ها به 37 خانواده و 128 جنس متعلق هستند. Vaseghi و همکاران (2008) ضمن بررسی فلور، شکل زیستی و پراکنش جغرافیایی عناصر گیاهی در ارتفاعات کلات-زیرجان گناباد، تعداد 190 گونه‌ گیاهی از 107 جنس و 39 تیره را معرفی نمودند. آنها نشان دادند که تروفیت‌ها و همی‌کریپتوفیت‌ها از مهم‌ترین گروه‌های ساختاری طیف زیستی منطقه هستند. بررسی پراکنش جغرافیایی نیز چیرگی عناصر ایرانی-تورانی را نشان داد. Bakhshi Khaniki (2008) در بررسی فلور شهرستان فردوس، 164 گونه‌ گیاهی متعلق به 31 تیره و 114 جنس را معرفی نمود. Memariani و همکاران (2009) در مطالعه‌ای بر روی فلور و پوشش گیاهی منطقه فریزی در دامنه‌های شمالی کوه‌های بینالود 484 گونه متعلق به 59 تیره و 229 جنس را معرفی نمودند که یکی از مناطق با تنوع گیاهی منحصر به فرد در خراسان رضوی محسوب می‌شود.

«منطقه حفاظت شده هلالی» که برای انجام پژوهش حاضر انتخاب شده است از سال 1376 توسط سازمان حفاظت محیط زیست، شکار ممنوع اعلام شده، در سال 1385 به منطقه حفاظت شده تبدیل شده است. از آنجا که تاکنون هیچ مطالعه‌ای بر روی تنوع زیستی گیاهی این منطقه صورت نگرفته است، هدف از انجام این پژوهش بررسی فلور منطقه است تا به ایجاد پایگاهی از داده‌ها برای سایر مطالعات پوشش گیاهی منجر ‌شود و بتواند راهکارهای مناسبی جهت حفاظت هر چه بهتر منطقه ارایه دهد.

 

مواد و روش‌ها

معرفی منطقه: منطقه‌ حفاظت شده‌ هلالی در غرب شهر گناباد و شرق شهر بجستان و در حد فاصل این دو شهر در استان خراسان رضوی قرار دارد. وسعت منطقه 63495 هکتار و به صورت دشتی، تپه ماهوری و کوهستانی است. این منطقه در طول شرقی 58 درجه و 10 دقیقه تا 58 درجه و 38 دقیقه و عرض شمالی 34 درجه و 13 دقیقه تا 34 درجه و 36 دقیقه واقع شده است (شکل 1). مرتفع‌ترین نقطه، کوه کمرزرد ارتفاع 2578 متر و پست‌ترین نقطه 1100 متر ارتفاع دارد.

از نظر سازندهای زمین‌شناسی رخساره‌های شمشک همراه درون لایه‌هایی از گدازه‌های آندزیتی و سنگ‌های آتشفشانی متنوع ائوسن بیشترین گسترش را در منطقه دارند. ارتفاعات منطقه به علت گسترش محدود سازندهای پالئوزوئیک و نفوذ توده‌های آتشفشانی و آندزیتی، از نظر ذخیره و تغذیه منابع آب چندان در خور توجه نیستند (Aghamiri و همکاران، 2003). بارندگی کم و عدم گسترش تشکیلات با نفوذپذیری زیاد، عامل اصلی نبودن رودخانه‌های دائمی و حتی فصلی در منطقه است. تمام مسیرها و انهاری که از ارتفاعات جنوبی و جنوب‌غربی منطقه سرازیر می‌شوند فاقد آب دایمی بوده، فقط در مواقع بارندگی و جریان سیل آبدار هستند (Pourebrahim, 1992).


 

 

 

شکل 1- نقشه توپوگرافی منطقه حفاظت شده هلالی و موقعیت آن در ایران

 

 

با توجه به منحنی باران- دما به دست آمده از اطلاعات دوره‌ 20 ساله (1987-2006) ایستگاه سینوپتیک گناباد، متوسط بارندگی سالانه 6/143 میلی‌متر و بیشترین مقدار آن مربوط به فصل زمستان است. در این منطقه، 8 ماه خشک وجود دارد که از اوایل فروردین شروع شده وتا اواخر آبان ادامه می‌یابد (Iran Meteorological Organization, 2007). اقلیم منطقه بر اساس روش دومارتن، خشک و بر اساس روش آمبرژه، خشک و سرد است (شکل 2).

 

شکل 2- منحنی باران - دما ایستگاه سینوپتیک گناباد (1987-2006)

روش کار: برای تعیین فلور منطقه در فصول رویشی سال 1390 و 1391، بازدیدهای دوره‌ای از منطقه به عمل آمد. در هر بازدید، گیاهان به صورت کامل جمع‌آوری و به وسیله روزنامه و تخته پرس، خشک شده، برای شناسایی به هرباریوم دانشکده‌ علوم دانشگاه فردوسی مشهد منتقل و نگهداری شدند. شناسایی گیاهان در هرباریوم دانشکده‌ علوم و پژوهشکده‌ علوم گیاهی دانشگاه فردوسی با کمک منابع موجود شامل: فلورا ایرانیکا (Rechinger, 1967-1998)، فلور عراق (Townsend and Guest, 1966-1985)، فلور فلسطین (Zohary, 1966-1972)، فلور ترکیه (Davis, 1965-1988)، فلور شرق (Boissier, 1867-1888)، فلور شوروی سابق (Komarov, 1934-1954)، فلور ایران (Assadi et al., 1988-2011)، فلور رنگی ایران (Ghahreman, 1979-1992)، گون‌های ایران (Maassoumi, 1986-2000)، کروموفیت‌های ایران (Ghahreman, 1994)، رُستنی‌های ایران (Mobayen, 1975-1996)، رده‌بندی گیاهی (Mozaffarian, 2005) و فرهنگ نام‌های گیاهان ایران (Mozaffarian, 2003) انجام شد. اختصار اسامی مؤلفان گونه‌ها با نمایه بین‌المللی نام‌های گیاهی (IPNI, 2012) یکسان‌سازی شد. طبقه‌بندی شکل‌های زیستی گیاهان بر اساس سیستم Raunkiaer (1934) انجام شد. در این سیستم، گیاهان بر اساس موقعیت جوانه‌های تجدید کننده حیات به پنج دسته فانروفیت‌ها، کامفیت‌ها، همی‌کریپتوفیت‌ها، ژئوفیت‌ها و تروفیت‌ها تقسیم می‌شوند. با استفاده از منابع یاد شده، شکل زیستی گیاهان منطقه نیز مشخص شد. همچنین، بر اساس تقسیم‌بندی نواحی رویشی (Léonard, 1988)، پراکنش جغرافیایی (کورولوژی) گونه‌ها تعیین شد.

