Document Type : Original Article
Authors
Department of Plant Protection, Faculty of Crop Sciences, Sari University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Sari, Iran
Abstract
Keywords
Main Subjects
مقدمه
طیاره‌مانندها (Odonata) شامل سه زیرراسته: Anisozygoptera، Anisoptera (آسیابک‌ها) و Zygoptera (سنجاقک‌ها) است. نخستین گزارش در مورد فون Odonata از ایران توسط Selys-Longchamp (1887) ارایه شده است (Sadeghi, 2010). پژوهشگران دیگری همچون Ris (1906-1916) و Morton (1921) گونه‌های دیگری از این راسته را از ایران گزارش نمودند و Schmidt (1954) فهرستی از گونه‌های Odonata ایران را که تا آن زمان گزارش شده بود ارایه داد (Sadeghi, 2010). در سال‌های بعد گونه‌های بیشتری از ایران گزارش شد به طوری که Heidari و Dumont (2002) فهرست جدیدتری از Odonata ایران ارایه نمودند که شامل 95 گونه گزارش شده طی سال‌های 1945 تا 1995 بود. این فهرست بر اساس مطالعات انجام شده توسط پژوهشگران قبلی از جمله: Blim، Lohman و Schmidt نوشته شده است (Ebrahimi et al., 2009).
بیشترین مطالعات در تعیین فون Odonata ایران طی سال‌های اخیر صورت گرفته است. برای نخستین بار، Sadeghi و Domunt (2004) گونه Libellula fulva pontica Selys, 1887 را از ایران گزارش کردند. Ebrahimi و همکاران (2009) به بررسی فون این راسته در استان کرمان پرداختند و 18 گونه جدید برای این استان معرفی نمودند. Kiany و Minaei (2009) خانواده Libellulidae را در استان فارس بررسی و 2 جنس و 7 گونه جدید را برای این استان گزارش نمودند. همچنین، آنها کلید شناسایی گونه‌های مربوط به این خانواده را ارایه نمودند. Sadeghi و Mohammadalizadeh (2009) به مطالعه فون Odonata ایران پرداختند که نتیجه آن، گزارش سه گونه جدید برای ایران بود. Sadeghi (2010) فون Odonata استان فارس را مطالعه و 9 گونه را برای نخستین بار از استان فارس گزارش نمود. پژوهش حاضر با توجه به اهمیت حشرات این راسته و به منظور بررسی گونه‌های جدید انجام شده است.
مواد و روش‌ها
به منظور بررسی فون حشرات راسته Odonata نمونه‌برداری‌های متعدد از حاشیه آبگیرها، رودهای کوچک، کانال‌ها و نهرهای شهرستان ساری و نور انجام شد. نمونه‌گیری توسط تور حشره‌گیری دستی انجام شد. اطلاعات مربوط به هر نمونه از جمله تاریخ و محل جمع‌آوری ثبت شد (جدول 1). سپس نمونه‌ها به آزمایشگاه منتقل شدند. حشرات توسط سیانور کشته شدند. از آنجا که بخش‌های مختلف بدن برای شناسایی اهمیت دارد، هنگام کار با نمونه‌ها با دقت فراوان از آسیب به آنها جلوگیری شد. شناسایی اولیه با کلیدهای Dumont (1991) و Theischinger (2009) صورت گرفت. سپس تعدادی از نمونه‌ها برای تأیید توسط پروفسور Dumont به کشور بلژیک فرستاده شد.
