Authors
1 Forest and Ranglands Research Station of Chamestan, Research Center of Agriculture and Natural Resources Mazandaran, Mazandaran, Iran
2 Department of Plant Sciences, Faculty of Biological Sciences, Kharazmi University, Tehran, Iran
3 Botany Research Division, Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran, Iran
Abstract
Keywords
Main Subjects
مقدمه.
پناهگاههای حیات وحش از مناطق مهم حفاظتشده در محیط زیست ایران هستند که از لحاظ گیاهی و جانوری از ویژگیهای خاص برخوردار هستند. پناهگاه حیات وحش مهروییه نیز به علت وجود رویشگاه انبوه جنگلی گونه کهورک درختی Prosopis koelziana Burkil و گونهای پرنده بومی موسوم به جیرفتی، و سایر پرندهها نظیر هوبره وابسته به این رویشگاهها، مورد توجه قرار گرفته است.
حفاظت بیش از سی سال از این منطقه باعث افزایش کمّی و کیفی گونههای گیاهی وتنوع آنها شده است. بنابراین، بررسی فلوریستیک این منطقه با هدف نامگذاری دقیق گونهها و ارایه کلیدی برای شناسایی گیاهان موجود در منطقه ضروری به نظر میرسید. عرصه مورد نظر در سال 1350 به عنوان منطقه حفاظتشده اعلام شد و در سال 1354 تحت عنوان پناهگاه حیات وحش تغییر نام و وضعیت یافت (Abdasht Company Kerman, 1995).
پژوهش حاضر، نخستین پژوهش فلوریستیک در پناهگاه حیات وحش مهروییه به شمار میرود. فلور مناطق همجوار یا مشابه پناهگاه حیات وحش مهروییه در استان کرمان توسط پژوهشگران مختلفی از جمله Léonard (1981-1992) مطالعه شده است که به بررسی فلور و پوشش گیاهی نواحی بیابانی و نیمهبیابانی ایران شامل بخش جنوبی استان پرداخت. Rechinger (1963-2005) از مناطق همجوار مانند: اسفندقه، گلاشگرد، زهمقان و... جمعآوری داشته است. Mozaffarian (1991) در مطالعاتش روی گیاهان جنوب ایران از منطقه بشاگرد در مرز جنوب غربی استان کرمان با هرمزگان جمعآوری داشته است. Abdasht Company Kerman (1995) در قالب شناسنامه پناهگاه حیات وحش مهروییه، در بخش پوشش گیاهی منطقه به تعداد حدود 26 جنس اشاره نموده است. Jihad Engineering Services-Consulting Kerman (بدون تاریخ) در قالب مطالعات آبخیزداری و کنترل سیلاب حوزه سرگریچ، در گزارش پوشش گیاهی، تعداد 28 جنس گیاهی را معرفی کرده است. با توجه به نبود بررسی دقیق و جامع فلور پناهگاه حیات وحش تا زمان مطالعه حاضر، انجام بررسی فلوریستیک در این منطقه ضروری به نظر رسید.
مواد و روشها.
.تعیین حدود و بررسی ویژگیهای منطقه: موقعیت جغرافیایی منطقه، 4 28 تا 9 28 عرض شمالی و 24 57 تا 28 57 طول شرقی است. بلندترین ارتفاع 1200 متر از سطح دریا در رشتهکوههای کلمرز و پایینترین ارتفاع 600 متر در ناحیه دشت رسوبی (دقدمیل) واقع است. پناهگاه حیات وحش مهروییه از نظر تقسیمات کشوری در محدوده شهرستان کهنوج در جنوب استان کرمان واقع شده است. از شمال به جاده آسفالته فاریاب و از غرب به روستای سرگریچ و از شرق به بخش فاریاب و از جنوب به رشتهکوههای کلمرز محدود میشود (شکل 1). وسعت اولیه پناهگاه حیات وحش مهروییه 7000 هکتار بوده است که به علت تبدیل قسمتی از اراضی جنگلی به زمینهای کشاورزی توسط ساکنان در سالهای اول انقلاب، مساحت منطقه به 4000 هکتار تقلیل پیدا کرده است و شامل اراضی حاشیه شمالی و شمالشرقی پناهگاه شامل: رویشهای شورپسند، اراضی جنگل انبوه وجنگل تُنُک در بخشهای مرکزی و حاشیههای شرقی و غربی پناهگاه است (Abdasht Company Kerman, 1995). در مطالعه حاضر، ناحیه سردشت با پوشش درختان و درختچهزارهای تُنُک و دامنههای کوهستانی تا ارتفاع نزدیک به 1200 متر از سطح دریا نیز با توجه به غنای گونهای آنها برای بررسی به مساحت پناهگاه افزوده شد که مساحت کلی منطقه مورد مطالعه با احتساب مساحت پناهگاه حیات وحش، به حدود 15000 هکتار رسید.
منطقه از لحاظ خاکشناسی شامل: دامنههای کمشیب سردشت با شیب حدود 5 تا 12 درصد دارای خاکهای کمعمق تا خیلی کمعمق سنگریزهدار بدون شوری یا با شوری کم شامل درخت و درختچهزارهای گیاهان کُنار، زیل، بادام، بخش دشتهای آبرفتی دامنهای با شیب حدود 1 تا 5 درصد که خاک آن عمیق بدون شوری یا با شوری کم و بافت متوسط تا سنگین شامل پوشش گیاهی درختچهزارهای اسکنبیل و گز و نیز بخش دشتهای سیلابی با آبراهههای نسبتاً زیاد و شیب کمتر از یک درصد (دشت رسوبی، دقدمیل) دارای خاکهایی عمیق با بافت متوسط تا سنگین و شوری و قلیایی زیاد شامل گیاهان شورپسند است. برای بررسی آمار هواشناسی منطقه از آمار نزدیکترین ایستگاهها (کهنوج، فاریاب، گلاشگرد و درهشور) استفاده شد. با توجه به این آمار، متوسط بارندگی سالیانه 210 میلیمتر و متوسط دمای روزانه 25 درجه سانتیگراد بوده است. طول دوره کاملاً خشک از اواسط اردیبهشت تا اواسط آبان ماه است و بیشترین بارندگی در بهمن ماه رخ میدهد (شکل 2). حداکثر دمای مطلق روزانه 55 درجه سانتیگراد و حداقل دمای مطلق روزانه 5/4-درجه سانتیگراد در منطقه ثبت شده است. اقلیم منطقه با روش دومارتن گسترش یافته، از نوع خشک بیابانی گرم است (Jihad Engineering Services-Consulting Kerman, undated).