 

نتایج

در بررسی‌های به عمل آمده در منطقه، تعداد 318 گونه گیاه آوندی شناسایی شد و مشخص گردید این گونه‌ها به 205 سرده و 53 تیره تعلق دارند که از این بین 1 گونه به 1 تیره از سرخسی‌ها، 2 گونه به 1 تیره از بازدانگان، 51 گونه به 6 تیره از تک لپه‌‌ای‌ها و 264 گونه به 45 تیره از دولپه‌ای‌ها متعلق هستند (پیوست 1). تیره‌های Asteraceae با 53 گونه، Poaceae با 30 گونه و Brassicaceae با 26 گونه، دارای بیشترین تعداد گونه‌ها هستند. بزرگترین سرده‌های منطقه از لحاظ تعداد گونه عبارتند از: Astragalus با 12 گونه، Gagea با 6 گونه و Cousinia، Lappula، Alyssum، Euphorbia، Polygonum و Valerianella هر کدام با 5 گونه.

در بررسی شکل‌های زیستی به روش Raunkiaer مشخص گردید بیشترین تعداد گونه‌های منطقه (151 گونه) دارای شکل زیستی تروفیت (5/47 درصد) هستند. نسبت سایر شکل‌های زیستی به ترتیب عبارتنداز: همی‌کریپتوفیت 2/25 درصد (80 گونه)، ژئوفیت 3/11 درصد (36 گونه)، کامفیت 4/10 درصد (33 گونه) و فانروفیت 6/5 درصد (18 گونه) (شکل 3). نتایج حاصل از تعیین کوروتیپ گیاهان منطقه نشان داد که گیاهان با پراکنش جغرافیایی ایرانی-تورانی با 3/56 درصد مهم‌ترین گروه منطقه است. سایر نتایج مربوط به پراکنش جغرافیایی گیاهان در شکل 4 نشان داده شده است.

 

شکل 3- درصد فراوانی شکل‌های زیستی گیاهان منطقه‌ بررسی شده (Ch: کامفیت‌ها، Ge: ژئوفیت‌ها (کریپتوفیت‌ها)، He: همی‌کریپتوفیت‌ها، Ph: فانروفیت‌ها و ‍Th: تروفیت‌ها).

 

شکل 4- درصد فراوانی پراکنش جغرافیایی عناصر رویشی منطقه‌ بررسی شده (COS: جهان‌وطن، IT: ایرانی-تورانی، IT-ES: ایرانی-تورانی/اروپا-سیبری، IT-ES-M: ایرانی-تورانی/اروپا-سیبری/مدیترانه‌ای، IT-M: ایرانی-تورانی/مدیترانه‌ای، IT-M-SS: ایرانی-تورانی/مدیترانه‌ای/صحرا-سندی، IT-SS: ایرانی-تورانی/صحرا-سندی، PL: چند ناحیه‌ای و SCO: نیمه‌جهان‌وطنی).

 

بحث

با توجه به سابقه تخریب منطقه پیش از حفاظت و اینکه بخش شایان توجهی از منطقه شامل نواحی روستایی، اراضی زراعی و باغات است و نیز با توجه به اقلیم خشک حاکم بر منطقه، کمبود بارندگی، خشکسالی‌های متوالی و نیز فقدان رودخانه‌ دائمی، حضور 318 گونه‌ گیاهی در آن می‌تواند نشانه‌ غنای گونه‌ای نسبتاً بالای منطقه در مقایسه با سایر مناطق خراسان رضوی باشد.

تیره‌ Asteraceae، با دارا بودن 53 گونه، تیره‌ غالب منطقه به شمار می‌رود. اعضای این تیره‌ گیاهی سازش خوبی با شرایط اقلیمی منطقه ایرانی-تورانی داشته، معمولاً در مناطقی که دارای میزان بالای تخریب پوشش گیاهی باشد، افزایش پیدا می‌کنند. این امر می‌تواند سیمای یک منطقه‌ تخریب شده را نمایان سازد.

ترکیب شکل‌های زیستی علاوه بر ترکیب گونه‌ای از موارد جالبی است که به وسیله‌ آن می‌توان در مورد پاسخ یک اجتماع به عوامل محیطی خاص اطلاعاتی به دست آورد (Asri, 2005). تروفیت‌ها با 5/47 درصد، بیشترین فراوانی شکل زیستی منطقه را به خود اختصاص می‌دهند. با توجه به اینکه تروفیت‌ها دوره‌ رویشی خود را در زمانی کوتاه و پیش از شروع خشکی کامل می‌کنند، اقلیم خشک منطقه، وجود تخریب و نیز خشکسالی‌های اخیر می‌تواند شاهدی بر فراوانی بالای آنها باشد. پژوهش‌های مشابه روی فلور مناطق بند گلستان (Kazemian et al., 2004)، بیرجند (Ghollassi Mood et al., 2006)، بزنگان (Gholami et al., 2006)، کلات-زیرجان گناباد (Vaseghi et al., 2008) و بردسکن (Ghorbanli et al., 2009) نیز نشان‌دهنده‌ فراوانی بالای تروفیت‌ها در مناطق مزبور است که با ویژگی‌های اقلیمی این مناطق قابل توجیه است. از آنجا که فانروفیت‌ها تحمل کمتری نسبت به خشکی داشته، در شرایط خشکی محکوم به فنا هستند، با توجه به وضعیت منطقه، وجود تعداد گونه‌ اندک از شکل زیستی فانروفیت ( 18 گونه) منطقی به نظر می‌‌رسد.