جدول 1- مشخصات گونه‌های جمع‌آوری شده از راسته طیاره‌مانندها از شمال کشور
|
طول جغرافیایی |
عرض جغرافیایی |
ارتفاع از سطح دریا (متر) |
تاریخ جمع‌آوری |
محل جمع‌آوری |
گونه |
|
36°:33´ |
53°:06´ |
132 |
1390 و 1389 و 1388 |
ساری |
Anax parthenope |
|
36°:33´ |
53°:06´ |
132 |
1389و 1388 |
ساری |
Calopteryx splendens |
|
36°:33´ |
53°:06´ |
132 |
1389 و 1388 |
ساری |
Calopteryx splendens intermedia |
|
36°:33´ |
53°:06´ |
132 |
1389 و 1388 |
ساری |
Calopteryx splendens orientalis |
|
36°:33´ |
53°:06´ |
132 |
1390 و 1389 و 1388 |
ساری |
Coenagrion vanbrinckae |
|
36°:33´ |
53°:06´ |
132 و 1670 |
1389 |
ساری و نور |
Crocothemis erythraea |
|
36°:33´ |
53°:06´ |
132 |
1390 |
ساری |
Epallage fatime |
|
36°:33´ |
53°:06´ |
132 |
1390 |
ساری |
Ischnura pumilio |
|
36°:33´ |
53°:06´ |
132 |
1390 |
ساری |
Lestes virens |
|
36°:47´ |
51°:26´ |
1670 |
1390 |
نور |
Libellula depressa |
|
36°:33´ |
53°:06´ |
132 |
1390 و 1389 و 1388 |
ساری |
Orthetrum albistylum |
|
36°:33´ |
53°:06´ |
132 و 1670 |
1390 |
ساری و نور |
Orthetrum sabina |
|
36°:33´ |
53°:06´ |
132 |
1390 |
ساری |
Platycnemis dealbata |
|
36°:33´ |
53°:06´ |
132 |
1390 و 1389 |
ساری |
Sympetrum fonscolombii |
|
36°:33´ |
53°:06´ |
132 |
1390 |
ساری |
Sympetrum striolatum |
نتایج و بحث
با بررسی گونه‌های حشرات راسته Odonata در دو شهرستان ساری و نور، طی سال‌های 1388-1390 در مجموع، 13 گونه از 7 خانواده و 2 زیرراسته شناسایی شد که شرح گونه‌ها به صورت زیر است:
زیرراسته Anisoptera
از زیرراسته Anisoptera، دو خانواده، پنج جنس و هفت گونه جمع‌آوری شد. بیشتر نمونه‌های جمع‌آوری شده در این تحقیق مربوط به خانواده Libellulidae است.
خانواده Libellulidae
از این خانواده در مجموع چهار جنس و شش گونه شناسایی شد.
جنس Crocothemis Brauer, 1868
افراد نر این جنس تقریباً قرمز رنگ و ماده‌ها قهوه‌ای کمرنگ یا نارنجی هستند. پاهای کوچک و شکم منقبض دارند. بال‌ها شفاف و دارای یک لکه کهربایی در قاعده هستند. آرکولوس (arculus) بین رگبال‌های عرضی آنته‌نودال (antenodal) اول و دوم قرار گرفته است. آخرین رگ آنته‌نودال کامل نیست و دارای پترواستیگمای (pterostigma) بزرگ هستند (Kiany and Minaei, 2009).
گونه Crocothemis erythraea (Brullé, 1832)
در افراد نر بال‌ها شفاف و رگبال‌ها مایل به قرمز هستند. یک لکه کهربایی در قاعده بال عقب وجود دارد. پترواستیگما بلند و به رنگ زرد یا قهوه‌ای است (Dumont, 1991). چهار بند اول شکم مایل به زرد و بندهای انتهایی شکم تیره رنگ است. یک نوار تیره در قسمت میانی بندهای شکم وجود دارد. از این گونه، سه حشره نر و یک حشره ماده از شهرستان نور و ساری جمع‌آوری شده است (شکل 1). اندازه بدن افراد این گونه تقریباً 4 سانتی‌متر است. این گونه در ایران پراکنش وسیع دارد و قبلاً از استان مازندران، شهرستان‌های قائمشهر و آمل و همچنین از استان‌های بوشهر، چهار محال و بختیاری، خوزستان، سیستان و بلوچستان، فارس، کرمان، کهگیلویه و بویراحمد، گیلان، لرستان و هرمزگان نیز گزارش شده است.
