فلور منطقه شکار ممنوع حنا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان، ایران

2 کارشناس ارشد گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان، ایران

چکیده

بررسی فلور هر منطقه از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا فهرست گیاهان، شناسنامه‌ای مفید برای هر منطقه و پتانسیل‌های آن به حساب می‌آید. منطقه شکار ممنوع حنا به مساحت 20452 هکتار در قسمت جنوبی استان اصفهان واقع شده است. در این مطالعه فلور، فرم زیستی و گونه‌های در معرض خطر منطقه شکار ممنوع حنا معرفی شده است. عملیات برداشت میدانی در سال 1386 و 1387 در منطقه اجرا شد. ابتدا با استفاده از نقشه‌های توپوگرافی 1:50000، محدوده اراضی منطقه روی نقشه ترسیم شد. سپس با جمع‌آوری گونه‌های گیاهی موجود در منطقه و شناسایی آنها بر اساس منابع، تدوین فهرست گونه‌های گیاهی انجام شد. بر اساس این مطالعه، در این منطقه 307 گونه گیاهی متعلق به 209 جنس و 51 تیره گیاهی شناخته شده است. بر اساس این مطالعات، خانواده Asteraceae با تعداد 33 جنس و 52 گونه بیشترین گونه‌ها را داراست. بر اساس شکل زیستی رانکیه به ترتیب 5/50 درصد گونه‌های همی‌کریپتوفیت، 1/23 درصد تروفیت، 4/11 درصد گونه‌های کامفیت، 8/6 درصد گونه‌های فانروفیت، 1/8 درصد گونه‌های ژئوفیت در منطقه می‌روید. درصد بالای گونه‌های همی کریپتوفیت و کامفیت نشان‌دهنده سازگاری گونه‌‌های چندساله به شرایط آب و هوایی و ادافیکی (خاکی) منطقه است. در منطقه شکار ممنوع حنا 76 گونه گیاهی دارویی و صنعتی متعلق به 67 جنس و 29 خانواده وجود دارد. در فهرست خانواده‌های Asteraceae و Lamiaceae هر کدام با 13 و 12 گونه بیشترین تعداد نیز گونه‌‌های دارویی را به خود اختصاص داده‌اند. در منطقه مورد مطالعه، 41 گونه آسیب‌پذیر و " در معرض انقراض" وجود دارد که 28 گونه در فهرست LR (Lower Risk)، 9 گونه در فهرست گیاهان آسیب‌پذیر (Vulnerable) و 4 گونه از آنها در فهرست DD (Data Deficient) قرار می‌گیرند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Flora within no-hunting zone of Hanna, Isfahan, Iran

نویسندگان [English]

  • Saied Jamaledin Khajeddin 1
  • Hassan Yeganeh 2
1 Department of Range management, College of Natural Resources, Isfahan University of Technology, Isfahan, Iran
2 Department of Range management, College of Natural Resources, Isfahan University of Technology, Isfahan, Iran
چکیده [English]