با توجه به قرار داشتن منطقه در ناحیه‌ ایرانی-تورانی، اختصاص بیش از نیمی از گروه‌های پراکنش جغرافیایی منطقه (3/56) به کوروتیپ ایرانی-تورانی، امری بدیهی به نظر می‌رسد (Léonard, 1988). پژوهش‌های مشابه در مناطق و شهرستان‌های همجوار از جمله کلات- زیرجان گناباد (Vaseghi et al., 2008، فردوس (Bakhshi Khaniki, 2008) و نیز سایر مناطق استان خراسان رضوی از جمله بند گلستان (Kazemian et al., 2004)، بزنگان (Gholami et al., 2006) و حوزه‌ آبخیز تیرگان (Amiri et al., 2008) نیز غلبه‌ عناصر رویشی ایرانی-تورانی را تأیید می‌نماید. گونه‌های چند منطقه‌ای، جهان‌وطن و نیمه‌جهان‌وطن 1/14 درصد گیاهان را تشکیل می‌دهند. این گیاهان اغلب گونه‌هایی مهاجم و فرصت‌طلب هستند. با توجه به سابقه تخریب در منطقه، افزایش این گروه از گیاهان موجب کاهش سهم گونه‌های بومی و طبیعی، از جمله گیاهان ایرانی-تورانی، در مقایسه با سایر مناطق شده است (Memariani et al., 2009).

با عنایت به اینکه منطقه از تنوع و پوشش گیاهی نسبتاً خوبی برخوردار است و سیمای ظاهری آن در فصول بهار و تابستان می‌تواند زمینه‌های مناسبی برای اکوتوریسم ایجاد نماید و همچنین حضور گیاهان دارویی (Sokhanvar et al., 2011) و مرتعی، حضور 12 گونه بوم‌زاد ایران و برخی گونه‌های در معرض خطر در منطقه مانند گونه آسیب‌پذیر .Philomidoschema parviflorum (Jalili and Jamzad, 1999)، اجرای برنامه‌های حفاظتی مناسب به منظور بهبود وضعیت منطقه ضروری است.

سپاسگزاری

از معاونت پژوهشی دانشگاه فردوسی مشهد که حمایت مالی این پروژه را با پژوهانه شماره 15908/3 تقبل نموده است و همچنین، آقای علی اصغر بصیری مسؤول محترم آزمایشگاه سیستماتیک دانشکده علوم که در جمع‌آوری نمونه‌ها کمک زیادی کردند، تشکر و قدردانی می‌شود.

 

 

پیوست 1- نام علمی گونه‌ها به تفکیک تیره‌ها بر اساس حروف الفبا، شکل زیستی و پراکنش جغرافیایی هر گونه (اشکال زیستی شامل: Ch: کامفیت‌ها، Ge: ژئوفیت‌ها (کریپتوفیت‌ها)، He: همی‌کریپتوفیت‌ها، Ph: فانروفیت‌ها و ‍Th: تروفیت‌ها و محدوده پراکنش جغرافیایی شامل: COS: جهان‌وطن، IT: ایرانی-تورانی، IT-ES: ایرانی-تورانی/اروپا-سیبری، IT-ES-M: ایرانی-تورانی/ اروپا-سیبری/ مدیترانه‌ای، :IT-M ایرانی-تورانی/مدیترانه‌ای، :IT-M-SS ایرانی-تورانی/مدیترانه‌ای/صحرا-سندی، IT-SS: ایرانی-تورانی/صحرا-سندی، PL: چند ناحیه‌ای و SCO: نیمه‌جهان‌وطن. گونه‌های بوم‌زاد ایران با * مشخص شده‌اند. شماره‌های هرباریومی مربوط به هرباریوم دانشکده علوم دانشگاه فردوسی مشهد است).

گونه‌های

بوم‌زاد ایران

نام علمی گونه‌ها به تفکیک تیره‌

پراکنش جغرافیایی

شکل زیستی

شماره هرباریومی

 

Alliaceae

 

 

 

 

Allium rubellum M.Bieb.

IT

Ge

5069

 

Allium sarawschanicum Regel

IT

Ge

5169

 

Amaranthaceae

 

 

 

 

Amaranthus retroflexus L.

PL

Th

5070

 

Anacardiaceae

 

 

 

 

Pistacia atlantica Desf.

IT-M

Ph

5171

 

Pistacia vera L.

IT

Ph

5172

 

Rhus coriaria L.

IT-M

Ph

5170

 

Apiaceae

 

 

 

 

Bunium cylindricum Drude

IT

Ge

5274

 

Bunium persicum B.Fedtsch.

IT

Ge

5272

 

Eryngium billardierei Delar.

IT

He

5168

 

Ferula foetida Regel

IT

He

5068

 

Ferula gummosa Boiss.

IT

He

5273

 

Prangos latiloba Korovin

IT

He

5275

 

Scandix aucheri Boiss.

IT

Th

5313

 

Scandix pecten-veneris L.

IT-ES-M

Th

5314

 

Scandix stellata Soland.

IT-M

Th

5040

 

Schumannia karelinii (Bunge) Korovin

IT

Ch

5173

 

Torilis leptophylla Rchb.f.

IT-ES

Th

5271

 

Asteraceae

 

 

 

*

Achillea pachycephala Rech.f.