جنس Libellula Linnaeus, 1758
در افراد این جنس قسمتی از بال‌ها رنگی است. پیش قفس سینه دارای یک لب عقبی کوچک است. پاها کوتاه، بال‌ها بلند و به شکل متراکمی مشبک است. هامولوس (hamulus) در نرها کوچک و نامشخص است. صفحات مخرجی در ماده‌ها کوچک است. ممبرانولا (membranula) خوب رشد کرده، پترواستیگما اندازه‌های متنوعی دارد (Dumont, 1991).
گونه Libellula depressa (Linneaus, 1758)
در بال جلو یک نوار باریک به رنگ قهوه‌ای تیره وجود دارد که بین رگبال subcostal و anal از قاعده بال تا قاعده سلول دیسکوئیدال (discooidal cell) (مثلث بال) کشیده شده است (Dumont, 1991). یک لکه قهوه‌ای رنگ روی هر یک از بال‌ها وجود دارد. لکه بال عقب مثلثی شکل و بزرگتر از لکه بال جلو است. اندازه بدن افراد این گونه تقریباً 8/4 سانتی‌متر است. دو حشره نر این گونه از شهرستان نور جمع‌آوری شده است و علاوه بر استان مازندران قبلاً از استان‌های سمنان، سیستان و بلوچستان، قزوین، کرمان، گلستان و گیلان نیز گزارش شده است (شکل 2).
جنس Orthetrum Newmann, 1883
پیشانی پهن تر از کلیپئوس (clypeus) است.فرق سر دارای یک شیار است. لبه پشتی سپر پیش‌سینه‌ای بزرگ، راست، مودار است. شکم دارای اشکال مختلفی است و اغلب از بند سوم منقبض شده است. لامینا (lamina) معمولاً به سمت جلو کشیده شده است. صفحات مخرجی اندکی رشد یافته‌اند. در نرهای بالغ ناحیه شکم وسینه با گرد آبی رنگ پوشیده شده است (Kiany and Minaei, 2009).
گونه Orthetrum sabina (Drury, 1770)
اندازه بدن افراد گونه به طور متوسط 3/5 سانتی‌متر است. در این گونه، ممبرانولا به رنگ قهوه‌ای تیره یا سیاه است. حداقل اثری از یک لکه کهربایی در قاعده بال عقب دیده می‌شود. قاعده شکم در بند اول و دوم به شکل پیازی متورم شده و به طور ناگهانی در بند سوم شکم منقبض می‌شود (Dumont, 1991). این گونه قبلاً از استان مازندران و همچنین از استان‌های آذربایجان شرقی، بوشهر، تهران، خوزستان، سیستان و بلوچستان، فارس، کرمان، گلستان، گیلان و هرمزگان نیز گزارش شده است بنابراین، پراکنش وسیعی در ایران دارد. در این تحقیق، 8 نمونه از جنس نر و 9 نمونه از حشره ماده از شهرستان‌های نور و ساری جمع‌آوری و شناسایی شد (شکل 3).
گونه Orthetrum albistylum(Selys, 1848)
روی درز هیومرال (humeral suture) نخستین و دومین درز جانبی سینه نوارهای سیاه وجود دارد. بندهای یک تا سه شکم گرز مانند است (Kim et al., 2009). چهار تا پنج بند شکم لاجوردی رنگ است. این گونه تاکنون تنها از استان‌های آذربایجان شرقی، گلستان و گیلان گزارش شده است. در این تحقیق یک نمونه از جنس نر از شهرستان ساری جمع‌آوری و گزارش شد (شکل 4).
