Document Type : Original Article
Authors
1 Department of Biology, Faculty of Basic Science, University of Mazandaran, Babolsar
2 Departement of Biology, Faculty of Science, University of Urmia, Urmia
3 Departmnet of Biology, Faculty of Science, University of Guilan, Rasht
Abstract
Keywords
Main Subjects
مقدمه
پوشش گیاهی هر منطقه یکی از مهمترین پدیدههای نمود چهره و سیمای طبیعت و بهترین راهنمای داوری درباره عوامل بومشناختی آن منطقه است (رضوی، 1387). جنگلها سرمایههای ملی هر کشور محسوب میشوند، که حفاظت و استفاده صحیح از آنها، علاوه بر ثروتآفرینی، بقای محیطزیست را نیز تضمین میکند. وجود جنگلها در کشور پهناور ایران، که به واقع روی کمربند خشکی زمین قرار دارد، موقعیت حساسی را برای حفاظت، توسعه و پژوهش بهوجود میآورد. رشته کوه البرز در جنوب دریای خزر از سمت شمال دارای اقلیم مرطوب خزری است، که در تشکیل ریختار جنگلی در شیبهای شمالی تأثیرگذار است. جنگلهای شمال ایران (جنگلهای هیرکانی یا خزری)، به طول تقریبی 800 کیلومتر، عرض 110 کیلومتر و مساحت کلی 84/1 میلیون هکتار در سه استان گیلان، مازندران و گلستان قرار دارد. قدمـت این جنـگلها به دوران سـوم زمیـنشناسی برمیگردد (مروی مهاجر، 1384). این جنگلها از نظر ذخایر ژنتیکـی و تنوع گیاهی دارای ویژگیهای منحصر بهفرد هستند. وجود شرایط مختلف توپوگرافی و اختلاف ارتفاع زیاد از فاصله نزدیک به دریا تا حد نهایی رویشهای جنگلی باعث شده است تا شرایط رویشی مناسبی برای حضور انواع گونهها و استقرار اجتماعات گیاهی مختلف بهوجود آید (اجتهادی و همکاران، 1383).
شناخت عناصر گیاهی موجود در یک منطقه به عنوان مطالعهای زیربنایی برای پژوهشهای بومشناختی، مدیریت و حفاظت گیاهان محسوب میشود (اجتهادی و همکاران، 1388). از میان مطالعات فلوریستیکی که بر روی پوششگیاهی جنگلهای هـیرکانی صورت گرفـته است، میتـوان به پژوهشهای Djazirei (1965)، Zohary (1973)، Mobayen و Tregubov (1970)، Dorostkar و Norifalise (1976) Frey و Probst (1986)، Hamzeh'ee (1994)، Assadollahi (1980)، Ghahreman و همکاران (2006)، Hamzeh'ee و همکاران (2008)، اسماعیلزاده و همکاران (1384)، اکبرینیا و همکاران (1383)، رضوی (1387)، محمودی (1386)، اجتهادی و همکاران (1388) و قلیزاده (1389) اشاره کرد.
منطقه مازیبن و سیبن در شهرستان رامسر از جمله مناطق جنگلی است که دارای زیستگاه بهنسبت بکر و دستنخوردهای بوده، که با توجه به موقعیت جغرافیایی منطقه از درختان شمشاد (Buxus hyrcana Pojark.) و راش (Fagus orientalis Lipsky) پوشیده شده است و برای حفاظت گونههای حمایت شده نظیر شوکا، پلنگ، خرسقهوهای و قرقاول خزری به عنوان منطقه شکار ممنوع، در نظر گرفتهشدهاست (یدالهی و رمضانی، 1381).
تیپ راش به همراه گونههای زیر اشکوب آن؛ یعنی کولهخاس (Ruscus hyrcanus Woron.)، خاس
(Ilex spinigera Loes.)، شمشاد (Buxus hyrcana)، تمشک (Rubus spp.) (در مناطق باز) از جمله زیستگاههای مهم شوکا محسوب میشوند. قطع این درختان، به ویژه در مناطق شیبدار باعث فرسایش خاک شده، گونههای سایهپسـند فوقالـذکر نیز بهتدریج از بین میروند. با این روند زیستگاه وحوش نیز تخریب شده، نابودی گونههای حیات وحش را در پی خواهد داشت (یدالهی و همکاران، 1379).
تاکنون مطالعه دقیق و متمرکزی برای مشخص نمودن ترکیب فلوریستیک منطقه مازیبن و سیبن صورت نگرفته و با توجه به اهمیت این منطقه، شناخت و بررسی رویشهای طبیعی آن حایز اهمیت است. هدف از این پژوهش، جمعآوری و شناخت گیاهان منطقه، به ویژه فلور کف جنگل و منطقه گذار و ارائه اطلاعات حاصل از پراکنش جغرافیایی و شکلهای زیستی گیاهان است.
مواد و روشها
منطقه مورد مطالعه: جنگلهای مازی بن و سیبن رامسر در فاصلة حدود 60 کیلومتری جنوب رامسر قرار دارد و دارای مختصات عرض جغرافیایی ´48 °36 تا ´54 °36 شمالی و طول جغرافیایی ´31 °50 تا ´42 °50 شرقی است. حداقل و حداکثر ارتفاع آن از سطح دریا به ترتیب 300 و 2300 متر است. منطقه دارای جهت شیب کلی شمالشرقی بوده، میزان شیب آن 15-30 درصد است. وسعت تقریبی آن بالغ بر 15000 هکتار میگردد.
بر اساس آمارهای اقلیمی 50 ساله اخیر حاصل از ایستگاه سینوپتیک رامسر، میزان بارندگی سالیانه در رامسر ۸/١٢١٧ میلیمتر و حداکثر بارندگی در مهر و آبان (اکتبر) به میزان ٦/٢٦٩ میلیمتر گزارش شده است و میانگین دمای ماهانه آن در اواخر دی و اوایل بهمن (ژانویه و فوریه) کمترین مقدار را داشته، در ماههای تیر و مرداد (جولای و آگوست) به حداکثر مقدار خود میرسد و سپس تا دی ماه سیر نزولی دارد (شکل 1). متوسط تبخیر ماهانه آن نیز به 833 میلیمتر بالغ میگردد. وضعیت آب و هوای منطقه بر اساس طبـقهبندی دومارتن صورت گرفته است و وضعیت منطقه شرایط مرطوب را نشان میدهد (یدالهی و رمضانی، 1381).
از نظر زمینشناسی، منطقه مورد مطالعه دارای تشکیلات شمشک بوده، این تشکیلات از تجمع سنگهایی چون ماسهسنگ، سیلتون، شیل و کلسیتون که به طور متناوب قرار گرفتهاند و در مقطع اصلی (واقع در دهکده شمشک) دارای لایههای زغالسنگ نیز هستند، پدید آمدهاند. سن این تشکیلات را دوره ژوراسیک زیرین تعیین کردهاند که در منطقه مورد مطالعه بین دامنههای شمالی رشته کوه البرز بیرونزدگی دارند. از نظر خاکشناسی، در نواحی جنوبی منطقه، خاک دارای بافت لومی (Loam) همراه با سنگریزه و شیلت با عمق کم تا متوسط و در نواحی شمالی، خاک دارای بافت رسی (Clay) با عمق متوسط تا زیاد است (یدالهی و رمضانی، 1381).
شکل 1- منحنی آمبروترمیک مربوط به ایستگاه هواشناسی رامسر
روش کار
موقعیت مکانی ترابرش: با استفاده از دادههای میدانی، نقشه توپوگرافیک 50000/1 و در نظر گرفتن میزان طبیعی بودن (در معرض عوامل تخریبی کمتر مانند چرای دام، قطع درخت و کشاورزی) بخشهایی از جنگل در نظر گرفته شد و یک ترابرش نمونهبرداری در منطقه مورد نظر از ارتفاع پایین (300 متر) تا کوهستانی (2300 متر) مورد مطالعه و بررسی شد. محل دقیق ترابرش و قطعات نمونه مربوط به آن با استفاده از GPS مشخص شد.