شکل 1-موقعیت پناهگاه حیات وحش در استان کرمان و نسبت به استانهای مجاور
شکل 2-نمودار آمبروترمیک ایستگاه هواشناسی کهنوج
روش تحقیق: به منظور شناسایی و معرفی فلور منطقه، از مهر ماه 1378 تا اواخر شهریور 1379، به تناوب هر 15 روز تا یک ماه یک بار، جمعآوریهای گیاهی انجام گردید. شیوه نمونهبرداری به صورت کاملاً تصادفی و با پیمایش سطح کل منطقه بود. نمونههای گیاهی پس از خشک و پرس شدن به هرباریومهای مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کرمان، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور و نیز دانشگاه خوارزمی تهران منتقل شد. این نمونهها با مراجعه به فلورا ایرانیکا (Rechinger, 1963-2005)، فلور ایران (Assadi, 1988-2011)، فلور فلسطین (Zohary and Feindbrun-Dotham, 1966-1986)، فلور ترکیه (Davis, 1965-1988)، فلور عراق (Townsend et al., 1966-1985) و گونهای ایران (Maassoumi, 2005)، با دقت شناسایی شدند. آخرین تغییرات رتبه و نام مؤلف کلیه آرایههای شناسایی شده، در نمایههای The Plant List (2012) و IPNI (2012) جستجو و مقابله گردید. شکل زیستی گیاهان با روش Raunkiaer (1934) مشخص شد. بومزادی گونهها نیز با استفاده از فلورهای مذکور بررسی شد. سپس، پراکنش جغرافیایی هر گونه با مراجعه به منابعی نظیر: Zohary (1963)، Takhtajan (1986)، Frey و Probst (1986)، White و Leonard (1991) و Hedge و Wendelbo (1978) تعیین گردید. برای بررسی وضعیت حفاظتی و میزان احتمالی خطر انقراض گونههای شناسایی شده بر اساس معیارهای IUCN (1994)، فهرست فلوریستیک منطقه با وضعیت حفاظتی گونههای گیاهی ایران (Jalili and Jamzad, 1999) مقایسه و طبقهبندی شد.
نتایج.
نتیجه بررسیها در مورد پوشش گیاهی منطقه نشان میدهد که از 260 گونه گیاهی موجود در منطقه، 5 گونه سرخس، 1 گونه بازدانه، 211 گونه نهاندانه دولپهای و 43 گونه نهاندانه تکلپهای است. این گونهها به 56 تیره و 194 جنس تعلق دارند. فهرست الفبایی گونههای هر تیره در پیوست 1 تنظیم شده و برای هر گونه اطلاعاتی از قبیل: شکل زیستی، شکل رویشی، پراکنش جغرافیایی و بومزادی ارایه شده است.
جنس Fuirena Rottb.، (Fuirena pubescens (Poir.) Kunth) برای نخستین بار از این منطقه و در این بررسی جمعآوری و توسط Amini Rad و همکاران (2008) از ایران گزارش شده است.
مهمترین تیرههای گیاهی منطقه از نظر تعداد گونه عبارتند از: Asteraceae (39 گونه)، Poaceae (35 گونه)، Brassicaceae (14 گونه)، Amaranthaceae (16 گونه)، Boraginaceae (12 گونه)، Leguminosae (13 گونه) و Lamiaceae (11 گونه) (شکل 3). جنس Plantago با شش گونه: Heliotropium، Helianthemum، Astragalus، Salsola و Launaea هر کدام با چهار گونه از جنسهای بزرگ منطقه هستند.
شکل زیستی گونههای پناهگاه حیات وحش مهروییه با دو روش بررسی شد. روش نخست، بر اساس سیستم طبقهبندی Raunkiaer (1934) بود که میزان سازش گیاهان به فصول نامساعد سال را مهمترین اصل راهنما برای طبقهبندی خود قرار داده و بر اساس بقای جوانههای زمستانگذران و محل قرارگیری این جوانهها روی گیاهان انواع متفاوتی را تشخیص داده است. نتایج حاصل از طبقهبندی شکلهای زیستی گونهها نشان داد که، تروفیتها با 42 درصد گونهها (113 گونه) بیشترین شکل زیستی منطقه را تشکیل دادهاند و همیکریپتوفیتها با 25 درصد، کامهفیتها با 16 درصد، ژئوفیتها با 10 درصد و فانروفیتها با 8/6 درصد گونهها به ترتیب سایر شکلهای زیستی منطقه را شامل میشوند (شکل 4) (پیوست 1). در روش دوم، شکل رویشی گونهها بر اساس شدت چوبی شدن بخشهای رویشی و دوره زیستی گونهها، طبقهبندی شدهاند. نتایج حاصل از این روش نشان داد که علفیهای پهنبرگ با 54 درصد گونهها (143) فراوانترین شکل رویشی منطقه را تشکیل داده است و بوتههای خشبی با 7/22 درصد، گراسها و شبهگراسها با 4/14 درصد و درختان و درختچههای چوبی با 7/8 درصد گونهها، در ردههای بعدی قرار میگیرند (شکل 5) (پیوست 1).