|
شکل 1- جنس نر گونه Crocothemis erythraea(اصلی) |
شکل 2- جنس نر گونه Libellula depressa(اصلی) |
|
شکل 3- جنس نر (راست) و جنس ماده (چپ) گونه Orthetrum Sabina(اصلی) |
|
شکل 4- جنس نر گونهOrthetrum albistylum(اصلی)
جنس Sympetrum Newman, 1833
افراد این جنس نسبتاً کوچک بوده، به رنگ‌های زرد، قهوه‌ای و مایل به قرمز با لکه‌های سیاه هستند. بال‌ها شفاف هستند و یا لکه‌های قهوه‌ای و زرد دارند. پاها بلند و باریک، شکم استوانه‌ای شکل و بال‌ها نسبتاً کوتاه و پهن هستند. سلول دیسکوئیدال در بال جلو باریک است و در بال عقب در قاعده آرکولوس قرار گرفته است (Dumont, 1991).
گونه Sympetrum fonscolombii(Selys, 1840)
در قاعده بال عقب یک لکه کهربایی وجود دارد که در عرض رگبال عرضی کوبیتو-آنال (cubito-anal) و در طول ممبرانولا امتداد یافته است (Dumont, 1991). دو نمونه از حشره ماده این گونه از شهرستان ساری جمع‌آوری و شناسایی شد (شکل 5). اندازه بدن آنها حدود 2/4 سانتی‌متر است. این گونه قبلاً از مازندران گزارش شده است و همچنین از استان‌های آذربایجان شرقی، اصفهان، بوشهر، چهارمحال و بختیاری، خراسان، خوزستان، سمنان، سیستان و بلوچستان، فارس، قزوین، کردستان، کرمان، کرمانشاه، کهگیلویه و بویراحمد، گلستان، گیلان و لرستان نیز گزارش شده است.
گونه Sympetrum striolatum(Charpentier, 1840)
پیشانی به رنگ زرد بوده، هیچ طرحی روی آن وجود ندارد. نوارهای باریک سیاه روی درز هیومرال و دومین درز جانبی سینه دیده می‌شود. نخستین درز جانبی از زیر شروع شده، تا یک سوم مسیر به سمت بالا ادامه می‌یابد و به دومین درز شکمی متصل می‌شود. رنگ شکم نرها قرمز و در ماده‌ها زرد مایل به قرمز است (Kim et al., 2009). استیگما بزرگ و مایل به قهوه‌ای است. یک حشره ماده از این گونه از شهرستان ساری جمع‌آوری شده است (شکل 6) و قبلاً از استان‌های آذربایجان شرقی، خراسان، خوزستان، گلستان، گیلان و مازندران نیز گزارش شده است.
|
شکل 5- جنس ماده گونه Sympetrum fonscolombei(اصلی) |
شکل 6- جنس ماده گونه Sympetrum striolatum(اصلی) |
خانواده Aeschnidae
جنس Anax Leach, 1815
افراد این جنس شامل بزرگترین گونه‌های راسته هستند. در هر دو بال آخرین انشعاب اصلی رگ IR3 در مقابل یا نزدیک انتهای دورتر پترواستیگما قرار گرفته است. لبه بال عقب در هر دو جنس گرد شده است. نرها فاقد مثلث آنال (anal triangle) بال هستند (Theischinger, 2009).
گونه Anax parthenope(Selys, 1839)
هیچ طرحی روی قفس سینه وجود ندارد. سطح بالایی بند دوم و سوم شکم آبی روشن و زیر آنها سفید مایل به نقره‌ای است. بند چهارم شکم قهوه‌ای روشن است و لکه چهارگوش در طرفین بدن دارند (Kim et al., 2009). افراد این گونه دارای اندازه‌های بزرگ، در حدود 7 سانتی‌متر هستند. بال‌ها در قسمت میانی مایل به زرد است. این گونه قبلاً از استان مازندران گزارش شده است و از استان‌های سیستان و بلوچستان، فارس، قزوین، کرمان و گیلان نیز گزارش شده است. در این تحقیق دو حشره نر این گونه از شهرستان ساری جمع‌آوری شد (شکل 7).