نمونهبرداری و شناسایی گونهها
در ترابرش (حدود 2000 متر اختلاف ارتفاع) 21 ایستگاه نمونهبرداری (هر 100 متر، یک ایستگاه) در نظر گرفته و در هر ایستگاه سه قطعه نمونه نمونهبرداری شد. اندازه هر قطعه نمونه در بخشهای جنگلی400 متر مربع، درختچهزارها 100 مترمربع و در بخشهای مرتعی 25 متر مربع است. این اندازهها بر اساس انـدازههای حاصـل از تخمین سطح حداقل نمونهبرداری در اکوسیستمهای مرتعی و جنگلی است (Mueller-Dombois and Ellenberg, 1974).
جمعآوری نمونهها در سالهای 1388 و 1389 انجام شد و در نهایت، اطلاعات فلوریستیک از 63 قطعه نمونه جمعآوری شـد. همة نمونههای جمعآوری شـده از این قطعات نمونه و همچنین گیاهان خارج از آنها به طریـقه علـمی خشـک و پرس و با استفاده از فـلورهای موجـود، به ویژه فلـورا ایرانیـکا (Rechinger, 1963-2010)، فلـور ترکـیه (Davis, 1965-1985)، فلور عراق (Townsend et al., 1966-1980)، مجموعه فلور ایران (اسدی و همکاران، 1367-1389)، فلور رنگی ایران (قهرمان، 1358-1377) و نهانزادان آوندی ایران (Khoshravesh et al., 2009) شناسایی شدند.
همة نمونهها در هرباریوم دانشکده علوم دانشگاه گیلان نگهداری میشوند. در این مطالعه گونههای خزه به علت گستردگی تاکسونومیک و مشکلات شناسایی مطالعه نشده است. شکلزیستی گونهها بر اساس سیستم رانکایر (Raunkiaer, 1934) مشخص گردید. پراکنش جغرافیایی هر آرایه گیاهی از اطلاعات پراکنش موجود در کتابهای فلور، به ویژه فلورا ایرانیکا(Rechinger, 1963-2010) استخراج شد. واژگان مربوط به مناطق جغرافیای گیاهی و جدا کردن هر منطقه بر اساس دیدگاههای Zohary (1973) و Takhtajan (1986) است.
در این مقاله واژه "چند ناحیهای" به گیاهـانی که به بیش از سه ناحیه جغرافیایی تعلـق دارنـد، اطـلاق میگردد. در منطقه مازیبن و سیبن، در مسیر ترابرش مطالعه شده، بر اساس الگوی پراکنش گیاهان چهار کمربند ارتفاعی میتوان در نظر گرفت که عبارتند از: کوهپایهای و پست (ارتفاع 300 تا 500 متر)، نیمه کوهستانی یا نیمه مرتفع (ارتفاع 501 تا 1000 متر)، کوهستانی یا مرتفع (ارتفاع 1001 تا 2000 متر) و محدوده گذار (ecotone) جنگل و مرتع (ارتفاع 2001 تا 2300 متر).
نتایج
نتایج حاصله از برداشت نمونهها نشان میدهد که در رویشگاه مازیبن و سیبن، تعداد 339 آرایه متعلق به 235 جنس و 80 خانواده از گیاهان آوندی حضور دارند (جدول 1) که از میان آنها دولپهایها با 268 آرایه غنیترین گروه هستند و تکلپهایها با 58، نهانزادان آوندی با 11 و بازدانگان با دو آرایه حضور دارند (جدول 2). خانواده کاسنی (Asteraceae) با 30 آرایه، خانواده گل سرخ (Rosaceae) با 29 آرایه، خانواده نعناع (Lamiaceae) با 23 آرایه، خانواده گندم (Poaceae) و خانواده نخود (Fabaceae) هر کدام با 22 آرایه بزرگترین خانوادهها هستند که در مجموع 37 درصد از کل آرایهها را شامل میشوند (جدول 3). جنسهای Carex (9 آرایه)، Viola، Trifolium (هر کدام با 7 آرایه) و Bromus (5 آرایه) غنیترین جنسها بودند.
طبقهبندی گیاهان بر اساس شکلزیستی نشان داد که همـیکریپتوفیـتها با 40 درصـد بزرگترین گروه گیاهان را تشکیل میدهند و پس از آن، به ترتیب ژئوفیتها (25 درصد)، فانروفیتها (16 درصد)، تروفیتها (14 درصد) و کامفیتها (7/1 درصد) قرار دارند. از کل ژئوفیتهای جمعآوری شده (87 آرایه)، ژئوفیت ریزومدار با 68، ژئوفیت پیازدار با 8، ژئوفیت بنهدار با 6، ژئوفیت استولوندار با 3 و ژئوفیت انگل با 2 آرایه حضور دارند. بررسی گستره شکلهای رویشی در بین کمربندهای ارتفاعی، شیبی از تغییرات را بهویژه در خصوص شکلزیستی فانروفیت و همیکریپتوفیت نشان میدهد (شکل 2). از نظر تعلق به مناطق جغرافیای گیاهی (Chorotype) بیشترین سهم مربوط به عناصر اروپا- سیبری (8/23 درصد) و پس از آن چندناحیهای (9/19 درصد)، اروپا-سیبری/ ایرانی-تورانی (3/19 درصد)، اروپا-سیبری/ ایرانی-تورانی/ مدیترانهای (6/16 درصد) هستند و سایر کوروتیپها از نظر اهمیت حضور در رتبههای بعدی قرار میگیرند و 7 آرایه (1/2 درصد) نیز شناسایی نشدند (شکل 3). تعداد آرایههای بومزاد و تقریباً بومزاد (گیاهانی که علاوه بر ایران در یکی از کشورهای همسایه ایران نیز مشاهده شده است) در میان 339 آرایه 4/4 درصد (15 آرایه) بود که از میان آنها 7 آرایه انحصاری حوزه هیرکانی است و بقیه علاوه بر رویش در این محدوده در بخشهای مجاور منطقه ایرانی-تورانی نیز میرویند.