Floristic studies of a region have many advantages, since the floristic list is a useful identity document which provides the genetic potentials of the area. The area of Hanna no-hunting zone is 20452 ha and is located at the southern part of Isfahan province. In this study the floristic list of the region is presented and their life forms and endangered species are stated. Field data collections were conducted during the years 2007 through 2008. First the studied area boundaries were exposed on a topographic map with a scale of 1:25000. Then, the plant species of the region were collected and identified according to the floras. According to the presented list, there were 307 species belonging to 209 genuses which are classified in 51 families. The Asteraceae has the highest species diversity in the region with 33 genus and 52 species. According to Raunkiaer’s life form criteria, the identified species are categorized as: hemicryptophytes 50.5%, therophytes 23.1%, chamephytes 11.4%, phanerophytes (6.8%) and geophytes (8.1%). The high percent occurrence of the perennial species confirms the plant species adaptations to the climatic and edaphic conditions of the region. In the Hanna region, 76 medicinal and industrial species were listed belonging to 67 genera and 29 families. The Asteraceae and Lamiaceae families had 12 and 13 species of the medicinal plant species accordingly and they had the most species diversities in this category among the other families. There were 9 vulnerable species, 28 lower risk and 4 data deficient species in the studied region.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Flora
  • Endangered species
  • Life Form
  • Hanna no-hunting zone
  • Isfahan
آریاوند، ا. (1380) معرفی گیاهان دارویی، معطر، مرتعی و نادر مناطق حفاظت شده کلاه قاضی، موته و قمیشلو، (استان اصفهان). مجله پژوهش و سازندگی 50: 17تا 25.
اسدی، م.، معصومی، ع.، خاتم‌ساز، م. و مظفریان، و. (1367-1385) فلور ایران. انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع، تهران.
ایران‌نژاد، م. ح.، صانعی شریعت پناهی، م.، زبیری، م. و مهاجر، م. ر. (1380) بررسی فلورستیک و جغرافیای گیاهی پارک ملی خبر و پناهگاه حیات وحش روچون. مجله منابع طبیعی ایران، 54 (2): 111 تا 130.
ثابتی، ح. (1373) جنگل‌ها، درختان و درختچه‌های ایران. انتشارات دانشگاه یزد، یزد.
جوانشیر، ک. (1359) اطلس گیاهان چوبی ایران. انتشارات انجمن ملی منابع طبیعی و محیط انسانی، تهران.
خداقلی، م. (1383) طرح شناخت مناطق اکولوژیک کشور (تیپ‌های گیاهی منطقه سمیرم)، مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، تهران.
درویش‌پوریان، م. (1378) طرح پیشنهادی ایجاد منطقه شکار ممنوع حنا. سازمان محیط زیست استان اصفهان، اصفهان.
زرگری، ع. (1369-1366) گیاهان دارویی (5 جلد). انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
سلطانی، س. (1387) مطالعه بوم شناختی زیستگاه‌های خشکی و تالابی منطقه شکار ممنوع حنا با هدف ارتقاء سطح منطقه و ثبت تالاب در کنوانسیون رامسر، هوا و اقلیم و فیزیوگرافی. دانشکده منابع طبیعی- دانشگاه صنعتی اصفهان و سازمان حفاظت محیط زیست استان اصفهان، اصفهان.
علیدوستی، ف. (1375) بانک اطلاعات گیاهان دارویی و اسانس‌دار، جلد 1، فهرست و اطلاعات 390 گونه گیاهی دارویی موجود در استان اصفهان (چاپ نشده) مرکز تحقیقات منابع طبیعی و امور دام استان اصفهان.
عماد، م. (1378) شناسایی گیاهان دارویی، صنعتی، مرتعی و جنگلی و موارد مصرف آنها (3 جلد). انتشارات توسعه روستایی، تهران.
قهرمان، ا. (1357-1378) فلور رنگی ایران. انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع، وزارت جهاد کشاورزی، تهران.
قهرمان، ا.، حیدری، ج.، عطار، ف. و حمزه، ب. (1385) مطالعه فلورستیک شیب‌های جنوب غربی ارتفاعات بینالود، (استان خراسان). مجله علوم دانشگاه تهران 13 (1): 1 تا 12.
مبین، ص. (1375) رستنی‌های ایران- فلور گیاهان آوندی (4 جلد). انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
مجنونیان، ه. (1378) پارک‌های ملی و مناطق حفاظت شده (ارزش‌ها، عملکرد و ویژگی‌ها). سازمان حفاظت محیط زیست، تهران.
مرکز تحقیقات کشاورزی استان اصفهان، (1374) گزارش پژوهشی بخش تحقیقات گیاهان دارویی در سال 1373، نشریه شماره43، انتشارات مرکز تحقیقات کشاورزی، تهران.
مظفریان، و. (1377) فرهنگ نام‌های گیاهان ایران. انتشارات فرهنگ معاصر، تهران.
مظفریان، و. (1379) رده‌بندی گیاهی، جلد 1 و 2. انتشارات امیر کبیر، تهران.
معصومی، ع. ا. (1374) گون‌های ایران. انتشارت مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع، تهران.
مقدم، م. ر. (1377) مرتع و مرتع‌داری. انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
مقدم، م، ر. (1380) اکولوژی توصیفی وآماری پوشش گیاهی. انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
موسوی، ع. (1383) معرفی فلور و عناصر جغرافیای گیاهی حوزه آبخیز خانچای در استان زنجان. مجله منابع طبیعی ایران 57(3): 551 تا 563.
نوروزی، م. (1385) تعیین گونه‌های نادر و نایاب در استان اصفهان و مقدمه‌ای برای حفاظت آنها. مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان، اصفهان.
Assadi, M. and Runemark, H. (1983) Notes on the flora and vegetation of S. Baluchistan, Iran. The Iranian Journal of Botany 2(1): 69-78.
Bratton, C. D. (1989) Measurment for Terrestrial Vegetation. John Wiley & Sons, NewYork.
Jalili, A. and Jamzad, Z. (1999) Red Data Book of Iran: A preliminary of Endemic, Rare and Endangered plant species in Iran, Research Institute of forest and Range Land, Tehran.
Léonard, J. (1981-1987) Contributoin à l’étude de la flore et de la végétation des deserts d’Iran, Jardin Botanique National de Belgique, Fascicules 1-7.
Levin, D. K., Francisco-Ortega, J. and Jansen, R. K. (1996) Hybridization and the Extinction of rare plant species. Conservation Biology 10 (1): 10-16.
Raunkiaar, C. (1934) Life forms of Plants. University Press, Oxford.
Rechinger, K. H. (1963-2003) In: Flora Iranica (ed. Rechinger, K. H.) I-168, Akademische Druck-u, Verlagsanstalt. Graz- Austria.
Rechinger, K. H. and Wendelbo, P. (1976) Plants of the Kavir Protected Area, Iran. The Iranian Journal of Botany 1(1):23-56.
Zohary, M. (1966-1972) Flora Palaestina. Jerusalem Academic Press, Israel.
Zohary, M. (1973) Geobotanical Foundation of the Middle-East, Vol 1-2, Department of Botany, Gustav Fischer Verlag, Stuttgart.