شکل 7- جنس نر گونه Anax parthenope(اصلی)
زیرراسته Zygoptera
از این زیرراسته، پنج خانواده، شش جنس، شش گونه و دو زیرگونه جمع‌آوری شد.
خانواده Calopterygidae
از این خانواده یک گونه و دو زیرگونه شناسایی شد.
جنس Calopteryx Leach, 1815
افراد این جنس اندازه‌ای متوسط و بدنی به رنگ سبز یا آبی درخشان دارند. ماده‌ها ممکن است پترواستیگمای کاذب سفید داشته باشند. در افراد نر ضمایم بالایی (superior appendages) مخرج تقسیم نشده و ساده است. ضمایم پایینی (inferior appendages) استوانه‌ای و صاف بوده، حدود دو سوم طول ضمایم بالایی است (Dumont, 1991).
گونه Calopteryx splendens(Harris, 1782)
نرها به رنگ آبی فلزی و دارای یک بخش تیره در هر بال هستند. رگبال‌ها در افراد نر آبی رنگ است. ماده‌ها دارای رگبال‌ها و بدن سبز رنگ هستند. افراد ماده دارای پترواستیگمای سفید رنگ در هر بال هستند (Dumont, 1991). این گونه قبلاً از استان‌های تهران، سمنان، سیستان و بلوچستان، فارس، قم، کردستان، کرمان، کرمانشاه، گلستان، گیلان، مازندران و همدان گزارش شده است. از این گونه دو زیرگونه در ایران وجود دارد.
زیرگونه Calopteryx splendens intermediaSelys, 1887.
در نرها لکه بال بین نوک بال و 5 تا 20 سلول انتهایی نودوس (nodus) گسترش یافته است. در این زیرگونه، ماده‌ها یک لکه قهوه‌ای بزرگ و پترواستیگمای کاذب سفید و بزرگ روی بال دارند (Dumont, 1991). بدن نرها آبی و ماده‌ها سبز فلزی است. شکل بال در این گونه در جمعیت‌های مناطق جغرافیایی مختلف دارای تفاوت‌هایی است (Sadeghi et al., 2009). لکه روی بال‌ها در ماده‌ها نسبت به نرها روشن‌تر و مایل به سبز است. این زیرگونه برای نخستین بار از مازندران گزارش می‌شود. سه حشره نر و دو ماده هموکروم این گونه از شهرستان ساری جمع‌آوری و شناسایی شدند (شکل‌های 8 و 9). اندازه بدن افراد این زیرگونه حدود 3/4 سانتی‌متراست. این زیرگونه قبلاً از استان‌های تهران، سیستان و بلوچستان، فارس، قم، کردستان، کرمان، کرمانشاه و گیلان گزارش شده است.
زیرگونه Calopteryx splendens orientalisSelys, 1887.
اندازه بدن افراد این زیرگونه حدود 6 سانتی‌متر است. لکه روی بال‌های این زیرگونه در مقایسه با زیرگونه قبلی کوچکتر است. سه حشره نر و یک ماده هموکروم این گونه از شهرستان ساری جمع‌آوری شده است (شکل 10). این زیرگونه قبلاً از استان‌های سمنان، کردستان، گلستان، گیلان و مازندران نیز گزارش شده است.
خانواده Coenagrionidae
از این خانواده دو جنس و دو گونه جمع‌آوری شد.
جنس Coenagrion Kirby, 1890
نرها به رنگ آبی لاجوردی با لکه‌های سیاه و ماده‌ها به رنگ سبز یا آبی هستند. بال‌های شفاف دارند. پترواستیگما در بال‌ها مشابه است. 8 تا 11 رگ آنتی‌نودال در بال جلویی دارند. سلول دیسکوئیدال نوک تیز شده، آرکولوس کنار رگ آنته‌نودال دوم قرار گرفته است (Dumont, 1991).