جدول 1- فهرست آرایههای گیاهی شناسایی شده در منطقه مازیبن و سیبن
|
آرایه گیاهی |
شکل زیستی |
پراکنش جغرافیایی |
ارتفاع از سطح دریا (متر) |
شماره هرباریومی (دانشگاه گیلان) |
|
Pteridophyta |
||||
|
Aspleniaceae |
||||
|
Asplenium trichomanes L. |
GR |
PL |
1900 - 1800 |
14001 |
|
Asplenium adiantum-nigrum L. |
GR |
PL |
1600 - 300 |
14002 |
|
Phyllitis scolopendrium (L.) Newm. |
GR |
PL |
1900 - 600 |
14003 |
|
Dryopteridaceae |
||||
|
Dryopteris affinis (Lowe) Fraser-Jenkins |
GR |
ES |
1500 - 500 |
14005 |
|
Polystichum aculeatum (L.) Roth |
GR |
PL |
1900 - 800 |
14006 |
|
Equistaceae |
||||
|
Equisetum arvense L. |
GR |
PL |
300 |
14007 |
|
Dennstaedtiaceae |
||||
|
Pteridium aquilinum (L.) Kuhn |
GR |
SCOS |
2100 - 300 |
14008 |
|
Onocleaceae |
||||
|
Matteuccia struthiopteris (L.) Tod. |
GR |
PL |
1500 |
14009 |
|
Polypodiaceae |
||||
|
Polypodium vulgare L. |
GR |
PL |
1300 - 400 |
14010 |
|
Pteridaceae |
||||
|
Pteris cretica L. |
GR |
PL |
1200 - 300 |
14011 |
|
Woodsiaceae |
||||
|
Athyrium filix-femina (L.) Roth |
GR |
PL |
1500 - 500 |
14004 |
|
Spermatophyta |
||||
|
Gymnospermae |
||||
|
Cupressaceae |
||||
|
Juniperus communis L. |
Pha |
ES |
2200 |
14012 |
|
Taxaceae |
||||
|
Taxus baccata L. |
Pha |
ES, M |
1800 - 1000 |
14013 |
|
Angiospermae |
||||
|
Dicotyledoneae |
||||
|
Adoxaceae |
||||
|
Viburnum lantana L. |
Pha |
ES |
2100 |
14014 |
|
Sambucus ebulus L. |
GR |
ES, IT, M |
2100 - 300 |
14015 |
|
Apiaceae =Umbelliferae |
||||
|
Anthriscus cerefolium Hoffm. |
Hem |
ES, IT, M |
2000 |
14016 |
|
Bupleurum ghahremanii Mozaff. |
Hem |
ES (End-Hyr) |
2200 |
14017 |
|
Chaerophyllum meyeri Boiss. & Buhse |
GC |
ES (Hyr), IT |
1500 |
14018 |
|
Eryngium billardieri Del. |
Hem |
ES, IT, M |
2300 - 2100 |
14019 |
|
Eryngium caeruleum M. Bieb. |
Hem |
ES (Euxino-Hyr), IT |
2000 - 1900 |
14020 |
|
Heracleum persicum Desf. |
Hem |
IT |
2300 |
14021 |
|
Sanicula europaea L. |
Hem |
PL |
1900 - 800 |
14022 |
|
Tordylium maximum L. |
Thr |
ES |
1800 |
14023 |
|
Turgenia latifolia (L.) Hoffm. |
Thr |
PL |
2100 |
14024 |
|
Apocynaceae |
||||
|
Vincetoxicum scandens Sommier & Levier |
Hem |
ES, IT, M |
1800 - 1400 |
14025 |
|
Aquifoliaceae |
||||
|
Ilex spinigera Loes. |
Pha |
ES (End-Hyr) |
1500 - 700 |
14026 |
|
Araliaceae |
||||
|
Hedera pastuchovii Woronow |
Pha |
ES (Euxino-Hyr) |
1000 - 400 |
14027 |
|
Asteraceae = Compositae |
||||
|
Achillea millefolium L. subsp. millefolium |
Hem |
ES, IT |
2300 - 2100 |
14028 |
|
Anthemis triumfetti All. |
Hem |
ES (Hyr), IT |
2200 |
14029 |
|
Arctium lappa L. |
Hem |
PL |
1400 |
14030 |
|
Artemisia absinthium L. |
Hem |
ES, IT, M |
2300 |
14031 |
|
Bidens bipinnata L. |
Thr |
PL |
1400 |
14032 |
|
Carduus seminudus M. Bieb. |
Hem |
ES (Euxino-Hyr), IT |
2200 |
14033 |
|
Carlina vulgaris L. |
Hem |
ES, IT |
1900 |
14034 |
|
Carpesium abrotanoides L. |
Hem |
PL |
300 |
14035 |
|
Carpesium cernuum L. |
Hem |
PL |
300 |
14036 |
|
Centaurea hyrcanica Bornm. |
Hem |
ES (Hyr), IT |
2100 - 2000 |
14037 |
|
Centaurea zuvandica (Sosn.) Sosn. |
GR |
ES (Hyr), IT |
2200 - 2000 |
14038 |
|
Conyza bonariensis (L.) Cronq. |
Thr |
COS |
300 |
14039 |
|
Crepis sancta (L.) Babcock subsp. sancta |
Thr |
IT, M |
2200 |
14040 |
|
Echinops cephalotes DC. |
Hem |
End (Iran-W,C) |
1900 |
14041 |
|
Erigeron acer L. |
Hem |
IT |
2200 |
14042 |
|
Eupatorium cannabinum L. |
Cha |
ES, IT |
1500 |
14043 |
|
Filago sp. |
Thr |
|
2300 |
14044 |
|
Lapsana communis L. |
Hem |
ES, IT |
1700 |
14045 |
|
Leontodon asperrimus Boiss. ex Ball |
Hem |
ES (Euxino-Hyr), IT |
2200 - 2000 |
14046 |
|
Matricaria recutita L. |
Thr |
ES, IT |
2200 |
14047 |
|
Myriactis wallichii Less. |
Hem |
ES (Hyr), IT |
1600 |
14048 |
|
Onopordon heteracanthum C. A. Mey. |
Hem |
ES (Euxino-Hyr), IT |
2300 |
14049 |
|
Petasites hybridus (L.) Gaertn., Mey. & Scherb. |
GR |
PL |
1500 |
14050 |
|
Prenanthes cacaliifolia Beauverd |
Hem |
ES (Euxino-Hyr) |
1900 - 1200 |
14051 |
|
Serratula quinquefolia Willd. |
Hem |
ES (Euxino-Hyr), IT |
1800 |
14052 |
|
Solidago virga-aurea L. |
Hem |
ES, IT, M |
1500 |
14053 |
|
Tanacetum parthenium Sch. Bip. |
GR |
SCOS |
2100 - 2000 |
14054 |
|
Tripleurospermum caucasicum Hayek |
Hem |
ES, IT, M |
2300 |
14055 |
|
Tussilago farfara L. |
Hem |
SCOS |
1500 |
14056 |
|
Willemetia tuberosa Fisch. & Mey ex DC. |
Hem |
ES (Hyr) |
1200 |
14057 |
|
Berberidaceae |
||||
|
Berberis integerrima Bge. |
Pha |
ES (Euxino-Hyr), IT |
2100 |
14058 |
|
Berberis vulgaris L. |
Pha |
ES |
2100 |
14059 |
|
Epimedium pinnatum Fisch. |
GR |
ES (Hyr) |
1300 - 900 |
14060 |
|
Betulaceae |
||||
|
Alnus subcordata C. A. Mey. |
Pha |
ES (Hyr) |
1600 - 500 |
14061 |
|
Carpinus betulus L. var. betulus |
Pha |
ES |
2000 - 400 |
14062 |
|
Carpinus orientalis Miller subsp. orientalis |
Pha |
ES, Syria |
1800 |
14063 |
|
Boragianaceae |
||||
|
Cynoglossum creticum Miller. |
Hem |
ES, IT, M |
2200 |
14064 |
|
Echium amoenum Fisch. & C. A. Mey. |
Hem |
ES (Euxino-Hyr), IT |
2300 |
14065 |
|
Lindelofia kandavanensis Bornm. |