شکل 3- مقایسه 10 تیره با بیشترین غنای گونهای
شکل 4- شکل زیستی گونهها. تروفیت: T، ژئوفیت: G، همیکریپتوفیت: H، فانروفیت: P، کامهفیت: CH |
شکل 5- شکل رویشی گونهها. فورب: F، گراس و شبهگراس: G و GL، بوته خشبی: S، درخت و درختچه: W |
وضعیت بومزادی گونهها در فهرست فلوریستیک منطقه بررسی شد. نتایج نشان داد که به طور کلی از 38 گونه بومزاد موجود در منطقه، 15 گونه بومزاد ایران و 23 گونه بومزاد فلات ایران (محدوده فلورا ایرانیکا: ایران، افغانستان، غرب پاکستان، شمال عراق، آذربایجان و ترکمنستان) است. بیشترین تعداد گونههای بومزاد در تیرههای: Asteraceae (10 گونه)، Lamiaceae (4 گونه)، Brassicaceae (3 گونه) و Leguminosae (3 گونه) است (پیوست 1).
در بررسی وضعیت حفاظتی و میزان خطر انقراض گونههای موجود در منطقه بر اساس مطالعه Jalili و Jamzad (1999)، نتایج نشان داد که 4/0 درصد گونهها (1 گونه) از گروه گونههای آسیبپذیر با ریسک بالا (vulnerable) است. 7/5 درصد گونهها (15 گونه) از گروه گونههای آسیبپذیر با ریسک پایینتر (lower risk) هستند و سایر گونهها، ارزیابی شده با اطلاعات ناقص (data deficient) و ارزیابی نشده (not evaluated) است (شکل 6).
بررسی فیتوکورولوژی گونههای منطقه انجام شد و نوع پراکنش جغرافیایی آنها با استفاده از فلورهای مختلف و منابع موجود مشخص گردید (پیوست 1). نتایج این بررسی حاکی از آن است که بیشترین پراکنش جغرافیاییهای به دست آمده مربوط به ناحیه صحرا-سندی با 23 درصد گونهها (61 گونه)، پراکنش جغرافیایی دو ناحیهای ایرانی-تورانی/ صحرا-سندی با 6/16 درصد گونهها (44 گونه) و ناحیه ایرانی-تورانی با 5/15 درصد گونهها (41 گونه) است (شکل 7).
شکل 6- فراوانی میزان در معرض خطر انقراض بودن گونهها با معیارهای IUCN (1994)، آسیبپذیر با ریسک بالا: VU، آسیبپذیر با ریسک پایین: LR، ارزیابی نشده: NE، ارزیابی شده اما بدون اطلاعات کافی: DD |
|
شکل 7- پراکنش جغرافیایی و انواع پراکنش جغرافیایی یک یا چند ناحیهای با توجه به فراوانی گونهها، ایرانی-تورانی: IT، صحرا-سندی: SS، مدیترانهای: M، اروپایی-سیبری: ES، چند ناحیهای: PL، جهانوطنی: COSM
با بررسی و مقابله آرایهها با نمایههای The Plant List (2012) (بررسی مترادفها و نام مؤلف) و IPNI (2012) (بررسی نام مؤلف) مشخص شد که در آخرین تغییرات حاصل از پژوهشها در مقایسه با منابع فلور به کار گرفته شده در شناسایی آرایهها، تعداد حدود 75 گونه از کل گونهها به مترادف تغییر نام یافته یا دارای تغییرات در نام مؤلف بودهاند (پیوست 1).
بحث.
به علت قرارگیری منطقه پناهگاه حیات وحش مهروییه در نزدیکی نواحی رویشی ایرانی-تورانی و صحرا-سندی، غنای فلوریستیک آن افزایش یافته است. اما، ناحیه رویشی صحرا-سندی با 23 درصد گونهها تأثیر و نفوذ بیشتری در منطقه دارد. وجود ارتفاعات و واحدهای فیزیوگرافیک مختلف شامل: صخرهها، دشتهای دامنهای، بیابانهای سنگریزهای و ماسهای، آبراهههای فصلی و دشتهای رسوبی شور و نیمهشور باعث استقرار انواع مختلف گونههای گیاهی شده است.
با انجام بررسی حاضر، تعداد 260 گونه گیاهی در منطقه جمعآوری و شناسایی شد که از لحاظ غنای گونهای، مهمترین تیرههای گیاهی شامل تیرههای: Amaranthaceae، Brassicaceae، Asteraceae، Poaceae، Boraginaceae و Leguminosae بود و این نتیجه با بررسیهای Léonard (1981-1992) در جازموریان، دشت کویر، کویر لوت؛ Assadi (1984) در کویر مرکزی ایران؛ Rechinger (1977) در منطقه حفاظتشده توران؛ Asri و همکاران (2000) در ذخیرهگاه بیوسفر توران و Yousefi Najaf-Abadi (1996) در منطقه حفاظتشده قمشلو که همه این پژوهشها در مناطق کویری و بیابانی انجام شدهاند، مطابقت دارد.