گونه Coenagrion vanbrinckaeLohmann, 1993
استیگمای بال جلو و عقب هم اندازه و هم شکل هستند. طرفین قفس سینه و پاها مایل به آبی است. شکم از بند چهارم به بعد در قسمت‌های جانبی قهوه‌ای رنگ است. در این مطالعه دو حشره ماده این گونه از شهرستان ساری جمع‌آوری شد (شکل 11). این گونه قبلاً از استان‌های آذربایجان شرقی، فارس، کرمان و لرستان نیز گزارش شده است.
جنس Ischnura Charpentier, 1840
بخش مرکزی لبه پشتی سپر پیش سینه‌ای کوچک یا گرد شده و یا به صورت لبه برجسته‌ای در آمده است. لبه عقبی در بخش شکمی بند هشتم شکم ماده‌ها دارای خار است(Theischinger, 2009).
گونه Ischnura pumilio(Charpentier, 1825)
پترواستیگما در بال‌های جلو و عقب شکل‌های متفاوتی دارند و در بال جلویی بزرگتر است. پترواستیگمای بال جلو در افراد نر در بخش قاعده‌ای سیاه و در بخش انتهایی روشن است و در بال عقب زرد کم رنگ است (Dumont, 1991). اندازه بدن افراد گونه حدود 2/3 سانتی‌متر است. یک حشره ماده (شکل 12) از این گونه از شهرستان ساری جمع‌آوری شده است. این گونه از استان‌های آذربایجان شرقی، سمنان، فارس، کردستان، کرمان، کرمانشاه، کهگیلویه و بویراحمد، گلستان، گیلان و مازندران گزارش شده است.
|
شکل 8- جنس نر زیرگونه Calopteryx splendens intermedia(اصلی) |
شکل 9- جنس ماده زیرگونه Calopteryx splendens intermedia(اصلی) |
شکل 10- جنس نر زیرگونه Calopteryx splendens orientalis(اصلی) |
|
|
||
|
شکل 11- جنس ماده گونه Coenagrion vanbrinckae(اصلی) |
شکل 12- جنس ماده گونه Ischnura pumilio(اصلی) |
|
خانواده Euphaeidae
جنس Epallage Charpentier, 1840
دارای چشم‌های نسبتاً کوچک و نیم کروی که با فاصله در دو طرف سر قرار گرفته‌اند. بال‌ها هم شکل، غشایی و کاملاً شفاف به جز نوک بال که یک لکه قهوه‌ای هلالی شکل دارد. در نرها قفس سینه به رنگ سبز زیتونی، شکم به رنگ سیاه تا سبز پوشیده شده با یک لایه گرد مانند سبز یا آبی است. ماده‌ها دارای قفس سینه زرد مایل به قهوه‌ای با نوارهای سیاه بوده، هر یک از بندهای شکم دارای یک نوار پشتی سیاه و عریض هستند که در بخش میانی توسط یک نوار زرد تقسیم می‌شوند. شکم در هر دو جنس نسبتاً باریک است.
گونه Epallage fatime Charpentier, 1840
در افراد این گونه بال‌ها شفاف بوده، در حاشیه نوک بال یک لکه قهوه‌ای رنگ وجود دارد. در حشرات ماده رنگ کهربایی در طول رگبال‌های اصلی در قاعده بال دیده می‌شود. ماده‌ها نسبت به نرها ساختار قوی‌تری دارند. در ماده‌های جوان، در قسمت پشتی سر فقط نواحی اطراف چشم ساده و درز بین پیشانی و فرق سر سیاه هستند. به تدریج لکه‌های سیاه توسعه می‌یابند، تا اینکه در نهایت، فقط لکه‌های زرد مجزا باقی می‌مانند. همچنین، پیش قفس سینه به جز برجستگی‌های جانبی به شکل قابل توجهی به مرور زمان تیره می‌شود. روی شکم یک نوار سیاه جانبی در طرفین و دو نوار در قسمت پشتی وجود دارد (Dumont, 1991). یک حشره ماده از این گونه از ساری جمع‌آوری شده است (شکل 13). در ایران گسترش وسیع دارد و تاکنون از استان‌های تهران، خراسان، سمنان، فارس، کردستان، کرمان، کهگیلویه و بویراحمد، گلستان، گیلان و مازندران نیز گزارش شده است.