Hem |
ES (End-Hyr) |
2100 |
14066 |
|
Lithospermum arvense L. |
Hem |
ES, IT |
2300 |
14067 |
|
Myosotis caespitposa C. F. Schultz |
Hem |
PL |
1500 |
14068 |
|
Myosotis olympica Boiss. |
Hem |
End (Iran-N,C)
|
2300
|
14069 |
|
Myosotis sylvatica Ehrn. |
Hem |
ES (Euxino-Hyr), IT |
1900 |
14070 |
|
Nonea lutea (Desr.) Reichenb.ex DC. |
Hem |
ES |
1500 |
14071 |
|
Brassicaceae = Cruciferae |
||||
|
Alliaria petiolata Cavara & Grande |
Hem |
ES, IT, M |
1500 - 1400 |
14072 |
|
Alyssum alyssoides L. |
Thr |
PL |
2300 - 2200 |
14073 |
|
Capsella bursa-pastoris (L.) Medik. |
Hem |
COS |
2300 |
14074 |
|
Cardamine bulbifera (L.) Crantz. |
Hem |
ES |
1700 - 1500 |
14075 |
|
Cardamine hirsuta L. |
Thr |
COS |
1500 |
14076 |
|
Cardamine impatiens L. var. impatiens |
Thr |
ES, IT |
1700 |
14077 |
|
Cardaria draba (L.) Desv. |
Hem |
ES, IT |
2300 |
14078 |
|
Descurainia sophia (L.) Schur |
Hem |
PL |
2200 |
14079 |
|
Erysimum cuspidatum DC. |
Hem |
ES, M |
2100 |
14080 |
|
Hesperis sp. |
Hem |
|
1500 |
14081 |
|
Sisymbrium officinale (L.) Scop. |
Thr |
PL |
2300 |
14082 |
|
Thlaspi hastulatum Stev.ex DC. |
Thr |
ES (Hyr), IT |
2100 |
14083 |
|
Buxaceae |
||||
|
Buxus hyrcana Pojark. |
Pha |
ES (Hyr), IT (TUR) |
1000 - 600 |
14084 |
|
Campanulaceae |
|
|||
|
Campanula glomerata L. |
Hem |
PL |
2300 - 2000 |
14085 |
|
Campanula latifolia L. |
Hem |
ES, M |
2100 |
14086 |
|
Campanula odontosepala Boiss. |
Hem |
ES (Hyr), IT |
1900 - 500 |
14087 |
|
Caprifoliaceae |
||||
|
Lonicera iberica M. Bieb. |
Pha |
ES (Euxino-Hyr) |
2300 - 2100 |
14088 |
|
Caryophyllaceae |
||||
|
Cerastium glomeratum Thuill. |
Thr |
PL |
2200 |
14089 |
|
Herniaria incana Lam. |
Thr |
ES, IT, M |
2200 |
14090 |
|
Minuartia hamata (Hausskn.) Mattaf. |
Thr |
IT, M |
2300 |
14091 |
|
Petrorhagia saxifraga (L.) Link |
Hem |
ES, IT, M |
2200 |
14092 |
|
Silene latifolia Poir |
Hem |
ES, IT, M |
2100 - 1900 |
14093 |
|
Silene schafta Gmel. ex Hohen. |
Hem |
ES (Hyr) |
2000 |
14094 |
|
Stellaria holostea L. |
GR |
ES, IT |
2100 |
14095 |
|
Stellaria media (L.) Cry. |
Thr |
COS |
1500 |
14096 |
|
Celastraceae |
||||
|
Evonymus latifolia (L.) Mill. |
Pha |
ES, M |
2100 |
14097 |
|
Chenopodiaceae |
||||
|
Chenopodium foliosum Asch. |
Thr |
ES, IT, M |
2200 |
14098 |
|
Cistaceae |
||||
|
Fumana procumbens (Dun.) Gren. & Godron |
Cha |
ES, M |
2300 |
14099 |
|
Helianthemum nummularium (L.) Miller |
Cha |
ES, IT |
2200 |
14100 |
|
Convolvulaceae |
||||
|
Calystegia sepium (L.) R.Br. |
GR |
PL |
1500 - 500 |
14101 |
|
Convolvulus cantabrica L. |
Hem |
ES, IT, M |
2300 |
14102 |
|
Cornaceae |
||||
|
Cornus australis C. A. Mey. |
Pha |
ES, IT |
1800 - 300 |
14103 |
|
Crassulaceae |
||||
|
Sedum stoloniferum S. G. Gmel. |
Hem |
ES |
2000 - 1500 |
14104 |
|
Sedum rubens L. |
Thr |
IT, M |
2200 |
14105 |
|
Sedum hispanicum L. |
Hem |
ES (Euxino-Hyr), IT, M |
2200 - 2100 |
14106 |
|
Sedum spurium M. Bieb. |
Hem |
ES (Hyr), IT |
1500 |
14107 |
|
Dipsacaceae |
||||
|
Dipsacus pilosus L. |
Hem |
ES |
1500 |
14108 |
|
Dipsacus strigosus Willd. exRoem. & Schult. |
Hem |
ES, IT |
1500 |
14109 |
|
Scabiosa hyrcanica Stev. |
Hem |
ES (Euxino-Hyr) |
2000 |
14110 |
|
Ericaceae |
||||
|
Monotropa hypopithys L. |
GP |
COS |
1700 - 1500 |
14111 |
|
Vaccinium arctostaphylos L. |
Pha |
ES (Euxino-Hyr) |
1400 |
14112 |
|
Ebenaceae |
||||
|
Diospyros lotus L. |
Pha |
PL |
800 - 400 |
14113 |
|
Euphorbiaceae |
||||
|
Acalypha australis L. |
Thr |
PL |
300 |
14114 |
|
Euphorbia amygdaloides L. |
GR |
ES, M |
1700 - 600 |
14115 |
|
Euphorbia squamosa Willd. |
GR |
ES (Euxino-Hyr), IT |
1600 - 1500 |
14116 |
|
Mercurialis perennis L. |
GR |
ES, M |
1500 - 800 |
14117 |
|
Fabaceae |
||||
|
Albizia julibrissin Durazz. |
Pha |
PL |
300 |
14118 |
|
Anthyllis boissieri Sagorski |
Hem |
ES, M |
2200 |
14119 |
|
Astragalus aureus Willd. |
Cha |
ES (Euxino-Hyr), IT |
2200 |
14120 |
|
Coronilla balansae Boiss. |
Hem |
ES |
2100 - 2000 |
14121 |
|
Securigera varia (L.) Lassen subsp. varia |
Hem |
ES, IT, M |
2100 |
14122 |
|
Gleditsia caspica Desf. |
Pha |
ES (Hyr), TUR |
500 - 300 |
14123 |
|
Lathyrus laxiflorus Kuntze |
Hem |
ES |
1700 |
14124 |
|
Lathyrus pratensis L. |
GR |
ES, IT, M |
2200 - 2100 |
14125 |
|
Lathyrus tuberosus L. |
GR |
ES, IT, M |
2000 |
14126 |
|
Lathyrus vernus (L.) Bernh. |
Hem |
ES |
1700 |
14127 |
|
Lotus corniculatus L. |
Hem |
PL |
1700 |
14128 |
|
Medicago lupulina L. |
Hem |
PL |
2300 - 2200 |
14129 |
|
Onobrychis altissima Grossh. |
Hem |
PL |
2200 |
14130 |
|
Trifolium arvense L. var. arvense |
Thr |
PL |
2200 - 2000 |
14131 |
|
Trifolium canescens Willd. |
Thr |
ES (Euxino-Hyr) |
2000 |
14132 |
|
Trifolium hybridum L. var. anatolicum(Boiss.) Boiss. |
Hem |
IT, M |
2300 - 2000 |
14133 |
|
Trifolium phleoides Pourr. ex Willd. |
Thr |
ES (Euxino-Hyr), IT, M |
2300 - 2200 |
14134 |
|
Trifolium pratense L. |
Hem |
PL |
2200 |
14135 |
|
Trifolium repens L. |
Hem |
PL |
2000 |
14136 |
|
Trifolium tumens Stev. ex M. Bieb. var. tumens |
GR |