شکل زیستی گیاهان نشانگر مناطق بیابانی است که در آن تروفیتها بیشترین سهم (42 درصد گونهها) را دارند. مطالعه فلور و پوشش گیاهی مناطق بیابانی توسط برخی از پژوهشگران، فراوانی شکل زیستی تروفیتها را نسبت به سایر شکلهای زیستی در این مناطق، تأیید میکند (Asri et al., 2000). پس از تروفیتها، همیکریپتوفیتها بیشترین فراوانی (25 درصد گونهها) را دارند. این گروه از گیاهان به همراه کریپتوفیتها (ژئوفیتها) با 10 درصد گونهها، همچون تروفیتها از خشکی گریزان هستند. به بیان دیگر، با حاکم شدن شرایط خشکی از نظر زیستی به حالت خفته در میآیند. در مقابل، گیاهان کامهفیت با 16 درصد گونهها و فانروفیت با 7 درصد فلور منطقه، تحمل کننده خشکی هستند و به جای سازگاری از لحاظ دوره زیستی، از طریق ساختارهای مورفولوژیک، نسبت به خشکی سازگاری یافتهاند و در شرایط نامساعد زیستی احتمال خطر نابودی بیشتری نسبت به شکلهای زیستی دیگر دارند (Asri et al., 2000).
وضعیت حفاظتی گونهها بیانگر این نکته است که بسیاری از گونههای پناهگاه متعلق به گروه ارزیابی نشده هستند و با توجه به این که از همان 8 درصد گونههای ارزیابی شده حدود 5 درصد آنها گونههای آسیبپذیر با ریسک پایین و 2 درصد ارزیابی شده بدون اطلاعات کافی هستند، احتمال آسیبپذیر و در معرض خطر بودن تعداد بیشتری از گونههای گیاهی پناهگاه به طور جدی مطرح است. ذکر این نکته ضروری است که گونههای آسیبپذیر با ریسک بالا و پایین تعیین شده در بررسی Jalili و Jamzad (1999)، پراکنشی بیشتر از حد انتظار از این دو معیار IUCN را دارند. برای نمونه، میتوان از Fagonia indica با معیار « گونه آسیبپذیر با ریسک بالا » که پراکنشی وسیع در جنوب ایران و نیز در آسیای مرکزی و آفریقای شمالی و Onobrychis aucheriو Fortuynia bungei با معیار « گونه آسیبپذیر با ریسک پایین» که در این منطقه و گستره فلات ایران پراکنشی وسیع دارند، نام برد. به طور ظاهری، زادآوری و وفور این گونهها در منطقه بیشتر از حد پراکنش ذکر شده در منبع مذکور است، بنابراین ارزیابی جامع تمامی گونهها بر اساس آخرین معیارهای IUCN لازم است.
بر اساس نتایج تحقیق حاضر، چیرگی گونههایی با پراکنش جغرافیایی صحرا-سندی با بیشترین درصد (23 درصد) که در نگرشی کلی نشاندهنده تأثیر بیشتر عناصر رویشی صحرا-سندی بر منطقه است، با نتایج بررسی Leonard (1988) در دشت جازموریان، دشت کویر و کویر لوت منطبق است.
سپاسگزاری
نگارندگان با گرامیداشت یاد و خاطره استاد ارجمند و فقید دکتر حسن دیانتنژاد بنیانگذار گرایش سیستماتیک و هرباریوم دانشگاه خوارزمی تهران، از مسؤولان محترم مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کرمان به خاطر فراهم آوردن امکانات لازم برای انجام این پژوهش کمال تشکر را دارند. از آقای دکتر ولیاله مظفریان به خاطر تأیید نهایی شناسایی گیاهان در مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور سپاسگزاری میشود. از آقایان مهندس احمد پورمیرزایی، مهندس رضا کدوری و مهندس ماشااله غنچهای به خاطر همکاری در شناسایی نمونههای گیاهی و اجرای عملیات صحرایی تشکر و قدردانی میگردد.
پیوست 1- فهرست نامهای علمی گونهها و تیرهها، شکل زیستی (life form)، شکل رویشی (vegetative form)، پراکنش جغرافیایی (chorotype) و بومزادی (endemism) گیاهان پناهگاه حیات وحش مهروییه؛ کامهفیت: Ch، ژئوفیت: G، همیکریپتوفیت: H، تروفیت: Th، فانروفیت: Ph. علفیهای پهنبرگ یکساله و چندساله: F، بوتههای خشبی و نیمهخشبی: Sh، گندمیان و شبهگندمیان: G, GL، درختان و درختچهها: W؛ ایرانی-تورانی: IT، صحرا-سندی: SS، مدیترانهای: M، اروپایی-سیبری: ES، چند ناحیهای: Pol.، جهانوطن: Cosm.؛ بومزادی: بومزاد ایران: End.Ir.، بومزاد فلات ایران: End.Ir.P..