IT

He

5067

 

Achillea wilhelmsii K.Koch

IT

He

5071

 

Acroptilon repens (L.) DC.

PL

He

5167

 

Anthemis hyalina DC.

IT

Th

5312

 

Anthemis odontostephana Boiss.

IT

Th

5166

 

Anthemis rhodocentra Iranshahr

IT

Th

5269

 

Artemisia kopetdaghensis Krasch., Popov & Lincz. ex Poljakov

IT

Ch

5065

 

Artemisia sieberi Besser.

IT

Ch

5311

 

Artemisia turcomanica Gand.

IT

Ch

5174

 

Carduus pycnocephalus L.

IT-ES-M

Th

5270

 

Carthamus oxyacantha M.Bieb.

IT

Th

5315

 

Centaurea bruguierana (DC.) Hand.-Mzt.

IT

Th

5347

 

Centaurea iberica Trevir. ex Spreng.

IT-ES

He

5165

 

Centaurea virgata Lam.

IT

He

5346

 

Chardinia orientalis (L.) Kuntze

IT

Th

5041

 

Cirsium congestum Fisch. & C.A.Mey. ex DC.

IT

He

5345

 

Conyza canadensis (L.) Cronquist

COS

Th

5164

 

Cousinia chrysochlora Rech.f. & Köie

IT

He

5268

 

Cousinia congesta Bunge

IT

Ch

5310

 

Cousinia eryngioides Boiss.

IT

He

5066

 

Cousinia onopordioides Ledeb.

IT

He

5163

 

Cousinia prolifera Jaub. & Spach

IT

He

5064

 

Crepis sancta (L.) Babc.

IT-M

Th

5072

 

Cymbolaena griffithii (A.Gray) Wagenitz

IT

Th

5162

*

Echinops heteromorphus Bunge

IT

He

5265

 

Echinops leiopolyceroides Mozaff.

IT

He

5266

 

Echinops leucographus Bunge

IT

Ch

5267

 

Filago hurdwarica (Wall. ex DC.) Wagenitz

IT

Th

5277

 

Garhadiolus angulosus Jaub. & Spach

IT

Th

5276

 

Heteroderis pusilla Boiss.

IT

Th

5278

*

Jurinea stenocalathia Rech.f.

IT

He

5175

 

Koelpinia linearis Pall.

IT-SS

Th

5161

 

Lactuca glauciifolia Boiss.

IT

Th

5264

 

Lactuca serriola L.

IT-ES-M

He

5063

 

Lasiopogon muscoides DC.

IT-M

Th

5160

 

Launaea acanthodes (Boiss.) O.Kuntze

IT

He

5343

 

Onopordum acanthium L.

IT-ES

Ch

5344

 

Phagnalon nitidum Fresen.

IT-SS

He

5159

 

Pulicaria salviifolia Bunge

IT

Ch

5348

 

Scariola orientalis (Boiss.) Soják

IT

Ch

5309

 

Scorzonera laciniata L.

IT-ES-M

He

5158

 

Scorzonera paradoxa Fisch. & C.A.Mey. ex DC.

IT

Ge

5342

 

Scorzonera raddeana C.Winkl.

IT

Ge

5073

 

Senecio glaucus L.

IT-M-SS

Th

5263

 

Senecio paulsenii O.Hoffm.

IT

He

5061

 

Serratula latifolia Boiss.

IT

He

5157

 

Siebera nana (DC.) Bornm.

IT

Th

5176

 

Sonchus oleraceus L.

PL

Th

5316

 

Taraxacum pseudocalocephalum Soest

IT

He

5062

 

Thevenotia scabra Boiss.

IT

Th

5156

 

Tragopogon gaudanicus Boriss.

IT

He

5279

*

Tragopogon jesdianus Boiss. & Buhse

IT

He

5155

 

Zoegea purpurea Fresen.

IT-SS

Th

5060

 

Berberidaceae

 

 

 

 

Berberis integerrima Bunge

IT

Ph

5308

 

Biebersteiniaceae

 

 

 

 

Biebersteinia multifida DC.

IT

Ge

5154

 

Boraginaceae

 

 

 

 

Arnebia decumbens Coss. & Kralik

IT-SS

Th

5177

 

Asperugo procumbens L.

PL

Th

5153

 

Heliotropium bacciferum Forrsk.

IT-SS

He

5074

 

Heliotropium dasycarpum Ledeb. ex Eichw.

IT

He

5307

 

Heliotropium europaeum L.

IT-ES-M

Th

5261

 

Lappula barbata Gürke

IT-M

He

5262

 

Lappula ceratophora (Popov) Popov

IT

Th

5317

 

Lappula microcarpa Gürke

IT

Th

5077

 

Lappula sessiliflora (Boiss.) Gürke

IT

Th

5058

 

Lappula sinaica (A.DC.) Asch. & Schweinf.

IT

Th

5281

 

Microparacaryum salsum (Boiss.) Hilger & Podlech

IT

Th

5260

 

Nonea caspica G.Don

IT

Th

5152

 

Onosma longiloba Bunge

IT

Th

5059

 

Paracaryum rugulosum Boiss.

IT-SS

He

5280

 

Trichodesma incanum Bunge

IT

He

5178

 

Brassicaceae

 

 

 

 

Aethionema carneum B.Fedtsch.

IT

Th

5075

 

Alyssum dasycarpum Stephan ex Willd.

IT

Th

5306

 

Alyssum desertorum Stapf

IT-ES

Th

5258

 

Alyssum linifolium Stephan ex Willd.

IT-M

Th

5259

 

Alyssum meniocoides Boiss.

IT

Th

5076

 

Alyssum szovitsianum Fisch. & C.A.Mey.

IT

Th

5150

 

Capsella bursa-pastoris (L.) Medik.

PL

Th

5151

 

Cardaria draba (L.) Desv.

PL

He

5318

 

Chorispora tenella DC.