ES (Euxino-Hyr), IT |
2000 |
14137 |
|
Vicia crocea (Desf.) B. Fedtsch. |
Hem |
ES (Euxino-Hyr) |
1700 |
14138 |
|
Vicia villosa Roth |
Thr |
PL |
1900 |
14139 |
|
Fagaceae |
||||
|
Fagus orientalis Lipsky |
Pha |
ES, M |
2000 - 600 |
14140 |
|
Quercus castaneifolia C. A. Mey. subsp. castaneifolia |
Pha |
ES (Hyr) |
1500 - 300 |
14141 |
|
Fumariaceae |
||||
|
Fumaria sp. |
Thr |
|
2300 |
14142 |
|
Gentianaceae |
||||
|
Centaurium pulchellum (Swartz) Druce |
Thr |
ES, IT, M |
1500 |
14143 |
|
Gentiana ciliata L. |
Thr |
ES, IT |
2000 |
14144 |
|
Gentiana septemfida Pall |
Hem |
ES (Euxino-Hyr), IT |
2000 |
14145 |
|
Geraniaceae |
||||
|
Erodium cicutarium (L.) L'Hér. ex Aiton |
Hem |
PL |
2200 |
14146 |
|
Geranium gracile Ledeb. ex Nordm. |
GR |
ES |
1500 |
14147 |
|
Geranium persicum Schonbeck-Temesy |
GR |
IT |
1400 |
14148 |
|
Geranium pyrenaicum Burm.f. |
Hem |
ES, IT, M |
2300 |
14149 |
|
Hamamelidaceae |
||||
|
Parrotia persica (DC.) C. A. Mey. |
Pha |
ES (Hyr) |
1000 - 400 |
14150 |
|
Hypericaceae |
||||
|
Hypericum androsaemum L. |
Pha |
ES, IT, M |
2000 - 400 |
14151 |
|
Hypericum hirsutum L. |
Hem |
ES, M |
2000 |
14152 |
|
Hypericum perforatum L. |
Hem |
COS |
2300 - 2000 |
14153 |
|
Juglandaceae |
||||
|
Juglans regia L. |
Pha |
ES, IT |
300 |
14154 |
|
Pterocarya fraxinifolia (Poir.) Spach. |
Pha |
ES (Euxino-Hyr) |
500 |
14155 |
|
Lamiaceae |
||||
|
Calamintha grandiflora (L.) Moench |
GR |
ES (Hyr), M |
2000 |
14156 |
|
Calamintha officinalis Moench |
Hem |
ES, IT |
2100 |
14157 |
|
Clinopodium umbrosum (M. Bieb.) K. Koch. |
Hem |
PL |
2000 |
14158 |
|
Clinopodium vulgare L. subsp. vulgare |
Hem |
ES, IT |
2000 |
14159 |
|
Hyssopus angustifolius M. Beib. |
Hem |
ES (Euxino-Hyr), IT |
2200 |
14160 |
|
Lamium album L. subsp. album |
GR |
ES, M |
1500 - 300 |
14161 |
|
Lamium galeobdolon (L.) L. |
GR |
ES |
1700 - 1200 |
14162 |
|
Mentha longifolia (L.) hudson |
Hem |
PL |
2100 |
14163 |
|
Nepeta sintenisii Bornm. |
Hem |
IT |
2200 |
14164 |
|
Origanum vulgare L. |
Hem |
PL |
1900 |
14165 |
|
Phlomis anisodonta Boiss. |
Hem |
IT |
2300 - 1900 |
14166 |
|
Prunella laciniata L. |
Hem |
ES, IT, M |
2100 |
14167 |
|
Prunella vulgaris L. |
GR |
PL |
1800 |
14168 |
|
Salvia glutinosa L. |
Hem |
ES, IT, M |
2000 - 400 |
14169 |
|
Salvia reuterana Boiss. |
Hem |
IT (End Iraq+Iran) |
2300 |
14170 |
|
Salvia sclarea L. |
Hem |
ES, IT, M |
2000 |
14171 |
|
Scutellaria tournefortii Benth |
GR |
ES (Hyr) |
400 |
14172 |
|
Stachys byzanthina C. Koch |
Hem |
ES (Euxino-Hyr), IT |
2300 - 2000 |
14173 |
|
Stachys persica Gmel. |
Hem |
ES (Hyr) [Iraq] |
1800 - 1500 |
14174 |
|
Teucrium chamaedrys L. |
Hem |
IT, M |
2300 - 2000 |
14175 |
|
Teucrium hyrcanicum L. |
GR |
ES (Euxino-Hyr) |
2000 - 1900 |
14176 |
|
Teucrium polium L. |
Cha |
IT, M |
2200 |
14177 |
|
Thymus caucasicus Willd. ex Ronniger |
Cha |
ES (Euxino-Hyr) |
2300 - 2200 |
14178 |
|
Loranthaceae |
||||
|
Viscum album L. |
Pha |
PL |
1500 - 300 |
14179 |
|
Malvaceae |
||||
|
Malva neglecta Wallr. |
Thr |
PL |
2300 |
14180 |
|
Tilia platyphyllos Scop. |
Pha |
ES |
1600 - 600 |
14181 |
|
Moraceae |
||||
|
Ficus carica L. subsp. carica |
Pha |
ES, IT, M |
300 |
14182 |
|
Morus alba L. |
Pha |
IT |
300 |
14183 |
|
Oleaceae |
||||
|
Fraxinus excelsior L. subsp. coriarifolia (Scheele) E. Murray |
Pha |
ES (Hyr), IT |
1800 - 500 |
14184 |
|
Jasminum officinale L. |
Pha |
PL |
300 |
14185 |
|
Onagraceae |
||||
|
Circaea lutetiana L. subsp. lutetiana |
GR |
ES, IT, M |
1500 - 1200 |
14186 |
|
Orobanchaceae |
||||
|
Orobanche bungeana G. Beck |
Thr |
ES (Euxino-Hyr), IT |
1200 |
14187 |
|
Orobanche crenata Forssk. |
Thr |
IT, M |
1400 |
14188 |
|
Orobanche lutea Bunge |
Thr |
ES, IT |
1800 - 1400 |
14189 |
|
Paeoniaceae |
||||
|
Paeonia wittmanniana Hartw. ex Lindi. var. wittmanniana |
Hem |
ES (Euxino-Hyr) |
1600 |
14190 |
|
Papaveraceae |
||||
|
Roemeria refracta DC. |
Thr |
ES (Euxino-Hyr), IT |
2200 |
14191 |
|
Phytolaccaceae |
||||
|
Phytolacca americana L. |
Hem |
PL |
300 |
14192 |
|
Plantaginaceae |
||||
|
Plantago atrata Hoppe |
Hem |
ES (Euxino-Hyr) |
2300 - 2000 |
14193 |
|
Plantago major L. |
Hem |
SCOS |
2000 |
14194 |
|
Polygalaceae |
||||
|
Polygala anatolica Boiss. & Helder. |
Hem |
ES, IT, M |
2100 |
14195 |
|
Polygala hohenackeriana Fisch. & C. A. Mey. |
Hem |
ES (Euxino-Hyr), IT |
2200 |
14196 |
|
Polygonaceae |
||||
|
Polygonum aviculare L. |
Thr |
COS |
2200 |
14197 |
|
Polygonum hydropiper L. subsp. hydropiper |
Thr |
ES, IT |
1500 |
14198 |
|
Polygonum persicaria L. |
Thr |
PL |
1500 |
14199 |
|
Rumex conglomeratus Murr. |
Hem |
ES, IT |
2200 |
14200 |
|
Primulaceae |
||||
|
Androsace maxima L. |
Thr |
ES, IT, M |
2300 |
14201 |
|
Cyclamen coum Miller subsp. caucasicum (K. Koch) O. Schwarz |
GC |
ES |
1000 - 400 |
14202 |
|
Primula heterochroma Stapf |
Hem |
ES (Hyr), IT |
2000 - 400 |
14203 |
|
Primula macrocalyx Bge. |
Hem |
ES, IT |
2200 |
14204 |
|
Ranunculaceae |
||||
|
Delphinium szowitsianum Boiss. |
Hem |
ES (Euxino-Hyr), IT |