پراکنش جغرافیایی (بومزادی) |
شکل رویشی |
شکل زیستی |
نام تاکسون |
|
|
|
Acanthaceae |
IT, SS |
F |
Th |
Blepharis edulis (Forssk.) Pers. |
|
|
|
Aizoaceae |
SS |
F |
Th |
Aizoanthemumhispanicum(L.) H.E.K.Hartmann |
|
|
|
Amaryllidaceae |
M, IT |
F |
G |
Allium stamineum Boiss. |
|
|
|
Anacardiaceae |
IT |
W |
Ph |
Pistacia khinjuk Stocks |
|
|
|
Apiaceae |
IT, SS (End.Ir.) |
F |
H |
Dicyclophora persica Boiss. |
IT |
F |
H |
Ducrosia anethifolia (DC.) Boiss. |
IT (End.Ir.) |
F |
H |
Ferula stenocarpa Boiss. & Hausskn. |
IT, SS |
F |
Th |
Lagoecia cuminoides L. |
IT |
F |
Th |
Pimpinella barbata (DC.) Boiss. |
IT |
Sh |
Ch |
Pycnocycla aucherana Decne. ex Boiss. |
IT |
Sh |
Ch |
Pycnocycla nodiflora Decne. ex Boiss. |
|
|
|
Apocynaceae |
SS |
W |
Ch |
Calotropis procera (Aiton) W.T. Aiton |
SS |
Sh |
Ch |
Glossonema varians (Stocks) Benth. ex Hook.f. |
SS |
W |
Ch |
Leptadenia pyrotechnica (Forssk.) Decne. |
SS |
W |
Ch |
Nerium oleander L. |
SS |
Sh |
Ch |
Pergularia tomentosa L. |
SS |
W |
Ch |
Periploca aphylla Decne. |
SS |
W |
Ch |
Rhazya stricta Decne. |
|
|
|
Asparagaceae (Hyacinthaceae) |
IT, SS (End.Ir.P.) |
F |
G |
Dipcadi erythraeum Webb & Berthel. |
|
|
|
Asteraceae |
IT, SS (End.Ir.) |
F |
Th |
Anthemis austroiranica Rech.f., Aell., Esfand. |
SS |
Sh |
Ch |
Anvillea garcini (Burm.f.) DC. |
IT, SS |
F |
H |
Artemisia scoparia Waldst. & Kitam. |
M |
F |
Th |
Atractylis cancellata L. |
IT, SS |
F |
Th |
Calendula arvensis L. |
IT |
F |
Th |
Centaurea bruguierana (DC.) Hand. – Mazz. |
SS (End.Ir.) |
F |
H |
Centaurea gabrielae (Bornm.) Wagenitz |
SS |
F |
Th |
Centaurea pseudosinaica Czerep. |
ES |
F |
Th |
Cota altissima (L.) J.Gay |
IT |
F |
Th |
Crepis kotchyana (Boiss.) Boiss. |
IT |
F |
Th |
Crepis sancta (L.) Bornm. |
SS |
F |
G |
Doellia bovei (DC.) Anderb. |
SS (End.Ir.) |
F |
H |
Echinops longipenicillatus Mozaff. & Ghahr. |
Cosm. |
F |
Th |
Erigeron canadensis L. |
IT, SS (End.Ir.P.) |
F |
Th |
Filago desertorum Pomel |
SS |
F |
Th |
Gymnarrhena micrantha Desf. |
SS, IT (End.Ir.) |
Sh |
Ch |
Helichrysum leucocephalum Ausfeld |
SS |
F |
Th |
Ifloga spicata (Forssk.) Sch.Bip. |
IT |
F |
Th |
Koelpinia tenuissima Pavl. & Lipsch. |
(End.Ir.P.) |
F |
H |
Lactuca microcephala DC. |
SS |
F |
T |
Launaea capitata (Spreng.) Dandy |
SS |
F |
T |
Launaea mucronata subsp. cassiniana (Jaub. & Spach)N. Kilian |
IT (End.Ir.P.) |
F |
H |
Launaea oligocephala (Haussk. & Bornm. ex Bornm.) Bornm. |
IT, SS |
F |
H |
Launaea procumbens (Roxb.) Ramayya & Rajagopal |
IT, M |
F |
Th |
Matricaria aurea (Loefl.) Sch.Bip. |
SS |
F |
Th |
Pallenis hierochuntica (Michon) Greuter |
IT, SS |
F |
Th |
Pentanema divaricatum Cass. |
IT |
F |
H |
Phagnalon nitidum Fres. |
IT, SS (End.Ir.) |
F |
H |
Platychaete aucheri (Boiss.) Boiss. |
IT, SS |
F |
H |
Pulicaria gnaphalodes (Vent.) Boiss. |
SS, IT |
F |
H |
Pulicaria undulata (L.) C.A.Mey. |
IT, SS |
F |
Th |
Reichardia tingitana (L.) Roth |
IT (End.Ir.P.) |
F |
G |
Scorzonera paradoxa Fisch. & C.A.Mey. |
IT (End.Ir.P.) |
F |
H |
Scorzonera tortuosissima Boiss. |
SS |
F |
Th |
Senecio flavus (Decne.) Sch.Bip. |
IT, M, SS |
F |
Th |
Senecio glaucus L. |
IT |
F |
Th |
Siebera nana (DC.) Bornm. |
M, IT |
F |
Th |
Urospermum picroides (L.) Scop. ex F.W.Schmidt |
IT, SS |
F |
Th |
Zoegea purpurea Fresen. |
|
|
|
Boraginaceae |
IT |
F |
Th |
Anchusa aegyptiaca (L.) A.DC. |
IT, SS |
F |
Th |
Arnebia liniearifolia A.DC. |
IT |
F |
Th |
Arnebia minima Wettst. ex Stapf |
SS |
W |
F |
Cordia myxa L. |
IT, SS |
F |
Th |
Gastrocotyle hispida (Forssk.) Bunge |
IT |
F |
H |
Heliotropium aucheri DC. |
SS (End.Ir.) |
F |
H |
Heliotropium brevilimbe Boiss. |
ES,IT,M |