IT-ES

Th

5179

 

Clypeola aspera Turrill

IT

Th

5341

 

Clypeola jonthlaspi L.

IT-M

Th

5078

 

Conringia perfoliata (C.A.Mey.) N.Busch

IT

Th

5149

 

Descurainia sophia (L.) Webb ex Prantl.

IT-ES-M

Th

5257

 

Eruca sativa Mill.

IT-ES-M

Th

5305

 

Goldbachia laevigata DC.

IT

Th

5181

 

Lepidium persicum Boiss.

IT

He

5057

 

Malcolmia africana (L.) W.T.Aiton

IT-M-SS

Th

5182

 

Malcolmia strigosa Boiss.

IT

Th

5180

 

Matthiola alyssifolia (DC.) Bornm.

IT

He

5148

*

Matthiola revoluta Bunge ex Boiss.

IT

He

5256

 

Neotorularia torulosa (Desf.) Hedge & I.Léonard

IT-SS

Th

5355

 

Neslia apiculata Fisch., C.A.Mey. & Avé-Lall.

IT-ES-M

Th

5282

*

Sisymbrium integerrimum Rech.f. & Aellen

IT

He

5079

 

Sisymbrium irio L.

IT-ES

Th

5339

 

Sisymbrium loeselii L.

IT-ES

He

5340

 

Sisymbrium septulatum DC.

IT

Th

5147

 

Capparidaceae

 

 

 

 

Capparis spinosa L.

SCO

He

5254

 

Cleome coluteoides Boiss.

IT

He

5255

 

Caryophyllaceae

 

 

 

 

Acanthophyllum glandulosum Bunge ex Boiss.

IT

Ch

5304

 

Acanthophyllum heratense Schiman-Czeika

IT

Ch

5319

 

Acanthophyllum sordidum Bunge ex Boiss.

IT

Ch

5183

 

Cerastium inflatum Link ex Sweet

IT

Th

5252

 

Holosteum glutinosum Fisch. & C.A.Mey.

IT

Th

5253

 

Lepyrodiclis holosteoides Fenzl ex Fisch. & C.A.Mey.

IT

Th

5056

 

Lepyrodiclis stellarioides Fisch. & C.A.Mey.

IT

Th

5145

 

Minuartia meyeri Bornm.

IT

Th

5146

 

Silene coniflora Nees ex Otth

IT-M

Th

5286

 

Silene conoidea L.

IT-M

Th

5285

 

Spergularia bocconii (Scheele) Asch. & Graebn.

IT-M

Th

5143

 

Stellaria media (L.) Vill.

SCO

Th

5251

 

Vaccaria oxyodonta Boiss.

IT

Th

5055

 

Chenopodiaceae

 

 

 

 

Atriplex canescens (Pursh.) Nutt.

PL

Ch

5080

 

Atriplex leucoclada Boiss.

IT-SS

Ch

5144

 

Atriplex tatarica L.

IT-ES-M

Th

5184

 

Ceratocarpus arenarius L.

IT

Th

5284

 

Chenopodium album L.

COS

Th

5249

 

Chenopodium botrys L.

PL

Th

5142

 

Chenopodium glaucum L.

PL

Th

5250

 

Girgensohnia oppositiflora (Pall.) Fenzl

IT

Th

5338

 

Haloxylon ammodendron (C.A.Mey.) Bunge ex E.Fenzl

IT

Ph

5320

 

Kochia prostrata (L.) Schrad.

IT-ES

Ch

5321

 

Kochia scoparia (L.) Schrad.

IT-ES

Th

5303

 

Noaea mucronata Asch. & Schweinf.

IT-M-SS

Ch

5185

 

Salsola incanescens C.A.Mey.

IT

Th

5081

 

Salsola nitraria Pall.

IT-SS

Th

5248

 

Seidlitzia rosmarinus Bunge ex Boiss.

IT-SS

Ch

5140

 

Convolvulaceae

 

 

 

 

Convolvulus arvensis L.

SCO

Ge

5141

 

Crassulaceae

 

 

 

 

Sedum rubens L.

IT-M

Th

5139

 

Cucurbitaceae

 

 

 

 

Citrullus colocynthis (L.) Schrad.

IT-M-SS

He

5247

 

Cuscutaceae

 

 

 

 

Cuscuta campestris Yunck.

COS

Th

5187

 

Cyperaceae

 

 

 

 

Carex divisa Huds.

IT-ES-M

Ge

5186

 

Carex songorica Kar. & Kir.

IT

Ge

5082

 

Carex stenophylla Wahlenb.

IT-ES

Ge

5054

 

Cyperus rotundus L.

COS

Ge

5136

 

Schoenoplectus lacustris (L.) Palla

PL

Ge

5137

 

Scirpoides holoschoenus (L.) Soják

PL

Ge

5138

 

Dipsacaceae

 

 

 

 

Scabiosa olivieri Coult.

IT

Th

5188

 

Ephedraceae

 

 

 

 

Ephedra intermedia Schrenk & C.A.Mey.

IT

Ph

5246

 

Ephedra sarcocarpa Aitch. & Hemsl.

IT

Ph

5135

 

Equisetaceae

 

 

 

 

Equisetum ramosissimum Desf.

PL

Ge

5350

 

Euphorbiaceae

 

 

 

 

Chrozophora tinctoria (L.) A.Juss.

IT-M-SS

Th

5134

 

Euphorbia bungei Boiss.

IT

He

5083

 

Euphorbia chamaesyce L.

IT-M

Th

5301

 

Euphorbia densa Schrenk

IT

Th

5302

 

Euphorbia helioscopia L.

IT-ES-M

Th

5189

 

Euphorbia szovitsii Fisch. & C.A.Mey.

IT

Th

5244

 

Fabaceae

 

 

 

 

Alhagi maurorum Medik.

IT-M-SS

Ch

5245

 

Astragalus argyroides Beck

IT

He

5243

 

Astragalus bakaliensis Bunge

IT

Th

5190

 

Astragalus campylorrhynchus Fisch. & C.A.Mey.