1700 |
14205 |
|
Ficaria kochii (Ledeb.) Iranshahr & Rech. |
Hem |
ES, IT |
2200 |
14206 |
|
Ranunculus sp. |
Thr |
|
1800 |
14207 |
|
Ranunculus amblyolobus Boiss. & Hohen. |
GR |
IT |
1600 |
14208 |
|
Ranunculus brutinus Ten. |
GR |
ES, M |
1800 |
14209 |
|
Ranunculus constantinopolitanus (DC.) d'URV. |
Hem |
IT, M |
1400 |
14210 |
|
Ranunculus muricatus L. |
Thr |
IT, M |
1500 |
14211 |
|
Rhamnaceae |
||||
|
Frangula grandifolia (Fisch. & Mey.) Grubov |
Pha |
ES (Euxino-Hyr) |
2100 |
14212 |
|
Frangula alnus Miller |
Pha |
ES, IT, M |
1000 |
14213 |
|
Rosaceae |
||||
|
Alchemilla amardica Rothm. |
GR |
ES (End-Hyr) |
2200 |
14214 |
|
Alchemilla citrina Frohner |
GR |
ES (End-Hyr) |
2000 |
14215 |
|
Alchemilla gigantodus Frohner |
GR |
ES (Euxino-Hyr) |
1500 |
14216 |
|
Agrimonia eupatoria L. subsp. eupatoria |
Hem |
ES, IT, M |
300 |
14217 |
|
Aruncus vulgaris Raf. |
GR |
ES |
1500 |
14218 |
|
Cerasus avium (L.) Moench |
Pha |
ES, IT |
1300 - 500 |
14219 |
|
Cotoneaster esfandiarii Khatamsaz |
Pha |
IT (End C. Iran) |
2200 |
14220 |
|
Crataegus microphylla C. Koch |
Pha |
ES, IT, M |
1800 - 300 |
14221 |
|
Crataegus pentagyna Waldst. & Kit. ex Willd. |
Pha |
ES |
2100 |
14222 |
|
Crataegus sp. |
Pha |
|
2100 |
14223 |
|
Fragaria vesca L. |
GS |
ES, IT |
2000 - 400 |
14224 |
|
Geum kokanicum Regel & Schmalh. |
Hem |
IT |
1500 |
14225 |
|
Geum urbanum L. |
Hem |
ES, IT, M |
600 |
14226 |
|
Laurocerasus officinalis Roemer |
Pha |
ES, M |
1000 |
14227 |
|
Malus orientalis Ugl. |
Pha |
ES (Euxino-Hyr), IT |
2000 - 1800 |
14228 |
|
Mespilus germanica L. |
Pha |
ES, IT, M |
2100 - 300 |
14229 |
|
Potentilla meyeri Boiss. |
Hem |
ES (Euxino-Hyr), IT |
2300 - 2200 |
14230 |
|
Potentilla micrantha Ramond |
Hem |
ES, IT, M |
2100 |
14231 |
|
Potentilla recta L. |
Hem |
PL |
2300 - 2000 |
14232 |
|
Potentilla rupestris L. |
Hem |
ES |
2100 - 1300 |
14233 |
|
Prunus divaricata Ledeb. subsp. divaricata |
Pha |
ES, IT, M |
2100 - 1000 |
14234 |
|
Pyrus boissieriana Buhse |
Pha |
ES (Hyr), IT |
2000 |
14235 |
|
Rosa boissieri Crepin |
Pha |
ES, IT |
2100 |
14236 |
|
Rosa pulverulenta M. Bieb. |
Pha |
ES (Euxino-Hyr), IT, M |
2100 |
14237 |
|
Rubus dolichocarpus Juz. |
Pha |
ES, IT |
1700 - 1200 |
14238 |
|
Rubus hirtus Waldst. & Kit. |
Pha |
ES |
1700 - 1200 |
14239 |
|
Rubus persicus Boiss. |
Pha |
ES (Hyr) |
1300 |
14240 |
|
Sanguisorba minor Scop. subsp. minor |
Hem |
ES, IT, M |
2300 - 2000 |
14241 |
|
Sorbus torminalis (L.) Crantz |
Pha |
ES, IT, M |
1300 - 900 |
14242 |
|
Rubiaceae |
||||
|
Asperula microphylla Boiss. |
Hem |
ES (End-Hyr) |
2200 |
14243 |
|
Asperula taurina L. subsp. caucasica (Pobed)Ehrend |
Hem |
ES |
1600 |
14244 |
|
Crucianella gilanica Trin. |
Hem |
ES (Euxino-Hyr), IT |
2300 - 2200 |
14245 |
|
Cruciata taurica (Pallas ex Willd.) Ehrend. |
Hem |
ES, IT, M |
2100 |
14246 |
|
Galium odoratum (L.) Scop. |
GR |
PL |
1900 - 800 |
14247 |
|
Galium rotundifolium L. |
GR |
ES, M |
1500 |
14248 |
|
Galium verum L. |
GR |
ES, IT, M |
2300 |
14249 |
|
Phauopsis stylosa (Trin.) Hook. F. |
GR |
ES (Hyr) |
2100 |
14250 |
|
Sapindaceae |
||||
|
Acer campester L. |
Pha |
ES, M |
2100 - 1900 |
14251 |
|
Acer cappadocicum Gled. |
Pha |
ES (Euxino-Hyr) |
2100 - 300 |
14252 |
|
Acer platanoides L. |
Pha |
ES |
1600 - 1500 |
14253 |
|
Acer velutinum Boiss. |
Pha |
ES (Hyr) |
2000 - 300 |
14254 |
|
Saxifragaceae |
||||
|
Saxifraga cymbalaria L. var. cymbalaria |
Hem |
ES, IT, M |
1000 |
14255 |
|
Scrophulariaceae |
||||
|
Digitalis nervosa Steud. & Hochst.ex Benth. |
Hem |
ES (Euxino-Hyr) |
1900 |
14256 |
|
Euphrasia hirtella Jordan ex Reut. |
Thr |
IT, M |
2000 |
14257 |
|
Rhynchocorys maxima C. Richter |
Hem |
ES (Hyr), IT |
1500 |
14258 |
|
Scrophularia gaubae Bornm. |
Hem |
ES (End Hyr) |
2000 |
14259 |
|
Scrophularia vernalis L. subsp. clausii (Bioss. & Buhse) Grau. |
Hem |
ES (Euxino-Hyr), IT |
2200 |
14260 |
|
Verbascum speciosum Schrad. |
Hem |
ES (Euxino-Hyr), IT, M |
2000 |
14261 |
|
Verbascum punalense Boiss. & Bunse |
Hem |
ES, IT |
2300 |
14262 |
|
Veronica anagalis-aquatica L. subsp. oxycarpa |
Hem |
PL |
2300 |
14263 |
|
Veronica gaubae Bornm. |
GR |
ES (End , Hyr+TUR) |
1500 |
14264 |
|
Veronica persica Poir. |
Thr |
COS |
2100 |
14265 |
|
Veronica orientalis Miller |
Hem |
ES (Euxino-Hyr), IT, M |
2300 |
14266 |
|
Solanaceae |
||||
|
Atropa belladonna L. |
GR |
ES |
1700 - 1400 |
14267 |
|
Hyoscyamus niger L. |
Thr |
PL |
2200 |
14268 |
|
Solanum kieseritzkii C. A. Mey. |
Cha |
ES (Hyr) |
1300 - 600 |
14269 |
|
Solanum nigrum L. |
Thr |
SCOS |
1500 |
14270 |
|
Ulmaceae |
||||
|
Ulmus glabra Hudson |
Pha |
ES |
1300 - 800 |
14271 |
|
Urticaceae |
||||
|
Parietaria officinalis L. |
GR |
ES, M |
1000 - 500 |
14272 |
|
Urtica dioica L. var. dioica |
GR |
COS |
1500 - 300 |
14273 |
|
Verbenaceae |
||||
|
Verbena officinalis L. |
Hem |
PL |
1400 |
14274 |
|
Violaceae |
||||
|
Viola alba Bess. subsp. sintenisii (W. Becker) W. Becker |
Hem |
ES (Hyr), IT |
1800 - 1000 |
14275 |
|