F |
Th |
Heliotropium europaeum L. |
IT, SS |
Sh |
Ch |
Heliotropium crispum Desf. |
M , IT |
F |
Th |
Lappula sinaica (A.DC.) Asch. & Schweinf. |
IT, SS |
F |
Th |
Lappula spinocarpus (Forssk.) Asch. ex Kuntze |
SS (End.Ir.P.) |
F |
H |
Trichodesma stocksii Boiss. |
|
|
|
Brassicaceae |
M, IT |
F |
Th |
Biscutella didyma L. |
SS (End.Ir.) |
F |
H |
Diceratella canescens (Boiss.) Boiss. |
SS, IT, M |
F |
H, Th |
Diplotaxis harra (Forssk.) Boiss. |
M |
F |
Th |
Erucaria hispanica (L.) Druce |
IT, SS (End.Ir.P.) |
F (Sh) |
H (Ch) |
Farsetia heliophila Bge. ex Cosson |
IT, SS (End.Ir.P.) |
F |
H |
Fortuynia garcinii (Burm.f.) Shuttlew. |
IT, SS |
F |
Th |
Leptaleum filifolium (Willd.) DC. |
IT |
F |
Th |
Malcolmia taraxacifolia Balbis |
IT, M |
F |
Th |
Matthiola longipetala (Vent.) DC. |
IT |
F |
Th |
Neotorularia aculeolata (Boiss.) Hedge & J.Léonard |
SS |
F |
Th |
Notoceras bicorne (Aiton) Amo |
Pol. |
F |
Th |
Sisymbrium irio L. |
IT, SS |
F |
Th |
Sisymbrium septulatum DC. |
IT, SS |
F |
Th |
Neotorularia torulosa (Desf.) Hedge & J.Léonard |
|
|
|
Capparidaceae |
IT, SS, M |
Sh |
Ch |
Capparis spinosa L. |
|
|
|
Caryophyllaceae |
SS |
F |
H |
Cometes surattensis Burm.f. |
SS |
Sh |
Ch |
Gymnocarpos decander Forssk. |
- |
F |
Th |
Herniaria hirsuta subsp. cinerea (DC.) Cout. |
SS |
F |
Th |
Paronychia arabica (L.) DC. |
IT, SS (End.Ir.) |
F |
H |
Paronychia bungei Boiss. |
Cosm. |
F |
Th |
Spergularia diandra (Guss.) Helder. |
M |
F |
Th |
Velezia rigida L. |
|
|
|
Chenopodiaceae |
SS |
Sh |
Ch |
Aerva javanica (Burm.f.) Juss. ex Schult. |
IT, SS |
F (Sh) |
H (Ch) |
Anabasis setifera Moq. |
IT, SS |
F |
H |
Atriplex leucoclada Boiss. |
SS |
F |
Th |
Bassia eriophora (Schrad.) Asch. |
Pol. |
F |
Th |
Chenopodium album L. |
IT |
Sh |
Ch |
Cornulaca monacantha Delile |
Pol |
F |
Th (H) |
Dysphania ambrosioides (L.) Mosyakin & Clemants |
IT |
F |
Th |
Halocharis sulphurea (Moq.) Moq. |
IT |
Sh |
Ch |
Halothamnus iranicus Botsch. |
SS |
Sh |
Ch |
Haloxylon salicornicum (Moq.) Bunge ex Boiss. |
IT, SS |
Sh |
Ch |
Salsola drummondii Ulbrich |
IT, SS |
Sh |
Ch |
Salsola imbricata Forssk. |
IT, SS |
F |
Th |
Salsola jordanicola Eig. |
IT |
Sh |
Ch |
Salsola orientalis S.G.Gmelin |
IT, SS |
F (Sh) |
Th (H) |
Suaeda aegyptiaca (Hasselq.) Zoh. |
SS |
Sh |
Ch |
Suaeda vermiculata Forssk. ex J.F.Gmel. |
|
|
|
Cistaceae |
M, SS, IT |
F |
Th |
Helianthemum ledifolium (L.) Miller |
SS |
Sh |
Ch |
Helianthemum lippii (L.) Dum.Cours. |
M, ES, IT |
F |
Th |
Helianthemum salisifolium (L.) Miller |
M |
F |
H |
Helianthemum stipulatum (Forssk.) C. Christ. |
|
|
|
Cleomaceae |
IT, SS (End.Ir.P.) |
F (Sh) |
Th (H) |
Cleome dolichostyla Jafri |
IT, SS |
Sh (F) |
Ch (H) |
Cleome oxypetala Boiss. |
|
|
|
Convolvulaceae |
SS |
Sh |
Ch |
Convolvulus glomeratus Choisy |
IT (End.Ir.P.) |
Sh |
Ch |
Convolvulus spinosus Burm.f. |
M |
F |
Th |
Cuscuta epithymum (L.) L. |
|
|
|
Cucurbitaceae |
M, SS |
F |
H |
Citrullus colocyntis (L.) Schrad. |
|
|
|
Cyperaceae |
Pol. |
GL |
G |
Fuirena pubescens (Poir.) Kunth |
IT, ES, M |
GL |
G |
Schoenus nigricans L. |
|
|
|
Dipsacaceae |
IT |
F |
Th |
Lomelosia olivieri (Coult.) Greuter & Burdet |
|
|
|
Ephedraceae |
IT, SS (End.Ir.P.) |
Sh |
Ch |
Ephedra foliata Boiss. ex C.A.Mey. |
|
|
|
Euphorbiaceae |
IT, SS |
Sh (F) |
H |
Andrachne aspera Spreng. |
IT, M, SS |
F |
H |
Andrachne telephioides L. |
SS |
F |
H |
Chrozophora oblongifolia (Del.) A.Juss. & Spreng. |
IT, M, SS |
F |
Th |
Chrozophora tinctoria (L.) A.Juss. |
SS |
F |
H |
Euphorbia granulata Forssk. |
IT (End.Ir.P.) |
Sh |
Ch |
Euphorbia microsciadia Boiss. |
IT, SS (End.Ir.P.) |
F |
H |
Euphorbia osyridea Boiss. |
|