IT

Th

5133

 

Astragalus commixtus Bunge

IT

Th

5191

 

Astragalus crenatus Schult.

IT-SS

Th

5084

 

Astragalus dactylocarpus Boiss.

IT

Ch

5242

*

Astragalus durandianus Aitch. & Baker

IT

Ch

5241

 

Astragalus kerkukiensis Bornm.

IT

Th

5053

 

Astragalus persepolitanus Boiss.

IT

Th

5130

*

Astragalus spachianus Boiss. & Buhse

IT

He

5086

 

Astragalus tribuloides Delile

IT-SS

Th

5131

*

Astragalus verus Olivier

IT

Ch

5132

 

Medicago lupulina L.

PL

He

5085

 

Medicago sativa L.

PL

He

5353

 

Sophora pachycarpa Schrenk ex C.A.Mey.

IT

He

5240

 

Trigonella macroglochin Durieu

IT

Th

5128

 

Trigonella monantha C.A.Mey.

IT

Th

5352

 

Vicia peregrina L.

IT-ES-M

Th

5129

 

Fumariaceae

 

 

 

 

Fumaria asepala Boiss.

IT-M

Th

5192

 

Gentianaceae

 

 

 

 

Gentiana olivieri Griseb.

IT

He

5051

 

Geraniaceae

 

 

 

 

Erodium cicutarium (L.) L`Her. ex Aiton

IT-ES-M

Th

5087

 

Erodium oxyrhinchum M.Bieb.

IT-SS

Th

5238

 

Geranium kotschyi Boiss.

IT

Ge

5193

 

Iridaceae

 

 

 

 

Iris drepanophylla Aitch. & Baker

IT

Ge

5127

 

Iris kopetdagensis (Vved.) B. Mathew & Wendelbo

IT

Ge

5052

 

Ixioliriaceae

 

 

 

 

Ixiolirion tataricum Herb.

IT

Ge

5239

 

Juncaceae

 

 

 

 

Juncus articulatus L.

SCO

Ge

5195

 

Juncus rigidus Desf.

PL

Ge

5194

 

Lamiaceae

 

 

 

 

Acinos graveolens Link

IT-ES-M

Th

5349

 

Eremostachys macrophylla Montbret & Aucher

IT

He

5126

 

Hymenocrater elegans Bunge

IT

Ch

5088

 

Lallemantia royleana Benth.

IT

Th

5351

 

Lamium amplexicaule L.

PL

Th

5196

 

Marrubium anisodon K.Koch

IT

He

5237

 

Mentha longifolia Huds.

PL

He

5300

 

Nepeta bracteata Benth.

IT

Th

5198

 

Nepeta saccharata Bunge

IT

Th

5197

 

Nepeta saturejoides Boiss.

IT

Th

5199

 

Perovskia abrotanoides Kar.

IT

Ch

5089

 

Philomidoschema parviflorum (Benth.) Vved.

IT

He

5050

 

Salvia leriifolia Benth.

IT

He

5235

 

Salvia macrosiphon Boiss.

IT

He

5236

 

Teucrium polium L.

IT-M

Ch

5337

 

Ziziphora clinopodioides Lam.

IT

Ch

5283

 

Ziziphora tenuior L.

IT

Th

5354

 

Liliaceae

 

 

 

 

Gagea chomutowae Pascher

IT

Ge

5125

 

Gagea gageoides (Zucc.) Vved.

IT

Ge

5090

 

Gagea reticulata Schult.f.

IT

Ge

5234

 

Gagea setifolia Baker ex Aitch.

IT

Ge

5322

 

Gagea tenera Pasch.

IT

Ge

5200

 

Gagea vegeta Vved.

IT

Ge

5123

 

Muscari neglectum Guss. ex Ten.

IT-ES-M

Ge

5356

 

Tulipa biflora Pall.

IT

Ge

5124

 

Tulipa lehmanniana Mercklin

IT

Ge

5299

 

Tulipa micheliana Hoog

IT

Ge

5357

 

Malvaceae

 

 

 

*

Alcea teheranica Parsa

IT

He

5233

 

Malva neglecta Wallr.

PL

He

5121

 

Mimosaceae

 

 

 

 

Prosopis farcta J.F.Macbr.

IT-SS

Ch

5048

 

Moraceae

 

 

 

 

Ficus carica L.

IT-M

Ph

5091

 

Ficus johannis Boiss.

IT

Ph

5122

 

Orobanchaceae

 

 

 

 

Orobanche aegyptiaca Pers.

IT-M-SS

Ge

5094

 

Papaveraceae

 

 

 

 

Glaucium elegans Fisch. & C.A.Mey.

IT

Th

5201

 

Hypecoum pendulum L.

IT-M

Th

5231

 

Papaver decaisnei Hachst. & Steud. ex Elkan

IT

Th

5093

 

Roemeria hybrida (L.) DC.

IT-M-SS

Th

5232

 

Roemeria refracta DC.

IT

Th

5120

 

Plantaginaceae

 

 

 

 

Plantago lanceolata L.

IT-ES-M

He

5230

 

Plantago major L.

SCO

He

5092

 

Plumbaginaceae

 

 

 

*

Acantholimon scirpinum Bunge

IT

Ch

5046

 

Poaceae

 

 

 

 

Aegilops tauschii Coss.

IT

Th

5202

 

Aegilops triuncialis L.

IT-M

Th

5287

 

Avena fatua L.

IT-ES

Th

5229

 

Avena sterilis L.

IT-ES-M

Th

5289

 

Boissiera squarrosa (Sol.) Nevski

IT

Th

5095

 

Bothriochloa ischaemum (L.) Keng

PL

He

5049

 

Bromus danthoniae Trin. ex C.A.Mey.

IT

Th

5288

 

Bromus scoparius L.