Viola arvensis Murray |
Thr |
ES |
2200 |
14276 |
|
Viola caspia Freyn |
Hem |
ES (Euxino-Hyr) |
2000 - 500 |
14277 |
|
Viola rupestris F.W.Schmidt |
GR |
ES, IT, M |
2300 |
14278 |
|
Viola sieheana W. Becker |
GR |
ES |
1500 – 400 |
14279 |
|
Viola sintenisii W. Becker |
GR |
ES, IT, M |
1700 - 1600 |
14280 |
|
Viola reichenbachiana Jord. ex Bor |
Hem |
ES |
1600 |
14281 |
|
Monocotyledoneae |
||||
|
Alliaceae |
||||
|
Allium erubescens C. Koch. |
GB |
ES (Euxino-Hyr), M |
2200 - 2100 |
14282 |
|
Allium paradoxum (M. B) G. Don. |
GB |
ES |
1700 - 1400 |
14283 |
|
Allium stamineum Boiss. |
GB |
ES (Hyr), IT, M |
400 |
14284 |
|
Araceae |
||||
|
Arum maculatum L. |
GR |
ES |
1500 |
14285 |
|
Arum sp. |
GR |
|
400 |
14286 |
|
Asparagaceae |
||||
|
Danae racemosa (L.) Moench |
Pha |
ES (Euxino-Hyr), M |
1000 - 600 |
14277 |
|
Ruscus hyrcanus Woron. |
Cha |
ES (Hyr) |
1300 - 400 |
14278 |
|
Muscari neglectum Guss. |
GB |
ES, IT, M |
2200 |
14279 |
|
Ornithogalum sp. |
GB |
|
2200 |
14290 |
|
Polygonatum orientale Desf. |
GR |
ES, IT, M |
2200 - 1800 |
14291 |
|
Colchicaceae |
||||
|
Colchicum specoisum Steven |
GC |
ES |
2100 - 1900 |
14292 |
|
Cyperaceae |
||||
|
Carex depauperata Curtis ex Wilth |
GR |
ES |
1500 |
14293 |
|
Carex digitata L. |
GR |
ES |
1400 |
14294 |
|
Carex divulsa Huds. |
GR |
COS |
1600 - 400 |
14295 |
|
Carex divulsa Stokes subsp. leesii (Kneuck) W. Koch |
GR |
ES, IT, M |
1500 |
14296 |
|
Carex grioletii Roemer |
GR |
ES, M |
1600 - 1500 |
14297 |
|
Carex pendula Huds. |
GR |
ES, M |
1200 |
14298 |
|
Carex flacca Schreb subsp. serrulata (Biv.-Bern.)Greuter |
GR |
ES, IT, M |
1600 |
14299 |
|
Carex strigosa Huds. |
GS |
ES |
1000 |
14300 |
|
Carex sylvatica Huds. |
GR |
ES, M |
2000 - 1300 |
14301 |
|
Dioscoreaceae |
||||
|
Tamus communis L. |
GC |
ES, IT, M |
1500 - 800 |
14302 |
|
Iridaceae |
||||
|
Iris reticulata M. Bieb. var. reticulata |
GB |
ES (Euxino-Hyr), IT |
1800 |
14303 |
|
Juncaceae |
||||
|
Juncus inflexus L. |
GR |
PL |
1500 |
14304 |
|
Juncus articulatus L. |
GR |
PL |
1500 |
14305 |
|
Luzula forsteri (Smith) DC. |
Hem |
PL |
1700 |
14306 |
|
Liliaceae |
||||
|
Erythronium caucasicum Woronow |
GB |
ES (Euxino-Hyr) |
1600 - 1400 |
14307 |
|
Scilla siberica Haw. subsp. caucasica |
GB |
ES (Euxino-Hyr) |
1600 - 1300 |
14308 |
|
Orchidaceae |
||||
|
Cephalanthera caucasica Kraezl |
GR |
ES (Hyr) |
1800 - 900 |
14309 |
|
Epipactis helleborine (L.) Crantz |
GR |
PL |
900 |
14310 |
|
Epipactis microphylla (Ehrh.) Swartz |
GR |
ES, M |
1400 - 1300 |
14311 |
|
Epipactis persica (Soό) Nannf. |
GR |
ES, IT |
1300 |
14312 |
|
Limodorium abortivum (L.) Swartz |
GR |
ES (Euxino-Hyr), IT, M |
1800 |
14313 |
|
Neotia nidus-avis (L.) L. C. Rich |
GP |
ES, M |
1800 - 1700 |
14314 |
|
Orchis mascula L. |
GC |
ES, M |
1800 - 1600 |
14315 |
|
Platanthera bifolia (L.) L .C. Rich |
GC |
PL |
1300 |
14316 |
|
Poaceae |
||||
|
Aegilops tauschii Cosson |
Thr |
IT |
2200 |
14317 |
|
Brachypodium sylvaticum (Huds) P. Beauv. |
Hem |
PL |
1800 |
14318 |
|
Bromus danthoniae Trin.var. danthoniae |
Thr |
IT, M |
2300 |
14319 |
|
Bromus briziformis Fisch. & C.A.Mey. |
Thr |
ES (Euxino-Hyr) |
2200 - 2100 |
14320 |
|
Bromus scoparius L. var. scoparius |
Thr |
ES, IT, M |
2300 |
14321 |
|
Bromus sterilis L. |
Hem |
PL |
2100 |
14322 |
|
Bromus tomentosus Trin |
GR |
IT |
2300 |
14323 |
|
Dactylis glomerata L. subsp. glomerata |
Hem |
PL |
1800 |
14324 |
|
Digitaria sanguinalis (L.) Scop. |
Thr |
PL |
2200 |
14325 |
|
Festuca drymeia Mert. & Koch |
GR |
ES (Euxino-Hyr) |
1700 - 1500 |
14326 |
|
Hordeum glaucum Stead. |
Thr |
PL |
2300 |
14327 |
|
Koeleria glaucovirens Domin. |
GR |
IT, M |
2200 |
14328 |
|
Lolium persicum Boiss. & Hohen. ex Boiss. |
Thr |
PL |
2100 |
14329 |
|
Microstegium vimineum (Trin.) A. Camus |
Hem |
PL |
700 - 300 |
14330 |
|
Oplismenus undulatifolius (Ard.) P. Beauv. |
Hem |
ES, M |
800 - 300 |
14331 |
|
Phleum paniculatum Hudson |
Thr |
ES, IT, M |
2200 |
14332 |
|
Poa nemoralis L. |
GS |
ES, IT |
1700 |
14333 |
|
Poa pratensis L. |
GR |
PL |
2100 |
14334 |
|
Setaria glauca (L.) P. Beauv. |
Thr |
PL |
2300 |
14335 |
|
Sesleria phleoides Stev. ex Roemer & Schultes |
Hem |
ES |
1500 |
14336 |
|
Trachynia distachya (L.) Link. var. hispidula |
Thr |
PL |
2300 |
14337 |
|
Trisetum flavescens (L.) P. Beauv. |
Hem |
PL |
2200 |
14338 |
|
Smilacaceae |
||||
|
Smilax excelsa L. |
Pha |
ES, M |
400 - 300 |
14339 |
شکلهای زیستی (Life form): Cha = کامفیت، GB = ژئوفیت دارای پیاز، GC = ژئوفیت دارای بنه، GP = ژئوفیت انگل، GR = ژئوفیت دارای ریزوم، GS = ژئوفیت دارای استولون، Hem = همیکریپتوفیت، Pha = فانروفیت و Thr= تروفیت. پراکنشهای جغرافیایی (Chorotype): SCOS = تقریباً جهانوطنی؛ گیاهانی که محدوده پراکنش آنها بیشتر قارهها (نه همه آنها) را شامل میشود، COS = جهانوطنی؛ گیاهانی که دارای پراکنش جهانی هستند، PL = چندناحیهای، ES = اروپا-سیبری، IT = ایرانی-تورانی، M = مدیتـرانهای، Exino-Hyr = اکسین-هیرکانی، Hyr = هیرکانی، End = انحصاری و TUR = ترکمنستان، Syria = سوریه. N = شمال، C = مرکز، W= غرب.