خانواده Lestidae
از این خانواده یک گونه شناسایی شد.
جنس Lestes Leach, 1815
افراد این جنس سنجاقک‌های نسبتاً کوچکی هستند. سلول دیسکوئیدال در هر دو بال عقب و جلو یک شکل است (Dumont, 1991).
گونه Lestes virens(Charpentier, 1825)
این گونه برای نخستین بار از مازندران گزارش می‌شود. افراد این گونه دارای پترواستیگمای قهوه‌ای رنگ با حاشیه سفید و زایده‌های مخرجی مایل به زرد هستند. یک حشره ماده از این گونه از ساری جمع‌آوری شده است (شکل 14). این گونه قبلاً از استان‌های چهارمحال و بختیاری، سیستان و بلوچستان و گیلان نیز گزارش شده است.
خانواده Platycnemididae
جنس Platycnemis Burmeister, 1839
افراد این جنس دارای پترواستیگمای اریب الماسی شکل هستند. در نرها ضمایم بالایی مخرج مثلثی‌شکل و نوک آن صاف است. ماده‌ها تخم‌ریز نسبتاً کوچکی دارند (Dumont, 1991).
گونه Platycnemis dealbata (Selys & Hagen, 1850)
نرها مایل به سفید یا آبی کم رنگ بوده، لکه‌های سیاه دارند. ماده‌ها قهوه‌ای مایل به قرمز هستند. در نرها رگبال‌ها قهوه‌ای و پترواستیگما قهوه‌ای مایل به قرمز است. قطعات دهانی، لب بالا و گونه سفید مایل به سبز یا آبی براق است. پشت سر سفید مایل به سبز بوده، یک نوار سیاه روی پیشانی بین شاخک ها وجود دارد. یک نوار افقی سیاه پهن روی فرق و پس سر دیده می‌شود. شاخک‌ها قهوه‌ای اما پدیسل سبز مایل به سفید است. در ماده‌های جوان پترواستیگما سفید بوده، سپس به رنگ کرم و قهوه‌ای مایل به قرمز در افراد بالغ تغییر رنگ می‌دهد. لبه میانی سپر پیش سینه‌ای توسط یک فرورفتگی میانی به دو برآمدگی تقسیم شده است. از لبه جلویی یک زایده گوشتی v شکل به سمت عقب رشد کرده است. ساق پاهای دوم و سوم در هر دو جنس به شکل واضحی بزرگ شده است (Dumont, 1991). اندازه بدن افراد این گونه حدود 6/3 سانتی‌متر است. سه حشره ماده از این گونه از شهرستان ساری جمع‌آوری شده است (شکل 15). این گونه قبلاً از مازندران و همچنین از استان‌های خراسان، خوزستان، فارس، کردستان، کرمان، گیلان و لرستان نیز گزارش شده است.
|
شکل 13- جنس ماده گونه Epallage fatime(اصلی) |
شکل 14- جنس ماده گونه Lestes virens(اصلی) |
شکل 15- جنس ماده گونه Platycnemis dealbata(اصلی) |
سپاسگزاری
نگارندگان مراتب تشکر و سپاس خود را از آقای دکتر صابر صادقی از دانشگاه شیراز به دلیل همکاری صمیمانه و آقای پروفسور Henri J. Dumont از دانشگاه گنت بلژیک به خاطر تأیید شناسایی نمونه‌های ارسالی اعلام می‌نمایند.
)