IT-ES-M

Th

5096

 

Bromus sterilis L.

IT-ES-M

Th

5227

 

Bromus tectorum L.

PL

Th

5228

 

Cynodon dactylon (L.) Pers.

PL

He

5119

 

Echinochloa crus-galli (L.) P.Beauv.

PL

Th

5047

 

Eremopyrum bonaepartis (Spreng.) Nevski

IT

Th

5323

 

Eremopyrum orientale Jaub. & Spach

IT-M

Th

5203

 

Heteranthelium piliferum Hochst. ex Jaub. & Spach

IT

Th

5335

 

Hordeum murinum L.

IT-M

Th

5336

 

Hordeum spontaneum K.Koch

IT-M

Th

5290

 

Lolium rigidum Gaudin

IT-M

Th

5097

 

Melica persica Kunth

IT

He

5298

 

Pennisetum orientale Rich.

IT-SS

He

5297

 

Phalaris minor Retz.

COS

Th

5205

 

Phragmites australis Trin. ex Steud.

SCO

He

5325

 

Poa bulbosa L.

IT-ES-M

He

5226

 

Poa pratensis L.

PL

He

5225

 

Poa sinaica Steud.

IT-SS

He

5224

 

Polypogon fugax Nees ex Steud.

PL

He

5118

 

Polypogon semiverticillatus (Forssk.) Hyl.

PL

He

5098

 

Schismus arabicus Nees

PL

Th

5204

 

Stipa hohenackeriana Trin. & Rupr.

IT

He

5045

 

Taeniatherum caput-medusae (L.) Nevski

IT-ES-M

Th

5291

 

Podophyllaceae

 

 

 

 

Bongardia chrysogonum Endl.

IT-M

Ge

5324

 

Polygonaceae

 

 

 

 

Polygonum argyrocoleon Steud. ex Kunze

IT

Th

5207

*

Polygonum hyrcanicum Rech.f.

IT

He

5223

 

Polygonum paronychioides C.A.Mey.

IT

He

5099

 

Polygonum patulum M.Bieb.

IT-M

Th

5292

 

Polygonum rottboellioides Jaub. & Spach

IT

Th

5206

 

Pteropyrum aucheri Jaub. & Spach

IT

Ph

5101

 

Rheum ribes L.

IT

Ge

5222

 

Rumex chalepensis Mill.

IT

Th

5293

 

Rumex dentatus L.

PL

He

5117

 

Portulacaceae

 

 

 

 

Portulaca oleracea L.

SCO

He

5100

 

Primulaceae

 

 

 

 

Androsace maxima L.

IT-ES-M

Th

5208

 

Ranunculaceae

 

 

 

 

Anemone petiolulosa Juz.

IT

Ge

5294

 

Ceratocephala falcata (L.) Pers.

IT-ES-M

Th

5043

 

Clematis orientalis L.

IT

Ch

5295

 

Consolida orientalis (J.Gay) Schrödinger

IT-M

Th

5221

 

Consolida rugulosa Schrodgr.

IT

Th

5102

 

Nigella integrifolia Regel

IT

Th

5209

 

Ranunculus muricatus L.

PL

Th

5116

 

Thalictrum isopyroides C.A.Mey.

IT

Ge

5044

 

Resedaceae

 

 

 

 

Reseda luteola L.

IT-ES-M

He

5296

 

Rhamnaceae

 

 

 

 

Ziziphus jujuba Mill.

PL

Ph

5104

 

Rosaceae

 

 

 

 

Amygdalus scoparia Spach

IT

Ph

5210

 

Amygdalus spinosissima Bunge

IT

Ph

5115

 

Crataegus pseudoheterophylla Pojark.

IT

Ph

5103

 

Rosa beggeriana Schrenk

IT

Ph

5326

 

Rosa persica J.F.Gmel.

IT

Ch

5107

 

Rubus sanctus Schreb.

IT-M

Ph

5220

 

Sanguisorba minor Scop.

IT-ES-M

He

5327

 

Rubiaceae

 

 

 

 

Asperula glomerata (M.Bieb.) Griseb.

IT

Ch

5328

 

Callipeltis cucullaria (L.) DC.

IT-M

Th

5106

 

Gaillonia bruguieri A.Rich. ex DC.

IT-M

He

5211

 

Galium ceratopodum Boiss.

IT-SS

Th

5113

 

Galium spurium L.

IT-ES-M

Th

5219

 

Rubia rigidifolia Pojark.

IT

Ch

5105

 

Salicaceae

 

 

 

 

Salix alba L.

PL

Ph

5213

 

Scrophulariaceae

 

 

 

 

Linaria michauxii Chav.

IT

He

5114

 

Linaria simplex DC.

IT-M

Th

5212

 

Scrophularia striata Boiss.

IT

Ch

5329

 

Verbascum songaricum Schrenk

IT

He

5112

 

Veronica campylopoda Boiss.

IT

Th

5334

 

Solanaceae

 

 

 

 

Datura stramonium L.

SCO

Th

5333

 

Hyoscyamus reticulatus L.

IT-M

He

5331

 

Hyoscyamus squarrosus Griff.

IT

He

5332

 

Solanum nigrum L.

COS

Th

5330

 

Solanum olgae Pojark.

IT

Th

5218

 

Tamaricaceae

 

 

 

 

Tamarix kotschyi Bunge

IT

Ph

5217

 

Valerianaceae

 

 

 

 

Valerianella cymbaecarpa C.A.Mey.

IT

Th

5108

 

Valerianella dufresnia Bunge ex Boiss.

IT

Th

5215

 

Valerianella lasiocarpa Steven ex Betcke

IT-ES

Th

5214

 

Valerianella oxyrhyncha Fisch. & C.A.Mey.

IT

Th

5216

 

Valerianella platycarpa Trautv.

IT

Th

5111

 

Zygophyllaceae

 

 

 

 

Peganum harmala L.