|
|
Fabaceae |
IT, SS |
F |
Th (H) |
Argyrolobium roseum (Camb.) Jaub. & Spach |
- |
Sh |
Ch |
Astragalus dactylocarpus Boiss. |
IT |
F |
Th |
Astragalus eremophillus Boiss. |
IT (End.Ir.) |
Sh |
Ch |
Astragalus fasciculifolius Boiss. subsp. fasciculifolius |
IT, M, SS |
F |
Th |
Astragalus tribuloides Del. |
IT, SS (End.Ir.P.) |
F |
H |
Chesneya parviflora Jaub. & Spach |
SS |
W |
Ph |
Dalbergia sissoo DC. |
SS |
F |
Th |
Medicago laciniata (L.) Miller |
IT (End.Ir.P.) |
F |
Th |
Onobrychis aucheri Boiss. |
SS |
W |
Ph |
Prosopis cineraria (L.) Druce |
IT, M, SS |
W |
Ph |
Prosopis farcta (Banks & Sol.)J.F.Macbr. |
SS |
W |
Ph |
Prosopis koelziana Burkart |
IT, SS |
Sh |
Ch |
Taverniera cuneifolia (Roth) Ali |
|
|
|
Gentianaceae |
M, IT |
F |
Th |
Centaurium pulchellum (Swartz) Druce |
|
|
|
Geraniaceae |
IT, ES, M |
F |
Th |
Erodium cicutarium (L.) L'Hér. |
M |
F |
Th |
Erodium malacoides L'Hér. |
SS |
F |
Th |
Geranium divaricatum Ehrh. |
ES, IT, M |
F |
Th |
Geranium rotundifolium L. |
|
|
|
Juncaceae |
SS |
GL |
G |
Juncus socotranus (Buchenau) Snogerup. |
|
|
|
Lamiaceae |
IT |
F |
Th |
Lallemantia royleana (Benth.) Benth. |
Pol. |
F |
G |
Mentha longifolia (L.) L. |
SS (End.Ir.) |
F |
H |
Micromeria hedgei Rech.f. |
IT, SS (End.Ir.P.) |
W |
Ch |
Rydingia persica (Burm.f.) Scheen & V.A.Albert |
SS, M |
Sh |
Ch |
Salvia aegyptiaca L. |
M, IT (End.Ir.P.) |
F (Sh) |
H |
Salvia compressa Vent. |
IT (End.Ir.) |
Sh |
Ch |
Salvia eremophila Boiss. |
SS |
Sh |
Ch |
Salvia santolinifolia Boiss. |
M, IT |
F (Sh) |
H (Ch) |
Teucrium polium L. |
IT, SS |
Sh |
Ch |
Zataria multiflora Boiss. |
IT |
F |
Th |
Ziziphora tenuior L. |
|
|
|
Liliaceae |
IT |
F |
G |
Gagea setifolia Baker |
|
|
|
Linaceae |
M, IT |
F |
Th |
Linum strictum L. |
|
|
|
Malvaceae |
ES, IT, M |
F |
H (Th) |
Malva neglecta Wallr. |
|
|
|
Menispermaceae |
SS |
Sh |
Ch |
Cocculus pendulus (J.R.Forst & G.Forst) Diels |
|
|
|
Nyctaginaceae |
SS |
F |
H |
Boerhavia diffusa L. |
|
|
|
Orchidaceae |
M, IT |
F |
G |
Epipactis veratrifolia Boiss. & Hohen. |
|
|
|
Oxalidaceae |
M |
F |
Th (H) |
Oxalis corniculata L. |
|
|
|
Papaveraceae |
ES, IT, M |
F |
Th |
Fumaria parviflora Lam. |
- |
F |
Th |
Papaver decaisnei Hochst. & Steud. ex Elkan |
|
|
|
Plantaginaceae |
M, ES, IT |
F |
Th |
Misopates orontium (L.) Raf. |
SS (End.Ir.P.) |
F |
Th (G) |
Plantago boissieri Husskn. & Bornm. |
SS |
F |
Th (G) |
Plantago cilliata Desf. |
IT, SS |
F |
Th |
Plantago indica L. |
- |
F |
H |
Plantago ovata Forssk. |
SS |
F |
Th |
Plantago trichophylla Nábělek |
M, IT, SS |
F |
H (Th) |
Plantago weldenii Rchb. |
IT, SS |
F |
H |
Schweinfurthia papilionacea (L.) Boiss. |
|
|
|
Plumbaginaceae |
IT, SS (End.Ir.P.) |
Sh |
Ch |
Acantholimon scorpius (Jaub. & Spach) Boiss. |
|
|
|
Poaceae |
- |
G |
Th |
Aegilops neglecta Req. ex Bertol. |
IT, M, SS |
G |
G |
Aeluropus lagopoides (L.) Trin. ex Thwaites |
SS |
G |
G |
Aeluropus macrostachyus Hack. |
SS |
G |
Th |
Aristida adscensionis L. |
M, IT, SS |
G |
|
Aristida caerulescens Desf. |
- |
G |
Th |
Avena barbata Pott ex Link |
M |
G |
H |
Brachypodium distachyon (L.) P.Beauv. |
IT |
G |
Th |
Bromus danthoniae Trin. |
- |
G |
Th |
Bromus scoparius L. |
M, IT, ES |
G |
Th |
Bromus sterillis L. |
- |
G |
G |
Cenchrus echinattus L. |
SS |
G |
H |
Cenchrus pennisetiformis Hochst. & Steud. in Steud. |
IT, SS |
G |
H |
Chrysopogon aucheri (Boiss.) Stapf |
SS |
G |
H |
Cymbopogon jwarancusa subsp. olivieri (Boiss.) S.Soenarko |
Cosm. |
G |
G |
Cynodon dactylon (L.) Pers. |
SS, M |
G |
G |
Dactyloctenium aegyptium (L.) Willd. |
SS, M, IT |
G |
H (Th) |
Desmostachya bipinnata (L.) Stapf |
M |
G |
H |
Digitaria nodosa Parl. |