جدول 2- تعداد تیره، جنس و آرایهها در گروههای گیاهی در منطقه مازیبن و سیبن
|
گروه گیاهی |
تیره |
جنس |
آرایه |
|
نهانزادان آوندی |
8 |
10 |
11 |
|
بازدانگان |
2 |
2 |
2 |
|
نهاندانگان تکلپه |
12 |
39 |
58 |
|
نهاندانگان دولپه |
58 |
184 |
268 |
|
مجموع |
80 |
235 |
339 |
جدول 3- تعداد آرایهها و جنسهای موجود در تیرههای گیاهی در منطقه مازیبن و سیبن
|
تیره |
آرایه |
جنس |
تیره |
آرایه |
جنس |
تیره |
آرایه |
جنس |
|
Asteraceae |
30 |
28 |
Primulaceae |
4 |
3 |
Moraceae |
2 |
2 |
|
Rosaceae |
29 |
18 |
Crassulaceae |
4 |
1 |
Plantaginaceae |
2 |
1 |
|
Lamiaceae |
23 |
14 |
Euphorbiaceae |
4 |
3 |
Adoxaceae |
2 |
2 |
|
Poaceae |
22 |
17 |
Hypericaceae |
3 |
1 |
Ericaceae |
2 |
2 |
|
Fabaceae |
22 |
11 |
Juncaceae |
3 |
2 |
Araceae |
2 |
1 |
|
Brassicaceae |
12 |
10 |
Orobanchaceae |
3 |
1 |
Cistaceae |
2 |
2 |
|
Scrophulariaceae |
11 |
6 |
Gentianaceae |
3 |
2 |
Fagaceae |
2 |
2 |
|
Apiaceae |
9 |
8 |
Dipsacaceae |
3 |
2 |
Convovulaceae |
2 |
2 |
|
Cyperaceae |
9 |
1 |
Berberidaceae |
3 |
2 |
Dryopteridaceae |
2 |
2 |
|
Orchidaceae |
8 |
6 |
Amaryllidaceae |
3 |
1 |
سایر تیرهها |
1 |
1 |
|
Rubiaceae |
8 |
5 |
Aspleniaceae |
3 |
2 |
|||
|
Boraginaceae |
8 |
6 |
Betulaceae |
3 |
2 |
|||
|
Caryophyllaceae |
8 |
6 |
Campanulaceae |
3 |
1 |
|||
|
Violaceae |
7 |
4 |
Malvaceae |
2 |
2 |
|||
|
Ranunculaceae |
7 |
3 |
Rhamnaceae |
2 |
1 |
|||
|
Asparagaceae |
5 |
5 |
Liliaceae |
2 |
2 |
|||
|
Sapindaceae |
4 |
1 |
Oleaceae |
2 |
2 |
|||
|
Geraniaceae |
4 |
2 |
Polygalaceae |
2 |
1 |
|||
|
Solanaceae |
4 |
3 |
Urticaceae |
2 |
2 |
|||
|
Polygonaceae |
4 |
2 |
Juglandaceae |
2 |
2 |
شکل 2- گستره شکلهای زیستی آرایههای گیاهی مربوط به کمربندهای ارتفـاعی مختلف در منطـقه مازیبـن و سـیبـن
(He= هـمیکریپتوفیت، Ge= ژئوفیت، Ph= فانروفیت، Th= تروفیت، Ch= کامفیت)
شکل 3- گستره کورولوژیک در منطقه مازیبن و سیبن (ES = اروپا-سیبری، IT = ایرانی-تورانی، M = مدیترانهای، PL =چندناحیهای،
COS & SCOS = جهان وطنی یا تقریباً جهان وطنی)
بحث و نتیجهگیری
فلور جنگلهای مازیبن و سیبن برای اولین بار در این پژوهش بررسی شده است. بر اساس نتایج بهدست آمده، تعداد 339 آرایه متعلق به 235 جنس و 80 خانواده شناسایی شد، که خود معرف تنوع زیستی گیاهان و شرایط زیستمحیطی مناسب در منطقه مورد مطالعه است و علت آن را میتوان در موقعیت جغرافیایی منطقه و وضعیت توپوگرافی غیریکنواخت آن جستجو کرد. با اینکه جنگلهای مورد بررسی در شیب کلی شمالی البرز و در آب و هوایی مرطوب و معتدل شکل گرفتهاند، ولی در جای جای این دامنه شمالی به علت تغییرات شدید توپوگرافی و شکلگیری جهـتهای مختلف دامـنهها، خرداقلیمهای بسیار ظریف با تغییراتی از تنوع گیاهی بهوجود آمدهاند. وجود 50 آرایه درختی و درختچهای، نشاندهندة این است که این منطقه از لحاظ تنوع و تعداد آرایههای چوبی غنی است و محیط بسیار مناسبی را برای حضور گونههای متعددی از حیوانات وحشی و پرندگان فراهم نموده است. وجود رطوبت کافی یکی از عوامل مؤثر در فراوانی گیاهان است. تنوع گونههای سرخسی در منطقه (11 گونه) نشان دهندة رطوبت زیاد خاک منطقه مورد مطالعه در فصلهای بارانی است (رضوی، 1387Siadati et al., 2010;).
شکلهای زیستی گیاهان بازتابی از سازش آنها با شرایط محیطی، به ویژه عوامل اقلیمی است (Raunkiaer, 1934). نتایج حاصل از مطالعه شکلها و طیف زیستی عناصر گیاهی در منطقه نشان داد که فراوانی حضور همیکریپتوفیتها و فانروفیتها، معرف وجود شرایط اقلیمی مناسب برای رویشهای مناطق معتدله است (اسماعیلزاده و همکاران، 1384) که با نتایج حاصل از مطالعات فلوریستیک در سایر مناطق جنگلهای هیرکانی مطابق است (اجتهادی و همکاران، 1388؛ قلیزاده، 1389).
از طرفی، در این مطالعه شکلزیستی در ارتباط با ارتفاع است و همیکریپتوفیتها با افزایش ارتفاع، افزایـش و فانروفیـتها کاهـش مییابند. این نتایج مشابه یافتههای دیگران در اکوسیستمهای کوهستانی دیگر است(Noroozi et al., 2008; Kamrani et al., 2010, 2011). مهمتر اینکه نتایج مذکور با نتایج رانکایر (1934) که بیان میدارد همیکریپتوفیتها با اقلیم مرطوب و سرد ارتفاعات و یا عرضهای جغرافیایی بالاتر در ارتباط هستند، مطابق است. جوانه رویشی همیکریپتوفیتها در زمستان در سطح خاک و بیـن برگها قرار میگیرد و این ویژگی باعث میشود مقاومت بالایی به شرایط دمایی سرد از خود نشان دهند (اردکانی، 1387). ژئوفیتها در شرایط دمایی سرد به صورت ریزوم، پیاز و غده در زیر خاک باقی میمانند و هیچ عضوی از آنها در فصل سـرد سـال دیـده نمـیشود (اردکانی، 1387) ایـن شـکلزیـستی همـانند همیکریپتوفیتها مقاومت بالایی به شرایط دمایی سرد از خود نشان میدهد. در مقابل، کامفیتها و تروفیتها که در برابر به شرایط خشک و نامساعد بردبار هستند (عصری، 1378) درصد کمی از این فلور را به خود اختصاص دادهاند. شایان ذکر است که ژئوفیتها با افزایش ارتفاع در بخش جنگلی (تا 2000 متر) تا حدی افزایش را نشان میدهند ولی چشمگیر نیستند. در ارتفاعات بالا درصد حضور این نوع شکل زیستی به نفع همیکریپتوفیتها کاهش مییابند. کاهش فانروفیتها با افزایش ارتفاع، به دلیل کاهش دمـاست که باعث چیرگی گونه راش شده، فانروفـیتهای دیـگر کمتر دیده مـیشوند (پوربابایی و دادو، 1384).
وجود عناصر چندناحیهای در این مناطق را میتوان ناشی از دو عامل دانست: اولاً، مکانهای مرطوب میتوانند رویشگاههای مناسبی برای این عناصر باشند که با این رویشگاهها سازگار شدهاند و ثانیاً، فعالیتهای انسانی (جادهسازی، کشاورزی، ...) مسؤول ورود و استقرار گیاهان با ویژگیهای مشابه با علفهای هرز در برخی از مناطق شده است(Naqinezhad et al., 2006).
پراکنش جغرافیایی مجموعه گونههای گیاهی یک منطقه بازتاب تأثیرپذیری آن از ناحیه یا نواحی رویشی مختلف است (کاشیپزها و همکاران، 1383). با توجه به این که منطقه مورد مطالعه از نظر جغرافیای گیاهی در ناحیه اروپا-سیبری (حوزه هیرکانی) قرار گرفته است، درصد حضـور بـالای عناصر اروپا-سیبری در فلور آن دور از ذهن نیست و با توجه به اینکه جنگلهای مازیبن و سیبن همچون سایر مناطق (اکبرینیا و همکاران، 1383)، در حد فوقانی به مراتع ییلاقی و ناحیه ایرانی-تورانی منتهی می شود، ضمن تأثیرپذیری از اقلیم اروپا-سیبری (هیرکانی) در ارتفاعات بالاتر آمیخته با عناصر ایرانی-تورانی است.
)