IT-M-SS

He

5042

 

Tribulus terrestris L.

PL

Th

5110

 

Zygophyllum fabago L.

IT

Ch

5109

 

Aghamiri, S. H., Golestani, H., Bijani, M., Ahdoukhesh, R. and Salehi, F. (2003) Helali Hunting Prohibited Area. Khorassan Department of Environmental Protection Press, Mashhad (in Persian).
Amiri, S., Zokaei, M., Ejtehadi, H. and Mozaffarian, V. (2008) An introduction to the flora, life forms and plant geographical distribution of Tirgan Watershed (Khorassan province). Journal of Science (Tarbiat Moallem University) 8(2): 89-106 (in Persian).
Asri, Y. (2005) Vegetation ecology. Payame Noor University Press, Tehran (in Persian).
Assadi, M. (ed.) (1988-2011) Flora of Iran. Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran (in Persian).
Assareh, M. H. (2006) Plant diversity of Iran. Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran (in Persian).
Bakhshi Khaniki, G. R. (2008) Flora and vegetation studies in Ferdows area, S. Khorassan province (Iran). Pajouhesh and Sazandegi (special issue): 183-195 (in Persian).
Boissier, P. E. (1867-1888) Flora Orientalis. vols. 1-5. Genevae et Basileae. H. Georg, Geneva.
Davis, P. H. (1965-1988) Flora of Turkey and the East Aegean. vols. 6 and 8. Edinburgh University Press, Scotland.
Ghahreman, A. (1979-1992) Colorful flora of Iran. Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran (in Persian).
Ghahreman, A. (1994) Plant systematics: cormophytes of Iran. Center for Academic Publication, Tehran (in Persian).
Ghahreman, A. and Attar, F. (1999) Biodiversity of plant species in Iran. Tehran University press, Tehran (in Persian).
Gholami, A., Ejtehadi, H., Ghassemzadeh, F. and Ghorashi-al-Hosseini, J. (2006) Study of plant biodiversity around protected area of the Bazangan Lake. Iranian Journal of Biology 19: 398-407 (in Persian).
Ghollassi Mood, Sh., Jalili, B. and Bakhshi Khaniki, G. R. (2006) Introduction to flora and life forms of plants in west of Birjand. Pajouhesh and Sazandegi 73: 65-73 (in Persian).
Ghorbanli, M., Asadollahi , F. and Joharchi, M. R. (2009) The introduction to the flora, life forms and plant geographical distribution of Taknar copper mine in Bardaskan (Razavi Khorassan province). Journal of Plant and Ecosystem 18: 2-16 (in Persian).
IPNI (2012) The International Plant Names Index. Retrieved from http://www.ipni.org. On: 10 July 2012.
Iran Meteorological Organization (2007) Statistical data of Gonabad synoptic station. Retrieved from http://www.weather.ir. On: October 2007 (in Persian).
Jalili, A. and Jamzad, Z. (1999) Red data book of Iran, a preliminary survey of endemic, rare and endangered plant species in Iran. Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran.
Kazemian, A., Saghafi, F. and Assadi, M. (2004) Floristic study of Bande-Golestan and identification biological forms and chorotypes of plants. Pajouhesh and Sazandegi 64: 48-62 (in Persian).
Komarov, V. L. (ed.) (1934-1954) Flora of USSR. vols. 1-30. Izdatel’stvo Akademi Nauk SSSR Leningrad (English translation from Russian, Jerusalem, 1968-1977).
Léonard, J. (1988) Contribution a l'étude de la flore et de la végétation des desert d'Iran, Fascicule 8: Étude des aries de distribution, Les phytochories, Les chorotypes. Bulletin of the Jardin Botanique National de Belgique, Meise.
Maassoumi, A. A. (1986-2000) The genus Astragalus in Iran. vols. 1-4. Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran (in Persian).
Memariani, F., Joharchi, M. R., Ejtehadi, H. and Emadzade, Kh. (2009) Contributions to the flora and vegetation of Binalood mountain range, NE Iran: Floristic and chorological studies in Fereizi region. Ferdowsi University International Journal of Biological Sciences 1(1): 1-17 (in Persian).
Misra, K. C. (1974) Manual of plant ecology. Oxford and IBH Publishing, New Delhi.
Mobayen, S. (1975-1996) Flora of Iran: vascular plants. vols. 1-4. Tehran University press, Tehran (in Persian).
Mozaffarian, V. (2003) A dictionary of Iranian plant names. Farhang Moaser publication, Tehran (in Persian).
Mozaffarian, V. (2005) Plant classification. vols 1-2. Amirkabir, Tehran (in Persian).
Pourebrahim, H. (1992) Geography of Gonabad. Marandiz publications, Gonabad (in Persian).
Raunkiaer, C. (1934) Life forms of plants. Academic Press, Oxford.
Rechinger, K. H. (1967-1998) Flora Iranica. vols. 1-176. Akademische Druck und Verlagsanstalt, Graz.
Sokhanvar, F., Ejtehadi, H., Vaezi, J., Memariani, F. and Joharchi, M. R. (2011) An introduction to medicinal plants of Helali Protected Area, Gonabad- Bajestan, Khorassan Razavi. First National Conference on Biological Sciences, Islamic Azad University, Falavarjan Branch, Falavarjan, Iran (in Persian).
Townsend, C. C. and Guest, E. (1966-1985) Flora of Iraq. vols. 1-9. Ministry of Agriculture and Agrarian Reform, Baghdad.
Vaseghi, P., Ejtehadi, H., Zokaei, M. and Joharchi, M. R. (2008) Floristic studies, life forms and chorology of plants in Kalat highlands of Gonabad, Khorassan Razavi province, East of Iran. Journal of Science (Tarbiat Moallem University) 8(1): 75-88 (in Persian).
Zohary, M. (1966-1972) Flora Palaestina. Jerusalem Academic Press, Israel.