IT |
G |
H |
Enneapogon persicus Boiss. |
- |
G |
H |
× Festulolium loliaceum (Hudson) P.Fourn. |
M, IT |
G |
Th |
Gastridium phleoides (Nees & Meyen) C.E.Hubb. |
M, IT, SS |
G |
H |
Hyparrhenia hirta (L.) Stapf |
M, IT, SS |
G |
G |
Imperata cylindrica (L.) Raeusch. |
M, IT, SS |
G |
Th |
Lamarckia aurea (L.) Moench |
M, IT |
G |
Th |
Lolium rigidum Gaudin |
SS |
G |
H |
Panicum antidotale Retz. |
SS |
G |
H |
Panicum turgidum Forssk. |
SS |
G |
H |
Pennisetum divisum (Forssk. ex J.F.Gmel.) Henrard |
SS |
G |
Th |
Pennisetum glaucum (L.) R.Br. |
IT, SS |
G |
G |
Poa sinaica Steud. |
M, IT |
G |
Th |
Rostraria cristata (L.) Tzvelev |
IT, SS, M |
G |
Th |
Schismus arabicus Nees |
IT, SS, M |
G |
Th |
Stipa capensis Thunb. |
IT, SS |
G |
H |
Stipagrostis plumosa Munro ex T.Anderson |
SS |
G |
H |
Tetrapogon villosus Desf. |
|
|
|
Polygalaceae |
SS |
F |
Th (H) |
Polygala erioptera DC. |
|
|
|
Polygonaceae |
- |
Sh |
Ch |
Calligonum polygonoides L. |
M, SS |
F |
Th |
Emex spinosa (L.) Campd. |
IT (End.Ir.P.) |
Sh |
Ch |
Pteropyrum aucheri Jaub. & Spach |
IT |
F |
G |
Rheum ribes L. |
SS, M |
F |
H |
Rumex vesicarius L. |
|
|
|
Primulaceae |
ES, IT |
F |
Th |
Anagallis arvensis L. |
|
|
|
Pteridaceae |
M, IT, ES |
F |
G |
Adiantum capillus - veneris L. |
IT, M |
F |
G |
Cheilanthes persica (Bory) Mett. ex Kuhn |
M, ES, IT |
F |
G |
Cheilanthes pteridioides C.Chr. |
- |
F |
G |
Onychium melanolepis (Decne.) Kunze |
M, ES |
F |
G |
Pteris vittata L. |
|
|
|
Resedaceae |
SS |
Sh |
Ch |
Ochradenus aucheri Boiss. |
IT |
Sh |
Ch |
Ochradenus ochradeni (Boiss.) Abdallah |
IT, SS |
F |
Th (H) |
Reseda aucheri Boiss. subsp. rotundifolia (Kotschy ex Mull. - Arg.) Rech.f. |
IT (End.Ir.) |
F |
Th (H) |
Reseda macrobotrys Boiss. |
|
|
|
Rhamnaceae |
M, SS |
W |
Ph |
Ziziphus nummularia (Burm.f.) Wight et Arn. |
SS, M, IT |
W |
Ph |
Ziziphus spina-christi (L.) Desf. |
|
|
|
Rosaceae |
IT |
W |
Ph |
Prunus cf. arabica (Olivier) Meikle |
IT, M |
W |
Ph |
Prunus lycioides (Spach) C.K.Schneid. |
|
|
|
Rubiaceae |
IT |
F |
Th |
Callipeltis cucullaris (L.) DC. |
IT, M |
F |
Th |
Galium setaceum Lam. |
M, ES |
F |
Th |
Galium verrucosum Huds. |
SS |
Sh |
Ch |
Plocama aucheri (Guill.) M.Backlund & Thulin |
IT, SS |
Sh |
Ch |
Plocama crucianelloides (Jaub. & Spach) M.Backlund & Thulin |
|
|
|
Rutaceae |
SS |
F |
H |
Haplophyllum tuberculatum (Forssk.) Juss. |
|
|
|
Salicaceae |
IT (End.Ir.P.) |
W |
Ph |
Salix carmanica Bornm.& Bornm. |
|
|
|
Sapindaceae |
SS |
W |
Ph |
Dodonaea viscosa (L.) Jacq. |
|
|
|
Scrophulariaceae |
IT, SS (End.Ir.) |
F |
H |
Verbascum farsistanicum (Murb.) Hub. – Mor. |
M |
F |
H |
Verbascum sinuatum L. |
- |
F |
Th |
Veronica biloba L. |
|
|
|
Solanaceae |
SS, IT (End.Ir.P.) |
F |
H |
Hyoscyamus insanus Stocks |
SS |
W |
Ph |
Lycium shawii Roemer & Schultes |
SS |
W |
Ph |
Lycium edgewortii Dun. |
|
|
|
Tamaricaceae |
IT |
F |
H |
Reaumuria alternifolia (Labill.) Britten |
SS, IT |
W |
Ph |
Tamarix aphylla (L.) H.Kars. |
ES, IT |
W |
Ph |
Tamarix ramosissima Ledeb. |
|
|
|
Urticaceae |
SS |
F |
H |
Forsskaolea tenacissima L. |
SS |
F |
G |
Parietaria alsinifolia Delile |
|
|
|
Verbenaceae |
M, IT, SS |
F |
G |
Phyla nodiflora (L.) Greene |
|
|
|
Violaceae |
SS |
F |
Th |
Viola behboudiana Rech.f. et Esfand. |
SS |
F |
H |
Viola stocksii Boiss. |
|
|
|
Xanthorrhoeaceae |
SS, M |
F |
Th |
Asphodelus tenuifolius Cav. |
|
|
|
Zygophyllaceae |
SS |
F |
Th (H) |
Fagonia bruguieri DC. |
IT, SS |
F |
Th (H) |
Fagonia indica Burm.f. |
IT, SS |
F |
H |
Tribulus macropterus Boiss. |
Pol. |
F |
Th |
Tribulus terrestris L. |
IT, SS |
Sh |
Ch |
Zygophyllum atriplicoides Fisch. & C.A.Mey. |